TY  - JOUR
T1  - İBN CÜZEY’İN NAZM VE SARFE İKİLEMİNDEN HAREKETLE SARFE TEORİSİNE ELEŞTİREL BİR YAKLAŞIM
TT  - CRİTİCAL APPROACH TO SARFE THEORY FROM THE DUALİTY OF NAZM AND SARFE İN IBN CUZEY
AU  - Yartaşı, Recep
PY  - 2019
DA  - December
JF  - Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
JO  - K7AÜİFD
PB  - Kilis 7 Aralık Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-7634
SP  - 991
EP  - 1008
VL  - 6
IS  - 11
LA  - tr
AB  - Allah Teala, belagat ve fesahat konusunda zirve yapmış olan müşrik Arap toplumuna Kuran’ın bir benzerini yazmaları hususunda meydan okumuştur. Ancak butoplum, Kur’an’ın bir benzerini meydana getirememiştir. Bu durum, asırlar boyunca dil, tefsir ve kelâm âlimlerini Kur’an’ın i‘câz yönlerini tespit etmeye yöneltmiştir.Bundan dolayı bu alana özgü bir literatür gelişmiş, bunun yanında tefsir ve kelamkitaplarında konuya temas edilmiştir. Biz de bu çalışmada İ‘câzü’l-Kur’an ilmininyeri ve önemi ile Sarfe Teorisi’ni İbn Cüzey’in et-Teshîl li-‘Ulûmi’t-Tenzîl eseri çerçevesinde anlamaya çalıştık. Ayrıca okuyuculara alt yapı sağlaması açısından müfessirin hayatına ve eserlerine kısaca değinmeye gayret ettik. İ‘câzü’l-Kur’an görüşünde nazım teorisini başköşeye koyan müfessirimizin aynı zamanda sarfe teorisinide Kur’an’ın i‘câz türü olarak benimsediğini gördüğümüz çalışma, İ‘câzü’l-Kur’an vesarfe arasındaki ikilem hakkındaki görüşlere temas etmesi ve bu konuda yeni birgörüş belirtmesi açısından büyük bir öneme sahiptir. Bu noktada amacımız, İ‘câzü’lKur’an ve sarfe ikilemi hakkında yeni bir görüş belirterek İbn Cüzey özelinde sarfeteorisinin ihtiva ettiği anlam katmanlarını tespite yöneliktir.
KW  - Arap Dili
KW  - Belagat
KW  - Edebiyat
KW  - İ‘câz
KW  - Sarfe
KW  - Ibn Cüzey
KW  - et-Teshîl
N2  - Allah the Almighty challenged the pagan Arab society, which peaked in rhetoricand fluency, to write a book similar to Qur’an. However, the people of that timecould not achieve this. This has led the scholars of language, exegesis and theology to identify the unparalleled and the original aspects of Qur’an throughout thecenturies. Therefore, a literature specific to this field has been developed, and thissubject has been touched upon in the books of commentary and theology. In thisstudy, we tried to understand the place and the importance of the science of I‘djāzal-Qur’an and the Morphology Theory within the framework of Ibn Juzayy’s alTasheel li-‘Ulūm al-Tanzeel. We also tried to touch upon the life and the works ofthe glossator (mufassir) briefly in order to provide the infrastructure for the readers.The commentator who sees the Nazm theory of primary importance also takes theMorphology Theory as a part of the I‘djāz-al-Qur’an theory in this study. So, thisstudy is so important for it addresses the opinions as to the dilemma concerning thetheories of I‘djāz-al-Qur’an and the Morphology, and provides a new approach uponthe issue. At this point, our aim is to determine the layers of meaning contained inthe Morphology Theory putting forth a new opinion regarding this dilemma
CR  - Abbas, Fazl Hasan. el-Belâgatu funûnuhâ ve efnânuhâ. Amman: Dârü’l-Furkan,
1997.
CR  - Abdulgânî, Muhammed Sa‘d Berake. el-İ‘câzü’l-Kur’ânî. Kahire: Mektebetü Vehbe,
1989.
CR  - Abdurrahmân, Âişe bint Muhammed Alî. el-İ‘câzü’l-beyâni li’l-Kur’ân. Kahire:
Dâru’l-Ma‘ârif, 1987.
CR  - el-Askalânî, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî b. Muhammed. ed-Dürerü’lkâmine fî a‘yâni’l-miʾeti’s-sâmine. Beyrut: Dâru’l-Cîl, 1993.
CR  - Baysal, Sıddık. “İbn Cüzey’in Bazı Tefsir Eserlerindeki Üslup ve Usûl Sorunlarına Yaklaşımına İlişkin Bir Değerlendirme”. Dini Araştırmalar Dergisi 21/54
(2018), 203-223.
CR  - el-Câhiz, Ebû Osman Amr b. Bahr. Kitâbu’l-Hayevân. thk. Abdusselâm Muhammed Hârûn. Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî, 1969.
CR  - el-Cündî, Ali. Fî târîhi’l-edebi’l-câhilî. b.y.:Dâr’ü’t-Türâs, 1991.
CR  - el-Cürcânî, Seyyid eş-Şerîf. Şerhu’l-Mevâkıf Adudüddîn el-Îcî. Bulak, Kahire: b.y.,
1266.
CR  - Çetin, Nihat. Eski Arap Şiiri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi,
1973.
CR  - Demirayak, Kenan. Arap Edebiyatı Tarihi-I. 3. Baskı. Kayseri: Fenomen Yayınları,
2014.
CR  - ed-Dâvûdî, Muhammed b. Alî b. Ahmed. Tabakâtül-müfessirîn. Beyrut: Dâru’lKütübi’l-İlmiyye, ts.
CR  - Demirci, Muhsin. Tefsir Usûlü. 47. Baskı. İstanbul: İFAV, 2016.
CR  - Ebû Zehra, Muhammed b. Ahmed b. Mustafa. el-Mu‘cizetü’l-Kübrâ el-Kur’ân. b.y.:
Dâru’l-Fikri’l-Arabî, ts.
CR  - Eren, Recep. Kur’an’ı Kerim’i Taklit Teşebbüsleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi,
Doktora Tezi, 2014.
CR  - Furat, Ahmet Subhi. Arap Edebiyatı Târihi. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi,
1996.
CR  - Hemedânî, Abdülcebbâr b. Ahmed. el-Muğnî fî ebvâbi’t-tevhîd ve’l-adl. Kahire:
Vizâratü’s-Sekâfe ve’l-İrşâdi’l-Kavmî, 1960.
CR  - İbn Cüzey, Muhammed b. Ahmed. et-Teshîlli ‘ulûmi’t-tenzîl. thk. Abdullah elHâlidî. Beyrut: Dâru’l-Erkâm, 1995.
CR  - İbn Ferhûn, Burhânüddîn İbrahim b. Ali b. Ali b. Muhammed. ed-Dîbâcü’l-müzheb
fî ma‘rifeti a‘yâni ‘ulemâ’i’l-mezheb. nşr. M. Ahmedî Ebü’n-Nûr. Kahire:
Dâru’t-Türâs, 1972.
CR  - İbnü’l-Ahmer, Ebü’l-Velîd. Nesîrü’l-cümân fî şi‘ri men nazamenî ve iyyâhü’z-zamân.
nşr. M. Rıdvan ed-Dâye. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1987.
CR  - İbnü’l-Hatîb, Muhammed b. Abdullah Lisânüddîn. el-İhâta fi ahbâri Gırnâta. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1424.
CR  - Kattân, Mennâ‘ Halîl. el-Mebâhis fî ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Mektebetü’l-Me‘ârif,
2000.
CR  - el-Makkarî, Ebu’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ahmed el-Kureşî.
Nefhu’t-tîb min ğusni’l-Endelüsi’r-ratîb. thk. Hasan Abbas. Beyrut: Dâr-u
Sader, 1408-1988.
CR  - Nüveyhiz, Âdil. Mu‘cemu’l-müfessirin. 3. Baskı. Beyrut: Müessetü Nüveyhiz, 1988.
CR  - Özel, Ahmet. “İbn Cüzey”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19/406-407.
İstanbul: TDV Yay., 1999.
CR  - Polat, Fethi Ahmet. “Bir İ’câzü’l-Kur’ân İddiası: Sarfe”. Marife 3/3 (2003), 185-218.
CR  - et-Tinbüktî, Ahmed Bâbâ. Neylü’l-ibtihâc bi-tatrîzi’d-Dîbâc. Trablus: Dâru’l-Kâtib,
2000.
CR  - Yavuz, Yusuf Şevki, “Sarfe”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 36/140-141.
İstanbul: TDV Yay., 2009.
CR  - Yüksel, Muhammed Bahaeddin. Kur’an’ı Farklı Anlama ve Nedenleri. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2017.
CR  - ez-Ziriklî, Hayreddin. el-Aʿlâm: Kâmûsü terâcim. b.y: Dâru’l-İlim, ts.
CR  - ez-Zübeyrî, Ali Muhammed. İbn Cüzey ve menhecühû fi’t-tefsîr. Dımaşk: Dâru’lKalem, 1407-1987.
CR  - ez-Zürkânî, Muhammed Abdülazîm. Menâhilü’l-‘irfân fî ‘ulûmi’l-Kurʾân. thk. Ahmed b. Ali. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 2001.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/k7auifd/issue//610573
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/910333
ER  -