@article{article_609726, title={Divan Şiirinde Toprak ve Toprakla İlgili Unsurların Kullanımı}, journal={Folklor/Edebiyat}, volume={25}, pages={457–470}, year={2019}, DOI={10.22559/folklor.1013}, author={Batislam, H.dilek}, keywords={toprak,hâk,gubâr,divan şiiri}, abstract={<p>‘Anâsır-ı erba’anın bir parçası olan toprak ve toprakla ilgili unsurlar divan </p> <p>şiirinde kullanılırken, bu şiirin yapısı gereği, çoğu zaman gerçek anlamlardan </p> <p>ziyade mecazi anlamların ön planda olduğu görülür. Toprakla eş ya da yakın </p> <p>anlamlı olarak kabul edilen kelimeler arasında divan şiirinde en çok yer verilenlerin </p> <p>“hâk, gerd ve gubâr” olduğu söylenebilir. Özellikle sıkça karşılaşılan </p> <p>“hâk-i pây” tamlamasıyla genellikle sevgilinin ayağının toprağı ifade edilir. </p> <p>Çok kıymetli olan bu topraktan âşık gözüne sürme yapar. Toprakla divan şiirinin </p> <p>geleneksel tipleri “âşık-sevgili-rakip” arasında da çeşitli yönlerden ilgi </p> <p>kurulmuştur. Acımasız sevgili karşısında âşık, toprak olup ölmek üzeredir. </p> <p>Sevgilinin yüceliği, büyüklüğü anlatılırken topraktan yararlanılmıştır. Âşık </p> <p>kendisi yerine rakibin ölüp toprak olmasını ister. Divan şairleri şiirlerinde, geleneksel </p> <p>tiplerle ilgili örneklerin dışında toprağın ‘anâsır-ı erba‘a arasındaki, </p> <p>din ve tasavvuftaki yerini ortaya koyan örneklere, toprakla ilgili atasözleri ve deyimlere, inanışlara ve topraktan yapılan nesnelere de çeşitli vesilelerle yer </p> <p>vermişlerdir. </p> <p>Makalemizde önce divan şiirinde toprakla ilgili unsurların kullanımına genel </p> <p>olarak değinip toprağın divan şiirindeki yerini, farklı yüzyıllara ait divan şairlerinin </p> <p>divanlarından seçtiğimiz örnek beyitlerle ortaya koymaya çalışacağız. </p>}, number={99}, publisher={Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi}