TY  - JOUR
T1  - İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Öğrenim Düzeylerinin Umut Düzeylerine Etkisine Dair Ampirik Bir Araştırma (Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)
TT  - An Empirical Research on the Effects of the Education Levels of Theology Faculty Students on their Hope Levels (Erzincan Binali Yıldırım University Theology Faculty Case)
AU  - Kandemir, Fatih
PY  - 2019
DA  - December
DO  - 10.18505/cuid.612806
JF  - Cumhuriyet İlahiyat Dergisi
JO  - CUID
PB  - Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2528-9861
SP  - 1403
EP  - 1418
VL  - 23
IS  - 3
LA  - tr
AB  - Araştırmanın amacı, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim düzeyleribağlamında umut düzeylerini incelemektir. Bu amaca uygun olarak araştırmada korelasyonel(ilişkisel) tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemini ErzincanBinali Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde öğrenim gören 328 kız, 101erkek olmak üzere toplam 429 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin umutdüzeyleri Karaca ve Kandemir tarafından geliştirilen Karaca-Kandemir UmutÖlçeği ile tespit edilmiştir. Ölçek üç alt boyuttan oluşmaktadır: HedefeYöneliklik, Umut ve Anlamlılık, Kararlılık. Verilerin analizinde tek yönlüvaryans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Analiz sonucunda elde edilmiş olanbulgulara göre, İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim düzeylerinin umudunalt boyutları olan hedefe yöneliklik ve kararlılık açısından bir farklılaşmayaneden olduğu; ancak, ölçeğin umut ve anlamlılık alt boyutu ile toplam umut düzeyleriaçısından herhangi bir farklılaşmaya neden olmadığı tespit edilmiştir. Butespit, “İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin öğrenim düzeylerinin yükselmesi ileumut düzeylerinin de yükseleceği” şeklindeki araştırma hipotezinidoğrulamamıştır. Ancak ulaşılan sonuçlar, İlahiyat öğreniminin öğrencilerinumut düzeyleri üzerinde poztitif yönde etkisinin olabileceğine dair bir fikirvermektedir. Özet:İnsanîvaroluşun temel bir özelliği olan umut, gerek bireysel gerekse de toplumsalaçıdan birçok fonksiyona sahiptir. İnsanı diğer varlıklardan ayıran temelkarakteristik özelliklerden biri olan umut, birey ve toplumların gelecektasarımlarının oluşmasına ve hayata geçirilmesine yardımcı olan en güçlüaraçlardan biridir. Umudun bu güçlü etkisini sanat, edebiyat, mimari gibiinsanoğlunun tüm iş ve eylemlerinin nesnesinde görmek mümkündür. Ancak umudunifade edilen etkisine rağmen insanoğlunun varoluşsal yolculuğunda ona eşlikeden ve onun en güçlü motivasyon kaynakları arasında yer alan din de umutüzerinde oldukça etkili bir fonksiyon üretme potansiyeline sahiptir. Zira din,bireyin geçmişten ziyade gelecek yönelimli olmasını kendisinden talepetmektedir. Dinin bu talebi, birey ve toplumun geçmişe dair eylemlerinin hiçbirönemi olmadığı anlamına gelmemektedir. Zira din, geçmişten çıkartılan derslerüzerine birey ve toplumun geleceğini inşa ederken, onun geçmişinin esiriolmamasını, yapılan hatalardan Allah’ın Rahmân ve Rahîm sıfatlarına sığınarakburadan üretmiş olduğu enerji ile ümitvâr olmasını emreder. Bu nedenledir kiKur’an-ı Kerîm, Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyi dinden çıkmak ile eşdeğertutmaktadır (Yûsuf 12/ /87).Din ve umut arasındaki güçlü ilişkilere rağmen, konu ile ilgili emprikçalışmaların henüz yeterli düzeyde olmadığı görülmektedir. Ancak son zamanlardaözellikle Pozitif Psikolojinin etkisi ile olacak ki insanın sahip olduğu sabır,iyimserlik, empati, öz-düzenleme gibi olumlu duygularla ilgili olarak, buduyguların dindarlıkla olan ilişkilerini belirleyeme yönelik emprikçalışmaların yapıldığı da bir gerçektir. İfade edilen olumlu duygulardan biride umuttur. Bununla birlikte umut ile dindarlık ilişkisine dair henüz yeterlidüzeyde olmasa da birtakım emprik çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Ancakifade edilmiş olan bu çalışmaların dışında umut ile dindarlık arasındakiilişkinin daha sağlıklı bir şekilde ortaya konabilmesi için özellikleyükseköğretim düzeyinde yapılacak emprik çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır.Zira, din ile umut arasında var olduğu düşünülen güçlü ilişkininyükseköğretimde alınan din öğrenimine paralel olarak artacağı düşünülmektedir.Bu noktadan hareketle bu çalışmanın temelamacı, din ile umut arasındaki güçlü bağın ortaya çıkartılmasıdır. Dininyükseköğretim düzeyinde öğrenilmesinin öğrencilerin umut düzeyini deyükselteceği temel hipotezindenhareket edilen bu çalışmanın temelproblemi ise ilahiyat öğrenimi ile umut arasındaki ilişkilerdir.İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin umut düzeylerini belirlemek içinyapılan bu araştırmada, tarama modeli içerisinde yer alan anket tekniğine bağlıbilgi toplama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın evreni 2018-2019 eğitim-öğretim yılı güz döneminde ErzincanBinali Yıldırım Üniversitesi İlahiyat Fakültesine kayıtlı olan 744 öğrencidenoluşmaktadır. Araştırmanın örneklem grubu ise uygulamanın yapıldığı zamandiliminde fakültede bulunan 429 öğrencidir. Buna göre örneklem grubunuoluşturan toplam öğrenci mevcudunun 144’ü (%33,6) “hazırlık sınıfında”, 79’u (%18,4) “birinci sınıfta”, 78’i (%18,2) “ikinci sınıfta”, 60’ı (%14,0) “üçüncüsınıfta” yer alırken 68’i ise (% 15,9) “dördüncü sınıfta” yer almaktadır.Araştırmada veri toplama araçları olarak “Kişisel Veri Anketi” ve“Karaca-Kandemir Umut Ölçeği” kullanılmıştır. “Kişisel Veri Anketi”nde çalışmagrubunun öğrenim düzeylerine dair sorular bulunmaktadır. Araştırmada kullanılmış olan Karaca-Kandemir Umut Ölçeği (KKUÖ), Karacave Kandemir tarafından bireylerin umut düzeylerini belirleyebilmek amacıylakendi kültürel kodları temel alınarak geliştirilmiş olan bir ölçektir. Ölçek5’li Likert tipi olup, “hedefeyöneliklik”, “umut veanlamlılık” ve “kararlılık”olmak üzere üç alt boyuttan oluşmaktadır. Ölçekte yer alan toplam 13 maddenin8’i (1, 2, 4, 5, 7, 9, 10 ve 12)“Gelecekle ilgili hayal kurmak beni heyecanlandırır” gibi olumlu cümleyapısına sahipken, 5 tanesi ise (3, 6, 8, 11 ve 13) “Bir işe başladıktan sonrao işin sonunu kolay kolay getiremem” gibi olumsuz cümle yapısına sahiptir. Umutölçeğinin puanlanma aşamasında olumsuz cümleler ters çevrilmiştir. Ölçeğin“hedefe yöneliklik” boyutundan alınabilecek olan en düşük puan 5 iken, enyüksek puan 25; “umut ve anlamlılık” boyutundan alınabilecek olan en düşük puan4, en yüksek puan 20; “kararlılık” alt boyutundan alınabilecek olan en düşükpuan 4 iken, en yüksek puan 20’dir. Buhaliyle ölçeğin toplamından alınabilecek en düşük puan 13 iken en yüksek puanise 65’dir. Ölçekten alınan düşük puanlar bireyin umut düzeyinin düşükolduğuna, yüksek puanlar ise umut düzeyinin yüksekliğine işaret etmektedir.Araştırmada sınıf düzeyleri arasındaki ayrışmayı belirleyebilmek içinveri setine Tek Faktörlü Varyans Analizi-ANOVA işlemi uygulanmıştır. Analizsonucunda aralarında istatistiksel olarak anlamlı farklar bulunan ortalamalararasında çoklu karşılaştırmalar yapılmıştır. Bu amaçla Post Hoc LSD ve TukeyHSD testleri kullanılarak farkın kaynağı belirlenmeye çalışılmıştır. Tüm buişlemler için “.05” anlamlılık düzeyi ölçüt alınmıştır.Araştırmada İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin almış oldukları öğreniminumudun “hedefe yöneliklik ve kararlılık “alt boyutunda bir farklılaşmaya nedenolduğu; ancak “umut ve anlamlılık” alt boyutu ile “toplam umut” düzeylerindeherhangi bir farklılaşmaya neden olmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuç, “umutdüzeyi sınıf (öğrenim) düzeyine göre farklılaşmakta olup, sınıf (öğrenim) düzeyiyükseldikçe örneklemin umut düzeyi de buna bağlı olarak yükselmektedir”şeklindeki araştırma hipotezini doğrulamamıştır. Ancak, umudun “hedefeyöneliklik” boyutunda dördüncü sınıf öğrencilerinin ikinci ve üçüncü sınıföğrencilerinden; “kararlılık” boyutunda ise birinci sınıf öğrencilerininhazırlık sınıfı öğrencilerinden anlamlı düzeyde yüksek puan almaları, İlahiyatFakültesinde alınan öğrenimin umut üzerinde etkisinin olabileceğine dair önemlibir fikir vermektedir. Bununla birlikte, geniş çaplı örneklem grubu iledindarlığın tüm boyutları ve umut düzeylerini merkeze alarak yapılacak olanbenzer çalışmaların konu ile ilgili olarak önemli sonuçlar üreteceğidüşünülmektedir.
KW  - Din Psikolojisi
KW  - İlahiyat Fakültesi
KW  - Dinî Öğrenim
KW  - Umut
KW  - Karaca-Kandemir Umut Ölçeği
N2  - The current study aims to examine the hope levels of theology students inthe context of their education level. The correlational (relational) screeningmethod was used in this study. The sample of the study consists of a total of429 students (328 girls, 101 boys) studying at the Faculty of Theology atErzincan Binali Yildirim University. Hope levels of the students weredetermined by Karaca-Kandemir Hope Scale developed by Karaca and Kandemir. Thescale consists of three sub-dimensions: goal-oriented, hope and significance,and stability. One-way analysis of variance (ANO-VA) was used for dataanalysis. According to the findings obtained as a result of the analysis, it isseen that the education levels of the Theology Faculty students causedifferentiation in terms of goal-oriented and stability which aresub-dimensions of hope; however, it was found that the scale did not cause anydifference in terms of hope and meaningfulness subscale and total hope levels.This finding did not corroborate the research hypothesis that the higher theeducation level of theology faculty students, the higher their hope level. Theresults, however, give an idea that theology education can have a positive effecton students' hope levels.Summary:Hope, which is a fundamental feature ofhuman existence, has many functions, both individually and socially. Hope,which is one of the main characteristics that distinguish human beings fromother beings, is one of the most powerful tools that help create and implementfuture designs of individuals and societies. It is possible to see thispowerful effect of hope in the object of all human works and actions such asart, literature, and architecture. However, despite the expressed impact ofhope, religion, which accompanies it in the existential journey of humanity andis one of its most influential sources of motivation, has the potential toproduce a highly useful function on hope. Because religion demands the individualto be future-oriented rather than the past. This demand of religion does notmean that the past actions of the individual and society have no importance.While building the future of the individual and society on lessons learned fromthe past, religion orders that he should not be a prisoner of his past and thathe hopes for the energy he has produced by taking shelter in the attributes ofAllah, Most Gracious and Merciful. For this reason, the Qur'an equates despairof Allah's mercy with coming out of religion (Yusuf 12 / / 87).Despite the strong relations between religion and hope, empirical studieson the issue are not yet adequate. However, in recent times, especially withthe effect of Positive Psychology, it is a fact that empirical studies havebeen carried out to determine the relationship of these emotions withreligiosity about positive emotions such as patience, optimism, empathy, andself-regulation. One of the positive emotions expressed is hope. However, it isseen that some empirical studies have been conducted on the relationshipbetween hope and religiosity. However, apart from these studies, empiricalstudies on higher education levels are needed in order to reveal therelationship between hope and religiosity in a healthier way. Because of thestrong relationship between religion and hope, it is expected that there willbe an increase in parallel with the religious education taken in highereducation. From this point of view, this study primarily aims to reveal thestrong connection between religion and hope. The main problem of this study,which is based on the primary hypothesis that learning religion at a highereducation level, will increase the level of hope of students, is therelationship between theology education and hope. In this study, which wasconducted to determine the hope levels of the students of the Faculty ofTheology, the method of collecting information related to the questionnairetechnique used in the screening model was used.The population of the study consists of 744 students enrolled in ErzincanBinali Yıldırım University Theology Faculty in the fall semester of 2018-2019academic year. The sample group of the research is 429 students in the facultyduring the application period. Accordingly, 144 (33.6%) of the total studentsin the sample group were in the “preparatory class,” 79 (18.4%) were in the“first grade”, and 78 (18.2%) were in the “second grade,” while 60 (14.0%) werein the “third grade,” 68 (15.9%) were in the “fourth grade.”“Personal Data Questionnaire” and “Karaca-Kandemir’s Hope Scale” wereused as data collection instruments.In the “Personal Data Questionnaire,”there are questions about the learning levels of the working group.Karaca-Kandemir’s Hope Scale, which is used in the study, is a scaledeveloped by Karaca and Kandemir based on their cultural codes to determine thehope levels of individuals.The scale is a 5-point Likert type and consists of three sub-dimensions:“goal-oriented,”“hope and meaningfulness,” and “stability.” Of the 13 itemsin the scale, 8 (1, 2, 4, 5, 7, 9, 10 and 12) had a positive sentence structuresuch as “Dreaming about the future excites me,” 5 of them (3, 6, 8, 11 and 13)it has a negative sentence structure such as “I cannot bring the end of a jobeasily after starting a job.” In the scoring phase of the hope scale, negativesentences were reversed. While the lowest score that can be obtained from the“goal-oriented” dimension of the scale is 5, the highest score is 25; thelowest score that can be obtained from the dimension of “hope andmeaningfulness” is 4, the highest score is 20; the lowest score that can beobtained from the “stability” sub-dimension is 4, while the highest score is20. As a result, the lowest score that can be obtained from the total of the scaleis 13, and the highest score is 65. Low scores from the scale indicate that theindividual's level of hope is low, and high scores indicate high levels ofhope.In order to determine the differentiation between class levels, SingleFactor Analysis of Variance-ANOVA was applied to the data set. As a result ofthe analysis, multiple comparisons were made between the means withstatistically significant differences.For this purpose, Post Hoc LSD andTukey HSD tests were used to determine the source of the difference. Thesignificance level of “.05 “ was taken as a criterion for all these operations.In the research, it was seen that the education they received from theFaculty of Theology students caused a differentiation in the “goal-oriented andstability” sub-dimension of hope; however, “hope and meaningfulness” subscaleand “total hope” did not cause any differentiation. This result did not confirmthe research hypothesis that “the level of hope differs according to class(education) level and the level of hope increases as the level of education(education) increases hope. However, in the “goal-oriented” dimension of hope,the second and third-grade students of fourth-grade students; In terms of“stability” dimension, the fact that the first-grade students scoredsignificantly higher than the preparatory class students gives an importantidea that the education received in the Faculty of Theology can have an effecton hope. However, it is thought that similar studies that will be conductedwith a large sample group and centering on all dimensions and hopes ofreligiosity will produce remarkable results.
CR  - Acar, Faik. Din, İnanç ve Bilinç. İstanbul: Berfin Yayınları, 2010.
CR  - Ayten, Ali. Tanrı’ya Sığınmak. İstanbul: İz Yayıncılık, 2012.
CR  - Baumeister, Roy. Meaning of Life. New York: Guilford Press, 1991.
CR  - Cevizci, Ahmet. Felsefe Tarihi: Thales’ten Baudrillard’a. İstanbul: Say Yayınları, 2014.
CR  - Corsini, Raymond. The Dictionary of Psychology. New York: Psychology Press Taylor & Fran-cis Group, 2002.
CR  - Park, Crystal. “Din ve Anlam”. Trc. İlker Yenen. Din ve Maneviyat Psikolojisi: Yeni Yaklaşımlar ve Uygulama Alanları. Ed. Raymond Paloutzian-Crystal Park, Trc. Ed. İhsan 
Çapcıoğlu. Ali Ayten. 29-66.  Ankara: Phoenix Yayınevi, 2013.
CR  - Egemen, Bedi Ziya. Din Psikolojisi: Sâha, Kaynak ve Metot Üzerine Bir Deneme. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1952.
CR  - Emmons, Robert. “Emotion and Religion”. Handbook of The Psychology of Religion and Spiri-tuality. Ed. Raymond F. Paloutzian-Crystal L. Park. 235-252. New York, London: 
The Guilford Press, 2005.
CR  - Fromm, Erich. Umut Devrimi: İnsancıllaşmış Bir Teknolojiye Doğru. Trc. Şemsa Yeğin. İstan-bul: Payel Yayınevi, 2012.
CR  - Freud, Sigmund. Bir Yanılsamanın Geleceği. Trc. Hasan İlhan. Ankara: Alter Yayıncılık, 2011.
CR  - Giacalone, Robert-Jurkiewicz, Carole L.-Fry, Louis W. “Savunmacılıktan Bilime: İşyeri Manevi-yatı Araştırmalarında Yeni Adımlar”. Trc. Ayşe Şentepe, Din ve Maneviyat 
Psikolojisi: Yeni Yaklaşımlar ve Uygulama Alanları. Ed. Raymond F. Paloutzian-Crystal L. Park, Trc. Ed. İhsan Çapcıoğlu. Ali Ayten. 443-465.  Ankara: Phoenix Yayınevi, 2013.
CR  - James, William. Dinsel Deneyimin Çeşitleri: İnsan Doğası Üzerine Bir İnceleme. Trc. İsmail Hakkı Yılmaz. İstanbul: Pinhan Yayıncılık, 2017.
CR  - Kandemir, Fatih. Umut-İyimserlik ve Dindarlık İlişkisi. Erzincan: Ermat Ofset Matbaası, 2019.
CR  - Kaymakcan, Recep. İlahiyat Öğrencilerinin Kopya Çekmeye Karşı Yaklaşımları. Sakarya Üni-versitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5 (2002): 121-138.
CR  - Kımter, Nurten.  Dinî İnanç, İbadet ve Dua’nın Umutsuzlukla İlişkisi. İstanbul: Kriter Yayınevi, 2012.
CR  - Pazarlı, Osman. Din Psikolojisi. İstanbul: Remzi Kitabevi, 1993.
CR  - Snyder, Charles Richard “Rick”. “Genesis: the Birth and Growth of Hope”. Handbook of Hope: Theory, Measures, and Applications. Ed. Charles Richard “Rick” Snyder. 25-38. 
San Die-go, San Fransisco, New York, Boston, London, Sydney, Tokyo: Akademic Press, 2000.
CR  - Şahin, Adem. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Umutsuzluk Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 13/13 (2002):143-157.
CR  - Uysal, Veysel. Din Psikolojisi Açısından Dinî Tutum, Davranış ve Şahsiyet Özellikleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları, 1996.
CR  - Yılmaz, Sema. “Umre İbadetinin Hayatın Anlamı ve Umutsuzlukla İlişkisi Üzerine Ampirik Bir Araştırma”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 22/1 (2018): 543-570.
UR  - https://doi.org/10.18505/cuid.612806
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/899985
ER  -