TY  - JOUR
T1  - TUNUSLU HAYREDDİN PAŞA’NIN OSMANLI DEVLETİ’NDE REFORM ÖNERİLERİ: HUKUK DEVLETİ BAĞLAMINDA BİR İNCELEME
TT  - KHAYR AL-DIN PASHA’S REFORM RECOMMENDATIONS IN THE OTTOMAN EMPIRE: A STUDY IN THE CONTEXT OF THE LAW STATE
AU  - Kıvrak, Ensar
PY  - 2019
DA  - December
DO  - 10.25272/j.2149-8539.2019.5.3.3
JF  - Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi
PB  - Politik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi
WT  - DergiPark
SN  - 2149-8539
SP  - 195
EP  - 206
VL  - 5
IS  - 3
LA  - tr
AB  - TunusluHayreddin Paşa, Tanzimat ve I.Meşrutiyet dönemlerinin ıslahatçı düşünürlerinden birisidir. Aynızamanda O, düşüncelerini uygulamaya aktarma imkânı bulmuş bir devlet adamıkimliği ile de ön plana çıkmaktadır. Hayreddin Paşa, En Emin Yol adlı eserinde ortaya koyduğu düşüncelerini hemTunus’taki görevleri sırasında hem de kısa süren sadrazamlığı sırasındauygulamaya koyma imkânı bulmuştur. Bu çalışmada öncelikle Hayreddin Paşa’nınhayatı ele alınmıştır. Ardından, Akvemü’l-Mesalikeseri hakkında bilgi verilmiş; bu eserde ortaya koyduğu düşünceleri ile HayreddinPaşa’nın sadrazamlığının ardındanTunusluHayreddin Paşa, Tanzimat ve I.Meşrutiyet dönemlerinin ıslahatçı düşünürlerinden birisidir. Aynızamanda O, düşüncelerini uygulamaya aktarma imkânı bulmuş bir devlet adamıkimliği ile de ön plana çıkmaktadır. Hayreddin Paşa, En Emin Yol adlı eserinde ortaya koyduğu düşüncelerini hemTunus’taki görevleri sırasında hem de kısa süren sadrazamlığı sırasındauygulamaya koyma imkânı bulmuştur. Bu çalışmada öncelikle Hayreddin Paşa’nınhayatı ele alınmıştır. Ardından, Akvemü’l-Mesalikeseri hakkında bilgi verilmiş; bu eserde ortaya koyduğu düşünceleri ile HayreddinPaşa’nın sadrazamlığının ardından padişaha sunduğu layihalarda ortaya koyduğu devletinyönetim yapısına yönelik reform önerileri, hukuk devleti bağlamındadeğerlendirilmiştir. Sonuç bölümünde, Hayreddin Paşa’nın düşünce dünyamızdaki vesiyasi hayatımızdaki yeri ve önemi tespit edilmeye çalışılmış ve onun OsmanlıDevleti’nde hukuk devleti düşüncesinin gelişimine katkısı değerlendirilmiştir. Çalışmada,esas olarak literatür taraması tekniğinden faydalanılarak birincil ve ikincilkaynaklara başvurulmuş ve betimleyici yöntem kullanılmıştır.
KW  - Tunuslu Hayreddin Paşa
KW  - Akvemü’l-Mesalik
KW  - En Emin Yol
KW  - Osmanlı Devleti’nde Reform
KW  - Hukuk Devleti
N2  - Khayr al-Din Pasha was one of the reformers of Tanzimat and First Constitutional Periods. At thesame time, he stands out with the identity of a statesman who has the opportunity to transfer hisideas into practice. Khayr al-Din Pasha had the opportunity to put his ideas in The Surest Path intopractice both during his duties in Tunisia and during his short time grand vizier. In this study, firstlyKhayr al-Din Pasha’s life is evaluated. After, given information about his work of Aqwam alMasalik and then the ideas he put forward in this work and the reform proposals for the governmentstructure of the state which he presented in the layihas presented to the sultan after the grand vizierof Hayreddin Pasha evaluated in the context of the law state. In the conclusion section, the placeand importance of Khayr al-Din Pasha in both world of thought and in political life have been triedto be determined and his contribution to the development of rule of law thought in the OttomanEmpire is evaluated. In this study, primary and secondary sources were referred basically by usingliterature search technique and were used descriptive method.
CR  - Anayurt, Ö. (2013). Hukuka Giriş ve Hukukun Temel Kavramları. Ankara: Seçkin Yayınları.
CR  - Bolay, S. H. (2015). Tanzimat’tan Günümüze Türk Düşüncesi Cilt:1. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Ceylan, A. (2018). Osmanlı Coğrafyasında Anayasacılık Tunus Tecrübesi. İstanbul: Kitabevi Yayınları.
CR  - Çavdar, N. (2018). Gazi Osman Paşa Hakkında Bazı İddialar ve Sultan Abdülhamid’in Paşa’ya Karşı Tutumu. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 9.22, 157-179.
CR  - Çetin, A. (1988). Tunuslu Hayreddin Paşa. İstanbul: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
CR  - Çetin, A. (1998). Hayreddin Paşa, Tunuslu. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. C. 17, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı 	Yayınları, 57-60.
CR  - Çetinsaya, G. (2016). II. Abdülhamid’in İç Politikası: Bir Dönemlendirme Denemesi. Osmanlı Araştırmaları Dergisi. Sayı: 47, 	353-409.
CR  - Duran, L. (1984). Türkiye’de Anayasa Yargısının İşlevi ve Konumu. Anayasa Yargısı. 1, 57-87.
CR  - Dursun, D. (2012). Siyaset Bilimi. İstanbul: Beta Yayınları.
CR  - Erdoğan, M. (2012). Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset. Ankara: Liberte Yayınları.
CR  - Gözübüyük, A. Ş. ve S. Kili. (1982). Türk Anayasa Metinleri 1839-1980.İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
CR  - Hourani, A. (2013). Arabic Thought In The Liberal Age 1798- 1939. New York: Cambridge University Press.
CR  - İnal, M. K. (1964). Osmanlı Devrinde Son Sadrazamlar. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
CR  - İnalcık, H. (1964). Sened-i İttifak ve Gülhane Hatt-i Hümayunu. Belleten. 28.112, 603-622.
CR  - Karlığa, B. (2013). Islahatçı Bir İslam Düşünürü Tunuslu Hayreddin Paşa ve Tanzimat. İstanbul: Mahya Yayınları.
CR  - Kireççi, M. A. (1999). Osmanlı Modernleşmesi ve Tunuslu Hayreddin Paşa. Osmanlı Cilt: 7 (Düşünce) içinde. G. Eren (Ed.). 	Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
CR  - Mardin, Ş. (1996). Yeni Osmanlı Düşüncesinin Doğuşu. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Meriç, C. (2007). Kırk Ambar Cilt 2: Lehçe-t-ül Hakayık. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Meriç, C. (2013). Umrandan Uygarlığa. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Mzali, M. S. ve J. Pignon. (1997). Tunuslu Hayreddin Paşa’nın Hatıraları. Çev.: Belma Aksun. İstanbul: Nehir Yayınları.
CR  - Tanör, B. (1996). Osmanlı-Türk Anayasal Gelişmeleri 1879-1980. İstanbul: Afa Yayınları.
CR  - Tektaş, N. (2002). Sadrazamlar. İstanbul: Çatı Kitapları.
CR  - Tunuslu Hayreddin Paşa. (2017). Ülkelerin Durumunu Öğrenmek İçin En Doğru Yol. Çev.: Kerim Suphi Muhammed. İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
CR  - Ulukütük, M. (2010). Osmanlı-Cumhuriyet Modernleşmesinin Yapı Taşlarını Anlamak: Tunuslu Hayreddin Paşa ve Akvemü’l-mesalik fi ma’rifetu ahvali’l-memalik Adlı Eseri. Nida Düşünce, Kültür Edebiyat Dergisi. Sayı 140.
CR  - Ünal Özkorkut, N. (2004). “1876 Anayasası’nın Hukuk Devleti Unsurları Açısından Osmanlı Devlet Anlayışına Getirdiği Yenilikler”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 53.1, 173-184.
UR  - https://doi.org/10.25272/j.2149-8539.2019.5.3.3
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/913340
ER  -