TY  - JOUR
T1  - HAYRETÎ’NİN HETERODOKS ÇEVRESİ VE FİKİRLERİ BAĞLAMINDA  “ZİNCİRLİ DELÜLER”
AU  - Gök, Selim
PY  - 2019
DA  - October
DO  - 10.28981/hikmet.626024
JF  - Hikmet - Akademik Edebiyat Dergisi
PB  - Ahmet TANYILDIZ
WT  - DergiPark
SN  - 2458-8636
SP  - 77
EP  - 98
IS  - 11
LA  - tr
AB  - Kaynaklar,Vardar Yeniceli Hayretî’nin tasavvufî lirizmi yanında laubali oluşundanbahsetmektedir. O, fevri ve sivri dilli söylemleriyle sosyal/siyasi eleştiriyiseven, klasik şiirin gelenek dairesinin dışındaki hayalleriyle geleneğigüncelleyen orijinal bir şairdir. Dolayısıyla şairin meşrebindeki pervasızhüviyet, onu devrinin ötesinde bir şiir zevkini yakalayacak muhayyileyeulaştırmıştır. Tezkire yazarları da onun bu yeteneğinin ve şiir tarzınınkuvvetini tescillemektedir. Bu bağlamda şair Hayretî’nin üslubu nezaretindeDivanı’ndaki “delilik” kavramı şiirlerinde farklı formlarda kullanılmıştır.Onun doğal bir heterodoks içerisinde kalenderî bir şair olduğu dabilinmektedir. Bu yaşantı bağlamında onun, “zincirli deli” tasvirleri vekurguları bir terkip içerisinde değerlendirilecektir. Nihai olarak bu çalışma,onun mizacı ile şiir zevki arasındaki irtibatın misalli ve mukayeselitahkikinden mürekkeptir.
KW  - Hayretî
KW  - heterodoks
KW  - delilik
KW  - zincir
KW  - Vardar Yenicesi.
CR  - Akbayar, Nuri (2001). Osmanlı Yer Adları Sözlüğü, İstanbul, Tarih Vakfı Yurt Yay.
CR  - Azamat, Nihat (2001). “Kalenderiyye”, TDVİA, C. 24, İstanbul, TDV. Yay., s. 255
CR  - Çavuşoğlu, Mehmet (1971). Necâti Bey Divanı’nın Tahlili, 1. Basım, İstanbul, Millî Eğitim Basımevi.
CR  - Çavuşoğlu, Mehmet; Tanyeri, M. Ali (1981). Hayretî, Divan Tenkitli Basım, İstanbul, İstanbul Üniv. Edb. F. Yay.
CR  - Çeltik, Halil (2013). Rumeli Şairlerinin Şiir Dünyası, Ankara, Kurgan Edebiyat Yay.
CR  - Dols, Michael W. (1992). Majnûn: The Madman in Medieval Islamic Society, Ed. Diana E. Immisch. Oxford, Clarendon Press.
CR  - Ekinci, Ramazan (2012). “Osmanlı Kültür Merkezlerinden Vardar Yenicesi ve      Tezkirelere Göre Vardar Yenicesi Şairleri”, Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, Fall 2012, p. 1663-1679
CR  - Gölpınarlı, Abdülbaki (2014). Nesîmî, Usûlî, Rûhî, İstanbul, Kapı Yay.
CR  - Hadislerle İslam, C.6, “Hz. Peygamber/Ay Yüzlü, Gül Kokulu Son Elçi” (e-kitap), TDV Yay.https://hadislerleislam.diyanet.gov.tr,
CR  - İbn Kemal (1859). Mohaçname, (nşr. M. Pavet de Courteille), Paris.
CR  - İlgürel, Mücteba (2003). “Levent”, TDVİA, Ankara, TDV. Yay. https://islamansiklopedisi.org.tr/levent
CR  - İsen, Mustafa (1994). Gelibolulu Âlî, Künhü’l-Ahbar’ın Tezkire Kısmı, Ankara, AKM. Başkanlığı Yay.
CR  - İsen, Mustafa (1998). Sehî Bey Tezkiresi “Heşt Behişt”, Ankara, Akçağ Yay.
CR  - İsen, Mustafa (1999). Latîfî Tezkiresi, Ankara, Akçağ Yay.
CR  - İsen, Mustafa (2009). “Osmanlılar’da Şehir ve Kültür”, Varayım Gideyim Urumeli’ne-Türk Edebiyatının Balkan Boyutu (Araştırma-İnceleme), İstanbul, Kapı Yay.
CR  - Gök, Selim (2017). Hayretî Divanı Sözlüğü (Bağlamlı Dizin ve İşlevsel Sözlük), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Gazi Üniv. Sosyal Bil. Enst., Ankara.
CR  - Kılıç, Filiz (2010). Âşık Çelebi-Meşâ‘irü’ş-Şu‘arâ (İnceleme-Metin), İstanbul,     İstanbul Araştırma Enstitüsü Yay.
CR  - Koçu, R. Ekrem (1967). Türk Giyim Kuşam ve Süsleme Sözlüğü, Ankara, Sümerbank Kültür Yay.
CR  - Kur‘an-ı Kerim Meâli (2010). Diyanet İşleri Başkanlığı, Kaynak Eserler/36,Ankara.
CR  - Kurtuluş, Meriç (2016). “Osmanlı’nın Meczûbları ve Mecnûnları:Erken Modern Dönemde Hastaneler ve Deliliğe Bakış”, Milli Folklor, S. 110, s. 100-113.
CR  - Ocak, A. Yaşar (1983). Bektaşi Menakıbnâmelerinede İslam Öncesi İnanç Motifleri, İstanbul, Enderun Kitabevi.
CR  - Özcan, Abdulkadir (1994). “Deli”, TDVİA, C.9, İstanbul, TDV. Yay. https://islamansiklopedisi.org.tr/deli--asker
CR  - Solmaz, Süleyman (2005). Ahdî ve Gülşen-i Şu‘arâsı (İnceleme-Metin), Ankara, AKM. Yay.
CR  - Sungurhan-Eyduran, Aysun (2009). Kınalızade Hasan Çelebi, Tezkiretü’ş-Şu‘arâ, 	(Tenkitli Metin), Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay.
CR  - Şemseddin Sami (2004). Kâmûs-ı Türkî, 13. Basım, İstanbul, Çağrı Yay.
CR  - Şentürk, A. Atilla (2017) Osmanlı Şiiri Kılavuzu, C. 2, İstanbul, OSEDAM (Osmanlı Edebiyatı Araştırmaları Merkezi).
CR  - Tarlan, A. Nihat (1949). Şiir Mecmualarında XVI ve XVIII. Asır Divân Şiiri, Revanî-Hayretî-Haverî-Ahî-Peyamî-Sanî, İstanbul, İstanbul Üniv. Edb. F. Yay.
CR  - TDK, Online, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü: http://sozluk.gov.tr/, (E. Tarihi, (03.09.2019).
CR  - TDK, Online, Güncel Türkçe Sözlük:  http://sozluk.gov.tr/, (E. Tarihi, 03.09.2019).
CR  - Tuğlacı, Pars (1985). Osmanlı Şehirleri, İstanbul, Milliyet Yay.
CR  - Yalçın, İsmail (2008), “Saç”, TDVİA, C. 35, İstanbul, TDV Yay. https://islamansiklopedisi.org.tr/sac
UR  - https://doi.org/10.28981/hikmet.626024
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/842515
ER  -