@article{article_603571, title={SÂLİH BABA DİVÂNI’NDA TİPLER VE KİŞİLİKLER}, journal={Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches]}, volume={2}, pages={912–987}, year={2019}, author={Uludağ, Erdoğan}, keywords={Sâlih Baba,Rabıta-i Nakş-ı Hayâlî,Tip,Kişilik}, abstract={<span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;">Klasik
Türk Edebiyatı’na, yaşanılan din ve kültür başta olmak üzere birçok muhtelif
unsur kaynaklık eder. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;"> Tipler ve kişilikler, Klasik Türk Edebiyatı’nın önemli
kaynakları arasında yer alır. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;"> </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;">Bu kaynakların müstakil eserler incelenerek ortaya
çıkarılması gerekmektedir. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;">Klasik Edebiyat’ta tipler ve kişilikler edebî bir metnin
kurgulanmasındaki temel unsurlardır. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;">Şair, eserinde yer verdiği tipler ve kişilikler
sayesinde düşüncelerini ve hissiyatını somutlaştırma fırsatı bulur. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;"> Bu sebeple metni tam olarak anlayabilmek için
tip ve kişiliklerin doğru tesbit edilmesi önemlidir. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;">Tip,
toplumun süregelen yaşantısı içinde kendini gösteren belirgin davranışları
temsil eder. Divan Şiiri’nde belirgin davranışları temsil eden pek çok tip
vardır. Bunlar, Âşık, Maşuk, Rakîb, Mecnun, Leylâ, Saki, Derviş gibi tahayyülî
ve tasavvurî tipler ile ‘Andelîb, Bülbül, Gül, Şem’, Pervane, Zühre gibi
temsilî tiplerdir. Kişilik, kişinin kendi görüş, düşünüş ve davranışlarıyla
şekillenir. Kişilik, basmakalıp davranışlar yerine değişken davranışlar sergiler.
Divan Şiiri’nde kişilikler, Dinî, Tarihî (Destani-Mitolojik), Edebî ve
Sanatkâr, Mutasavvıf ve Bilgin şeklinde tasnif edilebilir. Ayrıca, bir milletin
kendi değer yargılarını öğrenmesi kültürel ve sanatsal açıdan çok önemlidir.
Toplumun davranış ve yapısını temsil eden tipler ve kişilikler de bu düşünceden
hareketle ele alınmalıdır. Böylece hem edebi eserlerin anlaşılması kolaylaşmış
olacak hem de toplumun değer yargıları daha iyi anlaşılacaktır. </span> <span style="font-size:10pt;font-family:’Bookman Old Style’, serif;">Tüfekçizade Sâlih Baba, <br /> <br />
1846-1906 yılları arasında Erzincan’da yaşamış, Nakşibendi Tarikatı’nın Halveti
kolunun isim yapmış müridlerinden biridir. Salih Baba’nın bir Divân’ı
vardır.  Sâlih Baba Divanı’nın lakabı
Rabıta-i Nakş-ı Hayâlî’dir. Bu divan, şeyhini çok seven ve ona çok bağlı olan
bir müridin hocasına duyduğu saygıyı, sevgiyi, bağlılığı; güzel, yalın bir
ifadeyle aktardığı, incelenmeye değer önemli bir eserdir. Salih Baba,
şiirlerinde tasavvufu kullanmıştır. Şiirlerinin birçoğunda tasavvufî tip ve
kişiliklere yer vermiş ve şiirlerini bu tip ve kişilikler üzerine kurmuştur. Bu
çalışmada Sâlih Baba’nın, şiirlerinde tip ve kişilikleri nasıl işlediği ve
bunlara yüklediği roller incelenecektir </span>}, number={2}, publisher={İlyas KAYAOKAY}