@article{article_612502, title={Yūnus Emre, Niyāzī-i Mıṣrī ve İsmāʿīl Ḥaḳḳī Bursevī’de Türk Tasavvuf Şiirine Özgü Mażmūn Arayışları}, journal={Cumhuriyet İlahiyat Dergisi}, volume={23}, pages={693–714}, year={2019}, DOI={10.18505/cuid.612502}, author={Yurtsever, Mehmet Murat}, keywords={Türk İslam Edebiyatı,Tasavvuf Şiiri,Mażmūn,Yūnus Emre,Niyāzī-İ Mıṣrī,İsmāʿīl Ḥaḳḳī Bur-sevī}, abstract={<p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;"> <span style="font-size:14px;">Tasavvuf şiiri olsun divan şiiri olsun her iki şiirimizin de birçok
ulusun şiiri gibi evrensel cazibesi ve klasik değeri vardır. Her iki zümrenin
şairi de Türk toplumunda evvelce var olan potansiyelden güç alarak, her bir
ferdin ayrı ayrı şuur düzeyini yükseltmiş, erdemli bir toplum yaratmıştır. İki
şiir arasında bir farktan söz edilecekse eğer, o da divan şiirinin statik;
tasavvuf şiirinin ise divan şiirine nispetle daha dinamik oluşudur. Divan
şiirinin kendine özgü bir nazım dünyası olduğu gibi tasavvuf şiirinin de farklı
manâ ve mefhumlarla şekillenen bir duygu evreni vardır. Divan şiirinde zekâya
dayalı zevk ve hayal; tasavvuf şiirinde ise sezgiye dayalı ilham ve varidat söz
konusudur. Bunlar bazen teşbih, bazen mecaz, bazen istiarelerle şiirleşir; nazım
olur, giderek birer </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">a dönüşür. </span> <span style="font-size:14px;">  </span> <span style="font-size:14px;">Bugüne kadar </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">
denildiğinde ilk akla gelenin divan şiiri olması, tasavvuf şiirine özgü </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">ları geride bırakmıştır. Oysa
tasavvuf şiiri de </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">ları
bakımından hayli ilgi çekici, bir o kadar da zengindir. Tasavvuf edebiyatına
ait terimler, adı terim olsa da şiirde her biri birer hâl, makam veya
tecrübedir. Bu nedenle terim olarak nitelediğimiz tasavvuf şiirine ait pek çok
kavram; telmih, teşbih ve mecaz içinde yer alıp birer </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;"> olabilir. Üç başlık altında ve üç mutasavvıf şairimizin
beyitleriyle örneklendirebileceğimiz yazımızın amacı, Türk tasavvuf şiirinin
divan şiirinden bağımsız zengin bir </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">
kadrosunun varlığına dikkat çekmektir. Türk tasavvuf şiirine ait </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">lar konusu, bugüne kadar fazlaca
değinilmemiş olması bakımından önemli sayılmalıdır. </span> </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <b> <span style="font-size:14px;font-family:’Gentium Plus’;">Özet: </span> </b> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;"> <span style="font-size:14px;"> Şair, okuyucusunun
hayal edip de dile getiremediklerini, bazen hayal bile edemediklerini onun
adına tasarlayıp tekrar kendisine sunar. Günlük koşuşturmalar arasında birçok
okur, gönlünün hayale olan ihtiyacını şiirin eşsiz vadilerinde dolaşarak
giderir. </span> <span style="font-size:14px;">  </span> <span style="font-size:14px;">Her şiirin belli muhatap
kitlesi vardır ve o muhatap kitlenin duygularına hitap eder. Her şiir hayal ve
tasavvurlarla süslüdür; ancak söz sanatları eşliğinde şerh edilerek
anlaşılabilir. Tasavvuf şiiri olsun divan şiiri olsun her iki şiirimizin de
birçok ulusun şiiri gibi evrensel cazibesi ve klasik değeri vardır Tasavvuf
şairi ve divan şairi asırlarca hüküm süren yıkılmaz bir sanat varlığının
mimarları, eserleri de kendi alanlarının şaheserleridir. Her iki şiir türü de
edebî miras ile beraber bütün kültür varlığını sonraki nesillere ulaştıran bir
kılavuz gemisidir, öncü sanat şubeleridir. Her iki zümrenin şairi de Türk
toplumunda evvelce var olan potansiyelden güç alarak her bir ferdin ayrı ayrı
şuur düzeyini yükseltmiş, erdemli bir toplum yaratmıştır. </span> </span> </p> <p> </p> <p class="MsoNormal" style="text-align:justify;margin:3pt 0cm;text-indent:0cm;"> <span style="font-size:9pt;font-family:’Gentium Plus’;"> <span style="font-size:14px;">Divan şiiri dehanın kattığı estetikte ne kadar şirinse tasavvuf şiiri de
kalbe doğan vâridâtın külfetsiz ve riyasız samimiyeti ile o kadar güzeldir.
Tekke şiirinin zengin </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;"> kadrosundan yararlanmadan, </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">u
sadece divan şiirine münhasır kılmak ya da tekke şiirinin içinde yine divan
şiirinin </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūn </span> </i> <span style="font-size:14px;">larını aramak ve bu </span> <i> <span style="font-size:14px;">mażmūnl </span> </i> <span style="font-size:14px;">arı divan şiirine ait
alışkanlıklarla yorumlamaya çalışmak bir inhisarcılık ve adeta bir statükoculuk
olacaktır. </span> </span> </p> <p> <}, number={2}, publisher={Sivas Cumhuriyet Üniversitesi}