TY - JOUR T1 - Türkiye ve Avrupa Birliği’nde Kadın İstihdamı: Refah Rejimleri Bağlamında Bir Karşılaştırma AU - Selek Öz, Cihan AU - Peri, Dilek PY - 2019 DA - July JF - Çalışma İlişkileri Dergisi JO - CİDER PB - Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi WT - DergiPark SN - 2146-0000 SP - 1 EP - 26 VL - 10 IS - 2 LA - tr AB - ABiçerisinde liberal, muhafazakâr, sosyal demokrat, Güney Avrupa ve post-komünistolmak üzere beş farklı refah rejimi olduğu kabul edilmektedir. Her biri farklıözelliklere sahip olan bu refah rejimleri kadın istihdamı açısından da bazenbirbirlerinden bazen de kendi içlerinde bile ayrışmaktadırlar. Bu çalışmanınamacı AB ve Türkiye’deki kadın istihdamını işgücü piyasalarına ilişkin birtakım temel göstergeler üzerinden refah rejimleri bağlamında karşılaştırmaktır.Bu karşılaştırma Eurostat ve kısmen TÜİK’ten elde edilen veriler aracılığıylayapılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın sonucunda kadınların gerek işgücüne katılımgerekse de istihdam oranlarının sosyal demokrat refah rejiminde son dereceyüksek, Türkiye’nin de dâhil olduğu Güney Avrupa refah rejiminde ise oldukça düşükolduğu tespit edilmiştir. Burada dikkat çeken husus Türkiye’de kadınların gerekişgücüne katılım gerekse de istihdam oranlarının AB ortalamasının neredeyseyarısı düzeyinde olduğu, hatta en düşük oranlara sahip ülkelerin bile önemliölçüde altında kaldığıdır. Yine Türkiye’de kadın istihdamının tarımsektöründeki ağırlığı ve ücretsiz aile işçisi şeklindeki çalışma türününyaygınlığı ayırt edici bir özellik olarak karşımıza çıkmaktadır. AB içerisindekadınların hem işsizlik hem de genç işsizlik oranlarının en yüksek olduğu refahrejimi Güney Avrupa refah rejimidir. Kadınların yarı zamanlı çalışmaoranlarının en düşük olduğu ülkeler ise Post-Komünist refah rejimi kapsamındakiülkelerdir. KW - Refah rejimi KW - refah modeli KW - kadın istihdamı KW - Avrupa Birliği CR - Abrahamson, Peter (1999) The Welfare Modelling Business, Social Policy & Administration, 33 (4). 394-415. CR - Arts, Wil ve John Gelissen (2002) Three Worlds of Welfare Capitalism or More?, European Journal of Social Policy, 12 (2). 137-158. CR - Aybars, Ayşe İdil (2016) Sosyal Politika: Avrupa Birliği Tarihçe, Teoriler, Kurumlar ve Politikalar, (Editörler: Belgin Akçay ve İlke Göçmen) Üçüncü Baskı. Ankara: Seçkin Yayınevi, 548-572. CR - Biçerli, Kemal (2003) Çalışma Ekonomisi, 2. Bası, İstanbul: Beta Basım. CR - Bozçağa, Tuğba (2013) Women and the Welfare State Regime of Turkey, Turkish Policy Quarterly, 11(4). 177-188. CR - Buğra, Ayşe ve Yalçın Özkan (2014) Türkiye’nin Ekonomik Kalkınma Sürecinde Modernleşme, Dini Muhafazakârlık ve Kadın İstihdamı, Akdeniz’de Kadın İstihdamının Seyri, (Derleyenler: Ayşe Buğra ve Yalçın Özkan), İstanbul: İletişim Yayınları, 125-153. CR - Dedeoğlu, Saniye (2009) Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı, Çalışma ve Toplum, Sayı: 2. 41-54. CR - Ecevit, Yıldız (2015) Feminist Sosyal Politika Bağlamında Türkiye’de Çocuk Bakımı ve Eğitimine İki Paradigmadan Doğru Bakmak, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, (Editörler: Ahmet Makal ve Gülay Toksöz), Ankara: İmge Kitabevi. 185-221. CR - Esping-Andersen, Gosta (1990) The Three Worlds of Welfare Capitalism, New Jersey: Princetown University Press. CR - Esping-Andersen, Gosta (2006) Toplumsal Riskler ve Refah Devletleri, Sosyal Politika Yazıları (Derleyenler: Ayşe Buğra ve Çağlar Keyder), İstanbul: İletişim Yayınları. 33-54. CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Employment by Sex, Age and Economic Activity (from 2008 onwards, NACE Rev. 2) - 1 000, https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (25.06.2019). CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Employment and Activity by Sex and Age - annual data (lfsi_emp_a), https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (22.06.2019). CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Employment Rates by Sex, Age and Citizenship (%) (lfsa_ergan), https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (24.06.2019). CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Employment by Sex, Age and Professional Status (1 000), http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (23.06.2019). CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Employment Rates by Sex, Age and Educational Attainment Level (%), https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (31.07.2019). CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Part-time Employment and Temporary Contracts - annual data, http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (24.06.2019). CR - European Community Statistical Office (EUROSTAT) (2019) Unemployment by Sex and Age - annual average, https://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/submitViewTableAction.do, (06.07.2019). CR - Fenger, H. J. M. (2007) Welfare Regimes in Central and Eastern Europe: Incorporating Post-Communist Countries in a Welfare Regime Typology, Contemporary Issues and Ideas in Social Sciences. August 1-30. CR - Ferrera, Maurizio (1996) The ‘Southern Model’ of Welfare in Social Europe, Journal of Social Policy, 6 (1). 17-37. CR - Greve, Bent (2007) What Characterise the Nordic Welfare State Model, Journal of Social Sciences, 3 (2). 43-51. CR - Gündoğan, Naci (1999) Genç İşsizliği ve Avrupa Birliği’ne Üye Ülkelerde Uygulanan Genç istihdam Politikaları, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 54 (1). 63-79.Koray, Meryem (2005) Avrupa Toplum Modeli, 2. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi. CR - Leibfried, Stefan (1993) Towards a European Welfare State, New Perspectives on the Welfare State in Europe, (Editor: Catherine Jones), London: Routledge Press, 133-156. CR - Lendvai, Noemi (2008) EU Integration and the Transformation of Post-communist Welfare: Traversing a ‘Quantum Leap’?, Social Policy & Administration, 42(5). 504-523. CR - Lewis, Jane (1992) Gender and the Development of Welfare Regimes, Journal of European Social Policy, 2 (3). 159-173. CR - Lordoğlu, Kuvvet ve Nurcan Özkaplan (2014) Çalışma İktisadına Giriş, Kocaeli: Umuttepe Yayınları. CR - Metin, Banu ve Mehmet Merve Özaydın (2016) Çalışma ve Refah, 2. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi. CR - Mingione, Enzo (2006) Güney Avrupa Refah Modeli ve Yoksulluk ve Sosyal Dışlanmaya Karşı Mücadele, Sosyal Politika Yazıları, (Derleyenler: Ayşe Buğra ve Çağlar Keyder), İstanbul: İletişim Yayınları 261-331. CR - Moreno, Luis (2006) ‘Süper Kadınlar’ ve Akdeniz Refahı, Sosyal Politika Yazıları, (Derleyenler: Ayşe Buğra ve Çağlar Keyder), İstanbul: İletişim Yayınları 375-395. CR - Orloff, Ann S. (1993) Gender and the Social Rights of Citizenship: The Comparative Analysis of Gender Relationsand Welfare States, American Sociological Review, 58 (3). 303-328. CR - Özdemir, Süleyman (2007) Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti 2. Baskı, İstanbul: İTO Yayınları. CR - Özdemir, Süleyman. (2004) Refah Devleti ve Üstlendiği Temel Görevler Üzerine Bir İnceleme, AB - Türkiye & Endüstri İlişkileri, (Editör: Alpay Hekimler), İstanbul: Beta Basım. 589-629. CR - Pierson, Christopher (1998) Contemporary Challenges to Welfare State Development, Political Studies, XLVI. 777-794. CR - Sainsbury, Diane (1996) Gender, Euqulatiy and Welfare States, Cambridge: Cambridge University Press. CR - Salido, Olga ve Luis Moreno (2013) İspanya’da Kadın İstihdamı ve İspanyol Refah Rejiminin Gelişimi, Akdeniz’de Kadın İstihdamının Seyri, (Derleyenler: Ayşe Buğra ve Yalçın Özkan), İstanbul: İletişim Yayınları, 29-55. CR - Toksöz, Gülay (2007) Türkiye’de Kadın İstihdamının Durumu Ankara: Uluslararası Çalışma Bürosu. CR - Toksöz, Gülay (2018) Kalkınmada Kadın Emeği, 2. Basım, İstanbul: Varlık Yayınları. CR - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2019) İşgücü İstatistikleri Veri Tabanı (2014 ve Sonrası), https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=72&locale=tr, (06.07.2019). CR - Ülgen, Gülden ve Leyla Firuze Arda Özalp (2017) Refah Rejimleri Sınıflandırma Çalışmaları: Cinsiyet Boyutları, Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi (39) 2. 637-656. CR - Weisskoff, Francine Blau (1972) Women’s Place in the Labor Market, The American Economic Review (62) 1-2. 161-166. UR - http://dergipark.org.tr/tr/pub/cider/issue//600932 L1 - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/898672 ER -