TY  - JOUR
T1  - AUGUSTE COMTE’UN İNSANLIK DİNİ KURGULAMASINDA ÜÇ HAL KANUNUNUN ROLÜ VE POZİTİF DİNİN NİTELİKLERİ
TT  - Auguste Comte and The Religion of Humanity
AU  - Kalelioğlu, Uğur Berk
PY  - 2019
DA  - November
DO  - 10.30692/sisad.582913
JF  - Stratejik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
JO  - SSAD
PB  - Mehmet Ali KARAMAN
WT  - DergiPark
SN  - 2587-2621
SP  - 535
EP  - 544
VL  - 3
IS  - 3
LA  - tr
AB  - 19’ncu yüzyıl Fransız düşünür Auguste Comte,modern bilimlerin epistemolojik zeminini oluşturan pozitivizmin (olguculuk)olduğu kadar, yeni bir dinin de kurucusu kabul edilmektedir. AydınlanmaÇağı’nın sosyo-politik getirilerinin yanında Comte’un şahsi tecrübeleri,kendisinin ifadesi ile seküler bir İnsanlık Dini’nin kurulmasını zaruri halegetirmiştir. 1852’de kaleme aldığı Pozitivizmin İlmihali’nde (Catechisme Positiviste) yeni bir dinkurduğunu iddia eden Comte, kutsiyetini bizatihi insanlıktan alan bir dünyatasavvuru kurgulamış, bu tasavvurun meydana gelişini ise düşünce tarihinindeterministik bir evrim yasası olarak tasarladığı Üç Hal Kanunu’nadayandırmıştır. Kilisenin itibarsızlaştığı ve içtimai nizamı sağlamada yetersizkaldığı, ahlaki çöküntü ve manevi boşluğun egemen olduğu bir dönemde yaşamışolan Comte, toplumu bir arada tutmak üzere tutkal vazifesi görecek sivil birdin tasarlayarak, bu dinin bilinçli bir sevgi üzerine kurulması, bilginin isemaddeyi aşkın bir vahiyden ziyade, deney ve gözleme dayanan olgusal bilgi ileedinilmesi gerektiğini vurgulamıştır. Kuruluşunu tamamlamasının ardındankendisini İnsanlık Dini’nin en yüksek rahibi ve peygamberi ilan eden Comte,bazı devlet büyüklerine Pozitif İlmihali göndererek bu dine davet etmiştir. Bu çalışmanınamacı, Auguste Comte’un kurguladığı İnsanlık Dini’nin, 19’ncu yüzyılAvrupası’nın nesnel şartlarının bir sonucu olduğunu göstermek, toplumamühendislik gayesi ile yönelmenin bilimsel tanımı olan pozitif felsefe ile olanilişkisini belirtmek ve bu dinin dayandığı metafizik bir evrim yasası olan ÜçHal Kanunu’nu tanıtmaktır. Araştırma, ikinci el kaynaklara dayanan, teorik(kuramsal) bir araştırmadır.
KW  - Comte
KW  - İnsanlık Dini
KW  - pozitivizm
N2  - The 19th century French philosopherAuguste Comte is considered to be the founder of a new religion, as well as thepositivism that constitutes the epistemological basis of modern sciences. Inaddition to the socio-political bringings of the Age of Enlightenment, thepersonal experiences of Comte have made it necessary to establish a secular Religionof Humanity. Comte, who claims to have established a new religion in TheCatechism of Positive Religion (1852), has designed a world imaginationattaining its’ sacredness from humanity per se, and based its occurrence on TheLaw of Three Stages which was designed as a deterministic evolutionary law ofthought. Comte, who lived in a period where the church was discredited,inadequate to provide social order, the moral collapse and the spiritual loosenessdominated, emphasized the vitalism of a civil religion -based on consciouslove- that would serve as a glue to keep the society together, and theknowledge that should be acquired by factual data based on experiment andobservation. After completing his founding, Comte who proclaimed himself thehighest priest and prophet, have sent The Catechism and invited some statesmento The Religion of Humanity. The aim of this study is to show the AugusteComte's Religion of Humanity as a result of the objective conditions of 19thcentury Europe, to express its relation with the positive philosophy which isthe scientific definition of social engineering, and to introduce The ThreeStages of Law as a metaphysical evolutionary law. The research is a theoreticalanalysis, based on secondary sources.
CR  - AKPOLAT, Y. (2007). Durkheim’dan Giddens’a pozitivist sosyoloji. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 53-87.
CR  - ATAMAN, K. (2001). Religion of Humanity Revisited. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 10(2).
CR  - BELROSE, L. J. (1892). Comte and Turgot. Oxford Journals. The Monist. Vol. 3, No. 1, pp. 118-122
CR  - BILLINGTON, J. H. (1960). The intelligentsia and the religion of humanity. The American Historical Review, 65(4), 807-821
CR  - BOURDEAU, M. (2008). Auguste Comte. Stanford Encyclopedia of Philosophy. Erişim: 08.06.2019. url: https://stanford.library.sydney.edu.au/entries/comte/
CR  - BROPHY, L. (1947). Shelter for the Modern Soul: Auguste Comte, Chief Author of the Secularist Gospel. The Irish Monthly, 75(889), 275-280.
CR  - CAMPBELL, R. L. (2006). Altruism in Auguste Comte and Ayn Rand. Journal of Ayn Rand Studies (Journal of Ayn Rand Studies Foundation), 7(2).
CR  - COMTE, A. (2015). Pozitif Felsefe Dersleri ve Pozitif Anlayış Üzerine Konuşma. (Çev.Erkan Ataçay). Bigesu. Ankara
CR  - COMTE, A. (1858). The Catechism of Positive Religion. Savill and Edwards Printers. London
CR  - ÇELİKKAYA, H. (1998). Olayların çözümüne veya çözüm olayına sosyolojik bir yaklaşım.
CR  - DİXON, T. M. (2008, May). The invention of altruism: Making moral meanings in Victorian Britain. London: British Academy.
CR  - ENGELS, F. (2011). Ludwig Feuerbach ve Klasik Alman Felsefesinin Sonu. (Çev. Sevim Belli). Sol Yayınları. Ankara
CR  - HANÇERLİOĞLU, O. (1970). Düşünce Tarihi. Remzi Kitabevi. İstanbul
CR  - HEILBRON, J. (1990). Auguste Comte and modern episte mology. Sociological Theory, 153-162.
CR  - KALELİOĞLU, U. B. (2018). Sosyoloji’de Hakim Eğilim Pozitivizm. Toplumbilime Eleştirel Bir Bakış. Hipokrat Kitabevi. Ankara
CR  - KENT, C. (1987). “The Religion of Humanity: The Impact of Comtean Positivism on Victorian Britain. New York: Cambridge University Press. Pp.xiii, 306. The American Historical Review, 92(4), s.957–958. url: https://academic.oup.com/ahr/article-pdf/92/4/957/376595/92-4-957a.pdf
CR  - KOŞTAŞ, M. (1986). Din Sosyolojisine Giriş. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 28(1), 355-369.
CR  - LANE, D. (2014). The Unknowing Sage. The Life and Work of Faqir Chand. MSAC Philosophy Group. California
CR  - MARDİN, Ş. (2000). The Genesis of Young Ottoman Thought. A Study in the Modernization of Turkish Political Ideas. Syracuse University Press
CR  - MILL, J. S. (1865). Auguste Comte and Positivism. Westminster Review. Trübner and Paternoster Row. London
CR  - MUGLIONI, J. (1996). Auguste Comte. Prospects, 26(1), 208-222.
CR  - PICKERING, M. (2009). Auguste Comte. An Intellectual Biography, Volume II. Cambridge University Press. USA
CR  - PICKERING, M. (1993). Auguste Comte and the Saint-Simonians. French Historical Studies, 18(1), 211.
CR  - PLÉ, B. (2000). Auguste Comte on positivism and happiness. Journal of Happiness Studies, 1(4), 423-445.
CR  - ROTHBARD, M. N. (2010). The Brilliance of Turgot. Mises Daily Articles. Erişim: 02.06.2019 url: https://mises.org/library/brilliance-turgot
CR  - SARTON, G. (1952). Auguste Comte, historian of science: With a short digression on Clotilde de Vaux and Harriet Taylor. Osiris, 10, 328-357.
CR  - TURNAOĞLU, B. (2017). The Positivist Universalism and Republicanism of the Young Turks. Department of Politics and International Studies, University of Cambridge. Modern Intellectual History, 14(3).
CR  - WERNICK, A. (2001). Auguste Comte and the Religion of Humanity. The Post-Theistic Program of French Social Theory. Cambridge University Press. United Kingdom
CR  - WRIGHT, T. R. (1986). The Religion of Humanity: The Impact of Comtean Positivism on Victorian Britain. Cambridge University Press.
UR  - https://doi.org/10.30692/sisad.582913
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/849423
ER  -