TY  - JOUR
T1  - ÂŞIK SEYRÂNÎ’NİN KUŞLAR DESTANI ÜZERİNE AYRINTILI BİR İNCELEME
AU  - Görkem, Betül
PY  - 2019
DA  - October
JF  - Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi
JO  - IJHE
PB  - Halil TURGUT
WT  - DergiPark
SN  - 2149-5645
SP  - 1082
EP  - 1109
VL  - 5
IS  - 12
LA  - tr
AB  - XIX.yüzyılın önde gelen âşıklarından olan Seyrânî, irticalen şiirler söylemiş,atışmalarda kendi söyleyiş gücünü göstermiştir. Âşığın en önemli ve dikkatçeken yönlerinden biri de destan söylemedeki maharetidir. Bu çalışmada âşıktarzı destan söyleme geleneği hakkında kısaca bilgi verilmiş ve Seyrânî’nindestanının bu gelenek içindeki yerine dikkat çekilmiştir.Seyrânî’nin kuşlardestanı, Millet Kütüphanesi’nde bir mecmuada (34 Ae Manzum 62) ve MillîKütüphane’deki iki cönkte (06 Mil Yz Cönk 22 ve 06 Mil Yz Cönk 99) yeralmaktadır. Çalışmada âşığın ‘kuşlar destanı’ (Dastan-ı Tuyur, Destan-ı Kuş) metniokunmuş vebulunan yeni çeşitlenmelerle destan karşılaştırılarak tenkitli metinoluşturulmuştur. ‘Kuşlar destanı’ Özkul Çobanoğlu’nun yaptığı destanlarıntematik tasnifinde “Doğal Çevreyle İlgili Destanlar” ana başlığının “DoğalGüzelliklerle İlgili Destanlar” alt başlığına bağlı olan “Hayvanlarla İlgiliDestanlar” grubunda yer almaktadır. Kuşlar hakkında söylenen destanlarda yeralan kuşların, sadece bir mısrada adı anılarak bahsinin tamamlandığıgörülmektedir. Ancak Seyrânî tarafından söylenmiş olan bu metinin 45 dörtlüğünün41’inde41 kuşun kendi ağızlarından konuşarak kendilerini anlattığı görülmektedir. Buanlamda Seyrânî kuşlar destanını farklı bir tarzda oluşturmuştur.Çalışmada,destandaki kuşlar “yırtıcı kuşlar ve avcı kuşlar”, “kümes ve kafes kuşları”,“göçmen kuşlar”, “su kuşları”, “avlanılan kuşlar”, “yerli kuşlar” ve “mitolojikkuşlar” başlıkları altında incelenmiştir. Destan, içinde kullanılan‘mantıku’t-tayr’ ifadesinden ve kuşları konu edinmesinden dolayı Mantıku’t-tayr’lada karşılaştırılmıştır.Seyrânî’nin, bu destanı,Mantıku’t-tayreserinden ziyade, Hz. Süleyman kıssasının etkisiyle oluşturduğuanlaşılmaktadır.
KW  - Âşık tarzı destan geleneği
KW  - Âşık Seyrânî
KW  - kuşlar destanı
KW  - mantuku't-tayr (kuş dili)
CR  - Akalın, L. Sami (1993) Türk Folklorunda Kuşlar. Ankara: Kültür Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları.
CR  - Baltacı, Halil (2013) “‘Saf Aşkın Üstadı’: Ahmed Gazzalî ve Tasavvuf Anlayışı”. Tasavvuf Dergisi, 32 (2013/2), 1-41.
CR  - Ceylan, Ömür (2015) Kuşlar Dîvânı Osmanlı Şiir Kuşları, İstanbul: Kapı Yayınları.
CR  - Çapraz, Erhan (2017)“Osmanlı Dönemi ‘Sözel Mizah Geleneği’ne Ait Bir Eser: Daʻvâ-yıTuyûr”. SUTAD (Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi), 41 (Bahar 2017), 137-158.
CR  - Çobanoğlu, Özkul (2000) Âşık Tarzı Kültür Geleneği ve Destan Türü. Ankara: Akçağ Yayınları.
CR  - Sevgi, H. Ahmet (2003) “Mantıku’t-tayr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, c. 28, 29-30.
CR  - https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Neml-suresi/3175/16-ayet-tefsiri - Erişim tarihi: 12.10.2019
CR  - https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Neml-suresi/3175/16-ayet-tefsiri - Erişim tarihi: 12.10.2019
CR  - https://www.kuslar.gen.tr/caylak.html - Erişim tarihi: 14.10.2019
CR  - https://tr.wikipedia.org › wiki › Yerli_kuşlar – Erişim tarihi: 14.10.2019
CR  - https://www.trakus.org/kods_bird/uye/?fsx=2fsdl17@d&tur=%DCveyik – Erişim tarihi: 02.10.2019
CR  - http://yazmalar.gov.tr/eser/conk/1514 - Erişim tarihi: 25.09.2019
CR  - http://yazmalar.gov.tr/eser/divan/189982 - Erişim tarihi: 25.09.2019
UR  - http://dergipark.org.tr/tr/pub/ijhe/issue//634381
L1  - http://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/842824
ER  -