TY - JOUR T1 - Osmanlı Devleti’nde Gemi Kazaları ve Devletin Kazalara Müdahale Usulleri (1763-1856) TT - Ship Accidents The Ottoman State and The State’s Metohds Of Intervention (1763-1856) AU - Kocaoğlu, Burak PY - 2019 DA - August DO - 10.21551/jhf.581380 JF - Tarih ve Gelecek Dergisi JO - JHF PB - Celal ÖNEY WT - DergiPark SN - 2458-7672 SP - 186 EP - 202 VL - 5 IS - 2 LA - tr AB - Osmanlı karasularında, devlete ait askeri ya dayerli ve yabancı tüccarla ait birçok gemi çeşitli nedenlerden batmıştır. Çalışmamızdayaklaşık olarak yüz yıllık süreç içerisinde Osmanlı karasularında meydana gelengemi kazaları ve sonrasında yaşananlar üç başlıkta, ağırlıklı olarak Osmanlıarşiv kayıtlarına dayanaraktan ele alınmıştır. Çalışmamızda ilk olarak deniztaşımacılığının avantaj ve dezavantajlarının neler olduğu genel olarakgösterilmiştir. Çalışmanın devamında ise Osmanlı karasularında gemilerin hanginedenlerden ötürü battığı, bunların kayıtlara nasıl geçtiği ve devletin, askeriveya sivil bir geminin battığına dair ihbarı almasının ardından göstermişolduğu reaksiyon gösterilmiştir. Çalışmanın bir diğer başlığında ise kazazedeolarak adlandırılan batıklardan çıkartılan malzemelerin hangi türden olduğu ve malzemelerkonusunda devletin tutumunun nasıl olduğu gösterilmiştir. Bu noktada ağırlıklıolarak metal türünden askeri malzemeler ön plana çıkmış olsa da ticari gemilereait malzemelerin çıkartılması ve sonrasında yaşananlar, yabancı devletlereverilen kapitülasyonlar merkezli ele alınmıştır. Çalışmanın son bölümünde isegemi kazalarından sağ olarak kurtulan ya da ölmüş olan kişilerin yakınlarıyladevletin bir nevi sosyal güvenlik kapsına giren ilişkisi genel çerçevede elealınmıştır. KW - Gemi KW - Batık KW - Dalgıç KW - Kapitülasyon KW - Tüccar N2 - Ottoman territorial waters, state ownedmilitary or domestic and forgein commericial ships have sunk various reasons.Our study, we tried to show the events that took place in Ottoman territorialwaters and that ship accidents occurred, the following neraly one hunderdsyears, mainly based on the Ottoman arhives records. The first of what are theadvantages and disadvantages of sea transport shown in a general contex. Later,for reasons which sank and how it goes on their record after receiving notificationthat the state of military or commerical ship has sunk, how the reactionshowed. In another chapter of the study, the type of materials extracted fromshipwrecks and the attitude of the state about materials were shown. At thispoint, even though the military materials were predominantly of metal type, theremoval of the materials of commercial ships and the subsequent events werehandled by the capitulations given to foreign states. In the last part of thestudy, the relationship between the relatives of the survivors or survivors ofship accidents and the state's entering into a kind of social security isdiscussed in the general framework. CR - Sultan I. Abdülhamid (AE.SABH-I): 165-11021, 236-15763. CR - Sultan III. Selim (AE.SSLM-III): 37-2129, 116-7074. CR - Askeriye (C.AS): 71-3333, 1204-53925, 1218-54653. CR - Bahriye (C.BH): 2-46, 2-60, 2-67, 7-317, 17-806, 21-1006, 29-1380, 36-1686, 60-2828, 63-2970, 84-4005, 84-4017, 86-4136, 97-4667, 99-4751, 102-4906, 103-4972, 104-5033, 105-5096, 111-5384, 123-5978, 123-5981, 124-6014, 133-6446, 150-7164, 152-7252, 199-9330, 201-9425, 206-9622, 213-9926, 219-10198, 220-10234, 246-11377, 258-11927, 270-12490, 273-12612. CR - Hariciye (C.HR): 4-193, 7-311, 13-609, 18-864, 24-1151, 25-1240, 50-2481, 60-2983, 95-4716, 98-4873, 152-7591, 160-7955. CR - Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnâmesi; İstanbul, 1.Cilt-2.Kitap, (Yay. Haz. Seyit Ali Kahraman-Yücel Dağlı), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2004. CR - Evliya Çelebi, Seyahatnâme (Akdeniz Adaları ve Girit Fethi), (Yay. Haz. İsmet Parmaksızoğlu), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1983. CR - AYDIN, Yusuf Alperen, Sultanın Kalyonları Osmanlı Donanmasının Yelkenli Savaş Gemileri (1701-1770), Küre Yayınları, İstanbul, 2011. CR - BAĞIŞ, Ali İhsan, Osmanlı Ticaretinde Gayri Müslimler, Turhan Kitabevi, Ankara, 1983. CR - BERKES, Niyazi, Türkiye İktisat Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2013. CR - BOSTAN, İdris, Adriyatik’te Korsanlık Osmanlılar, Uskoklar, Venedikler 1575-1620, Timaş Yayınları, İstanbul, 2009. CR - BOSTAN, İdris, Osmanlı Akdenizi, Küre Yayınları, İstanbul, 2017. CR - BOSTAN, İdris, Osmanlı Bahriye Teşkilâtı: XVII. Yüzyılda Tersâne-i Âmire, T.T.K., Ankara, 2003. CR - BOSTAN, İdris, Osmanlılar ve Deniz (Deniz Politikaları-Teşkilât-Gemiler), Küre Yayınları, İstanbul, 2017. CR - BOZKURT, Gülnihal, Azınlık İmtiyazları - Kapitülasyonlardan Tek Hukuk Sistemine Geçiş, ATAM., Ankara, 1998. CR - BULUNUR, Kerim İlker, “16. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda Deniz Taşımacılığı: Navlun ve İskerçe Sözleşmeleri”, History Studies, Volume 6-Issue 3, Nisan 2014. CR - FAROQHİ, Suraiya, “Krizler ve Değişim 1590-1699”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, C.2, (Edt. Halil İnalcık-Donald Quataert), Eren Yayıncılık, İstanbul, 2006. GENCER, Ali İhsan, Bahriye’de Yapılan Islâhât Hareketleri ve Bahriye Nezâreti’nin Kuruluşu (1789 – 1867), T.T.K., Ankara, 2001. CR - GENÇ, Mehmet, Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, Ötüken, İstanbul, 2014. CR - KARAL, Enver Ziya, Selim III’ün Hat-tı Hümayunları Nizamı Cedit 1789-1807, T.T.K., Ankara, 1988. CR - KOCAOĞLU, Burak, Osmanlı Devleti’nde Cizye Vergisi, Berikan Yayınevi, Ankara, 2018. CR - KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Balta Limanı’na Giden Yol Osmanlı – İngiliz İktisâdî Münâsebetleri (1580 – 1850), T.T.K., Ankara, 2013. CR - KÜTÜKOĞLU, Mübahat, “Osmanlı İktisadî Yapısı”, Osmanlı Devleti Tarihi, C.2, (Edt. Ekmeleddin İhsanoğlu), IRICA, İstanbul, 1999. CR - KÜTÜKOĞLU, Mübahat, Osmanlı’nın Sosyo-Kültrüel ve İktisâdî Yapısı, T.T.K., Ankara, 2018. CR - MANTRAN, Robert, 17. Yüzyılın İkinci Yarısında İstanbul, C.II, (Çev. M. Ali Kılıçbay-Enver Özcan), T.T.K., Ankara, 1990. CR - ÖZDEMİR, Şenay, “Osmanlı Denizciliğinde Gemi Kazaları ve Dalışlar”, OTAM, S.19, Ankara, 2006. CR - PAKALIN, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih ve Deyimler Sözlüğü, C.2, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul, 1983. CR - PANZAC, Daniel, Osmanlı Donanması (1572-1923), (Çev. Ahmet Maden-Sertaç Canpolat), İş Kültür Yayınları, İstanbul, 2018. CR - QUATERT, Donald, “19. Yüzyıla Genel Bakış: Islahatlar Devri 1812-1914”, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi, C.2, (Edt. Halil İnalcık-Donald Quataert), Eren Yayıncılık, İstanbul, 2006 CR - UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilâtı, T.T.K., Ankara, 1988. CR - ZORLU, Tuncay, Osmanlı ve Modernleşme III. Selim Dönemi Osmanlı Denizciliği, Timaş Yayınları, İstanbul, 2014 . UR - https://doi.org/10.21551/jhf.581380 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/790309 ER -