TY  - JOUR
T1  - Gazipaşa (Antalya) kıyı akiferinin hidrojeolojik kavramsal modeli
TT  - Hydrogeological conceptual model of Gazipaşa coastal aquifer (Antalya)
AU  - Bozan, Çağlar
AU  - Avcı, Pınar
AU  - Özyurt, Naciye Nur
AU  - Bayarı, Celal Serdar
PY  - 2019
DA  - June
JF  - Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi
PB  - Pamukkale Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2147-5881
SP  - 352
EP  - 363
VL  - 25
IS  - 3
LA  - tr
AB  - DoğuAkdeniz havzasında, Antalya ili sınırları içinde bulunan Gazipaşa kıyı ovasındatemel geçim tarıma dayalı olup, tarımsal sulama suyu ihtiyacı yüzey ve yeraltısuyundan sağlanmaktadır. Yüzey sularının ardışık yıllarda gerçekleşenkuraklıktan olumsuz etkilenmesi nedeniyle kıyı akiferinin sürdürülebilirkullanımı tarımsal üretim açısından önemli bir risk unsuru oluşturmaktadır. Budurumda kıyı akiferi rezervine ilişkin oldukça eski olan bilgilerin güncelaraştırma yaklaşımları ile yenilenmesi ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmadajeolojik, hidrolojik, hidrojeokimyasal ve çevresel izotopik veriler ileGazipaşa kıyı akiferinin kavramsal hidrojeolojik modelinin oluşturulması ve subütçesi bileşenlerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Değerlendirmelere göre ovadakiyeraltı suyu yük dağılımı yağışlı ve kurak dönemler arasında salınımgöstermekle birlikte uzun dönemde değişmemiştir. Yeraltı suyu ağırlıklı olarakCa-HCO3-/CO3 fasiyesinde olup, deniz suyukatkısı kıyıya yakın iki noktada gözlenmiştir. Duraylı izotop verilerine göre örneklerin tamamı Küresel Meteorik Su Doğrusu’nun(Döteryum fazlası değeri (Dex) 10) solunda, Dex değeri +16 olan AntalyaMeteorik Su Doğrusu ile Yerel Meteorik Su Doğrusu (Dex=+18) arasındabulunmaktadır. Bu değerler yeraltı suyunun Akdeniz kökenli nemin oluşturduğuyağışlardan beslendiğini göstermektedir. Duraylı izotop içeriklerinden kıyıbölgesinde yüzeye yakın bazı yeraltı suyu örneklerinin buharlaşmaya uğradığıanlaşılmaktadır. Yüzey ve yeraltı suyu örneklerinin trityum içerikleri 3.08 TUile 0.33 TU arasında değişmekte olup, ortalama değer 1.95 TU’dur. Dolaşım süresi uzun yeraltı sularında, sığ dolaşımlı sulara göretrityum içeriği düşük, özgül iletkenlik değeri ise yüksektir. Kıyı akiferine ait yeraltı suyu bütçesine göre yıllıkbeslenim 71.1 Mm3 olup bunun 32.0 Mm3’ü yağıştan, 39.1 Mm3’üise alüvyon akiferi çevreleyen kireçtaşı ve mermer birimlerindensağlanmaktadır. Yeraltı suyu boşalım bileşenleri, buharlaşma-terleme kaybı(25.3 Mm3), yüzeysel akış (10.6 Mm3), sulama suyuihtiyacı (10.9 Mm3), evsel su ihtiyacı (2.4 Mm3), yeraltı suyundan (0-2 m) buharlaşma (1 Mm3) vedenize boşalım (20.9 Mm3) olarak belirlenmiştir.
KW  - Yeraltısuyu yönetimi
KW  - Su kimyası
KW  - Çevresel izotoplar
N2  - Gazipaşacoastal plain is located in the Eastern Mediterranean basin, within the bordersof Antalya province. The mainstay in the coastal plain based on agriculture andthe irrigation water need is provided from surface water and groundwater. Thesustainable use of coastal aquifer constitutes an important element of risk inview of agricultural production as surface waters are affected adversely by thedroughts that occur for consecutive years. In this case information on coastalaquifer reserve is rather old and needs to be updated with contemporaryresearch approaches. In this study, it was aimed to establish a conceptualhydrogeological model of the Gazipaşa coastal aquifer based on geological,hydrological, hydrogeochemical and environmental isotopic data and quantifiedthe water budget components. According to the evaluations, the groundwater headdistribution in the plain fluctuates between wet and dry periods during a year,but has not changed at all in the long term. The groundwater chemistry belongsto Ca-HCO3-/CO3 facies and the sea watercontribution was observed at only two sites near the coast. According to stableisotope data, all of the samples are located on the left side of the GlobalMeteoroic Water Line with deuterium excess value (Dex) of 10, between theAntalya Meteoric Water Line with(Dex=+16) and Local Meteoric Water Line withDex=+18. These values suggest that the groundwater is recharged byprecipitation originating from the moisture over Mediterranean Sea. 3H value of surfaceand groundwater samples vary between 3.08TU-0.33 TU and the average value is 1.95 TU. Compared to shallow-circulatinggroundwater, tritium content of the deep-circulating groundwater is lower andthe specific conductivity value is higher. According to alluvial groundwaterbudget calculations, total annual groundwater recharge of 71.1 Mcm is suppliedby precipitation (32.0 Mcm) and by recharge from limestone and marble units(39.1 Mcm) surrounding the alluvium. Groundwater’s discharge components includeevapo-transpiration loss (25.3 Mcm), surface flow (10.6 Mcm), irrigation wateruse (10.9 Mcm), domestic use (2.4 Mcm), evaporation from water table up to 2 mfrom ground surface (1 Mcm) and groundwater discharge into the sea (20.9 Mcm).
CR  - Devlet Su işleri. “Gazipaşa Ovası Hidrojeolojik Etüt Raporu”. Ankara, Türkiye, 49, 1972.
CR  - Keleş A. Gazipaşa (Antalya) Ovası Hidrojeoloji İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye, 1996.
CR  - Bozan Ç. Gazipaşa Kıyı Ovasının Hidrojeolojik İncelemesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2018.
CR  - Güngör Ş. Gazipaşa İlçesi’nin (Antalya) Coğrafi Etüdü. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2010.
CR  - Akış A. Gazipaşa’nın İklimi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye,1997.
CR  - Özgül N, “Toroslarʹın bazı temel jeoloji özellikleri”. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19(1), 65-78,1976.
CR  - Ulu Ü, “Sugözü-Gazipaşa(Antalya) Alanının Jeoloji İncelemesi”. Jeoloji Mühendisliği, 16, 3-8, 1983.
CR  - Erbay G. Demirtaş-Gazipaşa Civarının Jeolojik, Mineralojik ve Petrografik Özellikleri. Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, Türkiye,1998.
CR  - Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü. “1/100000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları Serisi No: 223, Alanya-P28 Paftası”. Ankara, Türkiye, 19, 2016.
CR  - Hacettepe Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimi. “FHD-2015-9161 Gazipaşa (Antalya) Kıyı Ovasının Hidrojeolojik İncelenmesi”. Ankara, Türkiye, 77, 2016.
CR  - Craig H. “Isotopic variations in meteoric waters”. Science, 133, 1702-1703, 1961.
CR  - Gat JR, Carmi I. Effect of climate changes on the precipitation patterns and isotopic composition of water in a climate transition zone: Case of the Eastern Mediterranean Sea area. Editors: Solomon SI, Beran M, Hogg W. The Influence of Climate Change and Climatic Variability on the Hydrologie Regime and Water Resources, 501-513, Oxfordshire, UK, IAHS Publication, 1987.
CR  - Turc L. “Le bilan d’eau des sols; relations entreles precipitations, l’evaporation et l’ecoulement”. Annales Agronomiques, 5, 491-569, 1954.
CR  - Bayazıt M. Hidroloji, 7. Baskı, İstanbul, Türkiye, İstanbul Teknik Üniversitesi Yayınları, 1999.
CR  - Türkiye İstatistik Kurumu. “Gazipaşa 2016 Yılı Nüfus Sayımı”. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (15.12.2016).
CR  - Antalya Valiliği, İl Çevre ve Orman Müdürlüğü. “İl Çevre Durum Raporu”. Antalya, Türkiye, 462, 2010.
CR  - Dumlu O, Yalçın HT, Bozkurtoğlu E. Yeratısuyu Jeolojisi ve Hidroliği, 1. Baskı, İstanbul, Türkiye, Literatür Yayıncılık, 2006.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/pajes/issue//583961
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/747241
ER  -