TY  - JOUR
T1  - BİNGÖL'DE BİR TASAVVUF AİLESİ MELEKAN ŞEYHLERİ
AU  - Ayiş, Mehmet Şirin
PY  - 2019
DA  - December
JF  - Bingöl Araştırmaları Dergisi
JO  - BAD
PB  - Bingöl Kültür ve Dayanışma Vakfı
WT  - DergiPark
SN  - 1309-369X
SP  - 31
EP  - 54
VL  - 6
IS  - 1
LA  - tr
AB  - ÖzŞeyh Ali Sebti, Palu’da başlattığı ilim ve irşadfaaliyetlerini, Bingöl ve çevresine de taşımak suretiyle bu yöreninNakşî-Halidî gelenek ile tanışmasına vesile olmuştur. Şeyh Ali Efendinin Bingölve çevresindeki bu faaliyetleri sonucu kendisine intisab edip, bölgedeNakşî-Halidî geleneğin yayılmasında yardımcı olan zatlardan birisi de MelekanlıŞeyh Abdullah Efendidir. Şeyh Ali Efendi ile Melekanlı Şeyh AbdullahEfendinin tanışması, bölgede Nakşibendiyye tarikatının yayılması için bir dönümnoktası teşkil eder. Şeyh Abdullah Efendi döneminde bölgede bulunan pek çok insan Melekanköyüne gelerek, burada hem medrese usulü ilmî tedrisat, hem de tekke terbiyesive Nakşî-Halidî tarikat eğitimi almışlardır. Burada eğitim alan insanlar, kendimemleketlerine döndüklerinde bulundukları yerlerde medrese açmak suretiyle ilimve irşad faaliyetlerinde bulunmuşlardır. Bu usul, Şeyh Abdullah Efendidöneminde olduğu gibi, kendisinden sonra postnişin olan Şeyh Mahmud Efendi, İkinci ŞeyhAbdullah Efendi, Şeyh Ebubekir Efendi ve kısmen de Şeyh Vahdeddin Efendidöneminde devam etmiştir. Bu yüzden ŞeyhAbdullah Efendi ve diğer Melekan ailesi şeyhleri döneminde Bingöl ve Muşçevresinden pek çok insan Melekan medresesinde hem ilim, hem de tarikat eğitimialmıştır. Melekan ailesinin son postnişini Vahdeddin Efendinin Melekan köyündenBingöl merkeze taşınmasıyla Melekan’da hem ilim-irşad faaliyetleri, hem demedrese eğitimi son bulmuştur.
KW  - Bingöl
KW  - Melekan
KW  - Nakşibendiyye
KW  - Halidilik
CR  - KAYNAKÇA: ACAR, Abdurrahman, “Bingöl ve Çevresinde İslam Dininin Yayılması” Birinci Bingöl Sempozyumu, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları, Bingöl 2014. AKDENİZ, Hüseyin Abdullah, Melekan Şeyhleri, İtaki Kitabevleri, Malatya 2009.AYDOĞMUŞ, Günerkan, Harput Kültüründe Din Âlimleri, Manas Yayıncılık, Elazığ 2009. BİNGÖL, Abdülkerim-ARAZ, Mehmet Faruk, “Bingöl’de Halidilik “Mele Azin Ailesi", Mevlânâ Hâlid-i Bağdadî ve Halidîliğin Bingöl Çevresi Üzerindeki Etkisi (Ulusal Sempozyum), Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 4-5 Mayıs, Bingöl 2017, s. 311-340.ÇAĞLAYAN, Mehmet, Şark Uleması, İstanbul, Çağlayan Yayınları, 1996. ÇETKİN, Muhammed. “Hâlidî Medreselerinde Arapça’ya Verilen Önem ve Okutulan Ders Kitapları: Şeyh Ahmed Medresesi Örneği,” Mevlânâ Hâlid-i Bağdadî ve Hâlidîliğin Bingöl Çevresi Üzerindeki Etkisi Sempozyum, Bingöl 2017, s. 473-494.ÇUBUKÇU,  Asri, “İYÂZ b. GANM”, DİA, İstanbul 2001, XXIII, s. 498-499.DÖNER, Naim, “Hâlidî Geleneğin Melekan (Mutluca) Örneği Bağlamında Şeyh Ebu Bekir Efendi’nin Hizmetleri", Mevlânâ Hâlid-i Bağdadî ve Halidîliğin Bingöl Çevresi Üzerindeki Etkisi (Ulusal Sempozyum), Bingöl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, 4-5 Mayıs, Bingöl 2017, s. 359-394.DÖNER, Naim, Zuhuru’l-Halidiyyeti fi Anhai Çapakçur (Bingol) ve Cuhudu Meşayihi Melekan fi Neşriha, İlahiyat Yayınevi, Ankara 2018.  EL-ÇANÎ, Sebahattin, Ulemauna mine’l-Müderrisine fi’l-Karni’l-İşrîne, Daru’r-Ravda, İstanbul 2016.ERDEM, Bünyami, Şeyhü’l-Meyadini, Örnek Ofset Ltd. Şti. Elazığ 2010.KARABULUT, Serdar, Şeyh Ali Sebitî el-Palevî, Tibyan Yayıncılık, İzmir 2014.KAVAK, Abdulcebbar, Mevlâna Hâlid-i Nakşbendî ve Hâlidîlik, Nizamiye Akademi Yayınları, İstanbul 2016.KORKUSUZ, M. Şefik, Tezkire-i Meşayih-i Amid (Diyarbekir Velileri), Yıldızlar Matbaası, İstanbul 1997.MEMİŞ, Abdurrahman, Halidi Bağdadî ve Anadolu’da Halidilik, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2000.MUSLU, Ramazan, “Bingöllü Bir Halidi Şeyhi: Şeyh Ahmed Çapakçûrî”, I. Bingöl Sempozyumu, Bingöl Belediyesi Kültür Yayınları, Bingöl 2014, s. 125-138.OĞUZ, Muhammed İhsan, Tasavvuf Yolunda Manevî Cihad, Oğuz Yayınları, İstanbul 1998.ÖZDEMİR, Muhittin, “Şafii Mezhebinin Doğu Anadolu Ayağı ve Bingöl Örneği”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, S: 7, Nisan 2006, s. 343-364.ŞEŞEN, Ramazan, “CEZÎRE” DİA, İstanbul 1993, VII, s. 509-511.  TUFANTOZ, Abdürrahim, “MERVÂNÎLER” DİA, İstanbul 2004, XXIX, 230-232.TUNCEL, Metin, “BİNGÖL”, DİA, İstanbul 1992, VI, s. 183-184.YAPICI, Süleyman, Harput Âlim Müellif ve Mutasavvıfları, Anıl Matbaa ve Ciltevi, Ankara 2004.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/bad/issue//632533
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/850080
ER  -