TY  - JOUR
T1  - RÜKNEDDÎN AHMED’İN ACÂİBÜ’L- MAHLÛKÂT TERCÜMESİNDE  MİTOLOJİK ÖĞELER
AU  - Yaşa, Tuğçe
PY  - 2019
DA  - June
JF  - Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi
JO  - ASEAD
PB  - İrfan TÜRKOĞLU
WT  - DergiPark
SN  - 2148-9963
SP  - 674
EP  - 702
VL  - 6
IS  - 6
LA  - tr
AB  - KlâsikTürk edebiyatı; kutsal kitaplar, evliya ve enbiya menkıbeleri, efsane,astronomi, astroloji ve yerli malzeme gibi pek çok kaynaktan beslenir.Bunlardan biri olan mitoloji, sanatkârlara esin kaynağı olmanın yanı sıra inançhususunda birtakım açıklamalar getirmesi sebebiyle her yüzyılda dikkat çekenkonulardan biri olmuştur. Yazıldığı dönemin coğrafya ve kozmografya kitabıolarak kabul edilen ve “yaratıkların acayipliği” anlamına gelen Acâibü’l-mahlûkâtlarda,başta yaratılış hadisesi olmak üzere; ateş, hava, su ve toprak gibi unsurlarınkökenine dair açıklamalar yapılır ve insanların bunlardan nasıl istifade etmesigerektiği bildirilir. Bazı şahıslar etrafında gelişen olağanüstü anlatmalar dabu tür eserlerde, okuyanlara örnek teşkil etmek veya yol göstermek amacıylakendisine yer bulur. Bu nedenle Acâibü’l-mahlûkât kitaplarında mitolojinintemel konularının ve gayelerinin mevcut olduğu söylenebilir. 15. yüzyıldaRükneddîn Ahmed tarafından tercüme edilip Çelebi Mehmet’e sunulan Acâibü’l-mahlûkât’tada Hint, Yunan, İran ve Türk mitolojilerine ait köken, eskatoloji ve kozmogonimitleri ile mitolojik şahıslar, mitolojik hayvanlar ve mitolojik bitkiler gibipek çok öğeye rastlanmış ve bunlar tespit edilip metindeki fonksiyonlarıdeğerlendirilerek araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.
KW  - Acâibü’l-mahlûkât
KW  - Rükneddîn Ahmed
KW  - Mitoloji
KW  - Mit
KW  - Efsane
CR  - AND, M. (2018). Minyatürlerle Osmanlı İslâm Mitologyası. İstanbul: YKY.
BEYDİLLİ, C. (2004). Türk Mitolojisi, Ansiklopedik Sözlük. Çev. Eren Ercan, Ankara: Yurt.
ÇORUHLU, Y. (2011). Türk Mitolojisinin Ana Hatları. İstanbul: Kabalcı. 
DEMİRCİ, K. (1993). “Dahhâk”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 8, s. 408-409, 
            İstanbul: TDV.
DEVELLİOĞLU, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın.
ELIADE, M. (2014). Dinler Tarihine Giriş. Çev. Lale Arslan Özcan, İstanbul: Kabalcı.
------------    (2017). Mitlerin Özellikleri. Çev. Sema Rifat, İstanbul: Alfa.
FRAZER, J. G. (2017). Altın Dal “Dinin ve Folklorun Kökleri”. Çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: YKY.
HOOKE, S. H. (1993). Ortadoğu Mitolojisi “Mezopotamya Mısır Filistin, Hitit Musevî, Hıristiyan Mitosları”. Çev. Alâeddin Şenel, Ankara: İmge.
İNAN, A. (2017). Tarihte  ve Bugün Şamanizm, Materyaller ve Araştırmalar. Ankara: TTK.
KAVAK, S., vd. (2017). “Adamotu’nun (Mandragora Sp.) Tarihteki Kullanımına Dair Arkeolojik Kanıtlar: Tatarlı Höyük (Ceyhan/Adana)”, Sivas Darüşşifâsı’nın 800. Yılı Anısına XIII. Türk Tıp Tarihi Kongresi, Sivas, 18-21 Ekim.
KOCATÜRK, V.M. (2016). Büyük Türk Edebiyatı Tarihi “Başlangıçtan Bugüne Kadar Türk Edebiyatının Tarihi, Tahlili ve Tenkidi”. İstanbul: İKÜ.
KUT, G. (1988). Acâibü’l-mahlûkât, İslâm Ansiklopedisi, C.1, s.315-317, İstanbul: TDV.
-------- (2010). Acâibü’l-mahlûkât, Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları II. İstanbul: Simurg.
ÖGEL, B. (2014). Türk Mitolojisi I. Ankara: TTK.
--------. (2014). Türk Mitolojisi II. Ankara: TTK.
RITTER, H. (2011). Doğu Mitolojisinin Edebiyata Etkisi “Karşılaştırmalı Edebiyat Metinleri”. Ed. Mehmet Kanar. İstanbul: Ayrıntı.
SARIKAYA, B. (2010). “Rükneddin Ahmed’in Acâibü’l-mahlûkât Tercümesi, (Giriş, Metin, Sözlük)”. Marmara Üniversitesi, Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı, Türk Dili Bilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul.
STRAUSS, L. (1986). Mit ve Anlam.  Çev. Şen Süer; Selahattin Erkanlı, İstanbul: Alan.
ŞİŞMAN B, KUZUBAŞ M. (2007). Şehnâme’nin Türk Kültür ve Edebiyatına Etkileri. İstanbul: Ötüken.
TÖKEL, D. A. (2016). Divan Şiirinde Şahıslar Mitolojisi, İstanbul: FSM.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/asead/issue//595940
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/768761
ER  -