TY - JOUR T1 - Dünya Medyasında (Belgesel - Video Haber - Haber) Öne Çıkan Çevreci Protesto Örnekleri: Çevre Sorunlarına Karşı Verilen Tepkilere Dair Kültürel Bir İnceleme TT - Featured Environmental Protests İn The World Media (Documentary - Video News - News): A Cultural Review Of Reactions To Environmental Problems AU - Yetimova, Serhat PY - 2019 DA - November DO - 10.33464/dorduncukuvvet.636392 JF - Dördüncü Kuvvet Uluslararası Hakemli Dergi PB - Aydın Adnan Menderes Üniversitesi WT - DergiPark SN - 2636-8633 SP - 40 EP - 74 VL - 2 IS - 2 LA - tr AB - Bu çalışma dünyamedyasında, haber ve belgesel olarak öne plana çıkan çevre protestolarına dairbütünlükçü bir bakış kazanabilmek amacıyla kaleme alındı. Günümüzde haberkaynakları iletişim teknolojilerine bağlı olarak oldukça güçlenmiş olmasınarağmen veri, haber ve bilgi akışı kimi zaman bütünlükçü bir bakışızorlaştıracak ölçüde karmaşık veya dağınık olabilmektedir. Haber ağlarında veyasosyal medya mecralarında ilgili haberlerin görünürlüğü olmakla birlikte farkedilebilirliği tartışmalıdır. Bu çalışma günümüzde hem Türkiye'de hem de Dünyaölçeğinde bir sorun olarak varlık gösteren çevre sorunlarına dair farklıkültürlerde ne tip tepkilerin ortaya konduğunu bütünlükçü bir bakış açısıyla vekültürel karakteristikleriyle ortaya koymaktadır. Çevre sorunlarına dair dahagüçlü bir etkinin oluşabilmesi için çevre eylemlerinin yapılmasından ziyadenasıl yapıldığı, bu eylemlere kimlerin katıldığı, kitle iletişim araçlarının bueylemlerdeki etkisi, eylemlerin tartışılma biçimi ve bunun ötesinde eyleminfelsefesi eylemlerin gerçekleştiriliyor olmasından çok daha önemlidir. Çalışma,dünya medyası kapsamında Türkiye’de Türkçe yayın yapan Sputnik (Rusya), DeutscheWelle (Almanya), Euronews (Fransa)ve BBC (İngiltere) gibi küresel haberkanallarında son 10 yıllık bir periyotta haberleştirilen çevre eylemlerininkültürel karakteristikleri üzerinde durmaktadır. Çalışma, belirtilen eylemlerindünya medyasının (yukarıdaki kanallar üzerinden) haberleştirme biçimlerineodaklanarak eylemlerin hangi ülkelerde gerçekleştirildiği, hangi çevresorunlarına odaklanıldığı, eylemlerin gerçekleştirilme biçimi ve kitle iletişimaraçlarının eylemlerde nasıl kullanıldığı üzerine kültürel bir okumayapmaktadır. Belgesel kapsamında ise bağımsız yapımların yanında Netflix ve Youtube gibi dijital platformlarda yer alan içeriklere odaklanılmışolup medya bağlamında “haber+video+belgesel” şeklinde formülize edilebilecekdaha bütünlükçü bir çevresel bakış açısının elde edilmesi hedeflenmiştir. Buyolla insanların daha güçlü bir çevre farkındalığı kazanması mümkün halegelebilecektir. KW - çevre KW - kültürlerarası iletişim KW - sinema KW - medya KW - protesto KW - uluslararası medya N2 - Thisstudy was written in order to gain a holistic view of environmental proteststhat came to the fore in the world media as news and documentary. Nowadays,although the sources of news have been strengthened due to communicationtechnologies, the flow of data, news and information can sometimes be complexor disorganized, making it difficult to integrate a glance. Although there isvisibility of relevant news in news networks or social media, itsdiscernability is controversial. This study reveals what kind of reactionsabout the environmental problems in different cultures in an integratedperspective and cultural aspects. In order to create a stronger impact onenvironmental problems, it is more important than how environmental actions areperformed, who participates in these actions, the impact of mass media on theseactions, the manner in which the actions are discussed, and the philosophy ofthe actions beyond this. In this study, the scope of the world media in Turkey,the Turkish broadcasting Sputnik (Russia), Deutsche Welle (Germany), Euronews(France) and BBC (England), such as global news channels in the last 10-yearperiod of environmental actions they communicate is focused on the culturalcharacteristics The study focuses on the communication forms of the world media(through the channels above) and makes a cultural reading on the countries inwhich the actions are carried out, on which environmental problems are focusedon, how the actions are performed and how the mass media are used in theactions. Within the scope of the documentary, besides the independentproductions, the content is focused on digital platforms such as Netflix andYoutube. In this way it will be possible for people to gain a strongerenvironmental awareness. CR - Kaynakça CR - Altundas, A. & Claudet, S. (2016). Çernobil sonrası Avrupa'da nükleer enerjinin geleceği. Euronews. https://tr.euronews.com/2016/04/22/cernobil-sonrasi-avrupa-da-nukleer-enerjinin-gelecegi Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Bayhan, V. (2014). Yeni Toplumsal Hareketler ve Gezi Parkı Direnişi. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (1), 23-58. DOI: 10.20493/bt.15516 CR - BBC (2018). Guardian: 'Türkiye İngiltere'den plastik çöp ithalatını artırıyor, çevre uzmanları endişeli'. BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-45914071 Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - BBC (2019). Greenpeace: Plastik atıkların yeni adresi Türkiye. BBC Türkçe. Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - BBC Türkçe (2019). 2018'de iklim değişikliği Dünya'yı nasıl etkiledi? BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-47742664 Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Bloomberght (2016). Son 20 yılın en büyük 10 çevre protestosu. BloombergHT. https://businessht.bloomberght.com/guncel/galeri/458052-son-20-yilin-en-buyuk-10-cevre-protestosu Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe (2017). İngiltere'de dizel ve benzinli araçlara yasak geliyor. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/ingilterede-dizel-ve-benzinli-ara%C3%A7lara-yasak-geliyor/a-39835711 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe (2017). Volvo 2019'da benzinli araçlara veda ediyor. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/volvo-2019da-benzinli-ara%C3%A7lara-veda-ediyor/a-39563119 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe (2018) Norveç'te elektrik devrimi. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/norve%C3%A7te-elektrik-devrimi/a-42020775 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe (2018). Bonn'da gösteri: İklimi koruyun, kömürü durdurun. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/bonnda-g%C3%B6steri-iklimi-koruyun-k%C3%B6m%C3%BCr%C3%BC-durdurun/a-41238447 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe (2018). İklim değişikliğini protesto için intihar eylemi. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/iklim-de%C4%9Fi%C5%9Fikli%C4%9Fini-protesto-i%C3%A7in-intihar-eylemi/a-43395644 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe (2019). Almanya'da şarj istasyonları artıyor. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/almanyada-%C5%9Farj-istasyonlar%C4%B1-art%C4%B1yor/a-48258392 Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Deutsche Welle Türkçe, (2017). "Cennetteki Çöplük" Hamburg'da. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/cennetteki-%C3%A7%C3%B6pl%C3%BCk-hamburgda/a-16273500 Erişim Tarihi: 08.05.2019 CR - Eski, B. (2014). Prof. Harvey'le 'kent ayaklanmaları' üzerine. BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler/2014/04/140409_harvey Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Euronews (2015). Çevre aktivistleri Arktik sondaj zaferini kutluyor. Euronews. https://tr.euronews.com/2015/09/30/activists-celebraeevre-aktivistleri-arktik-sondaj-zaferini-kutluyor-ate-arctic Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Euronews (2015). Çevreciler sokağa indi. Euronews. https://tr.euronews.com/2015/11/28/cevreciler-sokaga-indi Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Euronews (2015). Nesli tükenen Asya çitaları uçaklara resmedildi. Euronews. https://tr.euronews.com/2015/09/18/nesli-tukenen-asya-citalari-ucaklara-resmedildi Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Euronews (2015). Paris sokaklarında olağanüstü hale rağmen çevre gösterileri. Euronews. https://tr.euronews.com/2015/12/12/paris-sokaklarinda-olaganustu-hale-ragmen-cevre-gosterileri Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Euronews (2015). Shell'in petrol kuyusuna fırça darbesi! Euronews. https://tr.euronews.com/2015/08/03/shellin-petrol-kuyusuna-firca-darbesi Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Euronews (2016). Çevre için 100 bin kapak topladı. Euronews. https://tr.euronews.com/2016/02/29/cevre-icin-100-bin-kapak-topladi Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Euronews (2016). Fransa halkı Nuit Debout hareketiyle neden sokaklara döküldü? Euronews. https://tr.euronews.com/2016/06/17/fransa-halki-nuit-debout-hareketiyle-neden-sosklara-dokuldu Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Euronews (2016). Insiders'ın konuğu Fransız sosyolog ve araştırmacı Albert Ogien. https://tr.euronews.com/2016/06/17/insiders-in-simdiki-konugu-fransiz-sosyolog-ve-arastirmaci-albert-ogien Euronews. Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Euronews (2016). Nuit Debout 'gece ayakta' hareketi Fransa halkının sesi oldu. https://tr.euronews.com/2016/06/17/nuit-debout-gece-ayakta-hareketi-fransa-halkinin-sesi-oldu Euronews. Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Giddens, A. (2013). Çevre ve Risk. Sosyoloji. (Yayına hazırlayan: C. Güzel). İstanbul: Kırmızı Yayınları CR - Hürriyet Seyahat (2002). Kuşlar Kanatlı Uygarlık. Hürriyet. http://www.hurriyet.com.tr/kuslar-kanatli-uygarlik-96206 Erişim Tarihi: 08.05.2019 CR - Kanbir, B. & R.Sanmartin (2018). Ünlü sinema oyuncuları 'balık aşkına' soyundu. Euronews. https://tr.euronews.com/2018/12/17/unlu-sinema-oyuncular-balik-askina-soyundu Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Karakaş, B. (2018). "Trakya'da termik olmaz be ya!". Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/trakyada-termik-olmaz-be-ya/a-44953569 Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Karan, C. (2018). 'Fransa'daki gerçek anlamıyla halk hareketi, Macron bu krizden çıksa bile yeniden seçilmesi zor. Sputniknews Eksen. https://tr.sputniknews.com/ceyda_karan_eksen/201812031036451411-fransa-gercek-anlamiyla-halk-hareketi-macron-kriz/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Koyuncu, H. (2018). Fransa'da devlete karşı başlatılan 'asrın meselesi' kampanyasına rekor katılım. Euronews. https://tr.euronews.com/2018/12/24/fransa-da-devlete-karsi-baslatilan-asrin-meselesi-kampanyasina-rekor-katilim Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Kurt, M. (2013). Gezi direnişinde beğenilen ve tepki çeken markalar. MediaCat. https://mediacat.com/gezi-direnisinde-begenilen-ve-tepki-ceken-markalar/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - McGrath, M. (2019). Yokoluş İsyanı: Ne istiyorlar ve talepleri gerçekçi mi? BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-47957507 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Mules, I. (2019). Dans ederek enerji üretimine katkı sağlayabilirsiniz. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/dans-ederek-enerji-%C3%BCretimine-katk%C4%B1-sa%C4%9Flayabilirsiniz/a-47936479 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Niranjan, A. (2019). Barajlar: Temiz Enerji ve ekolojik zarar iç içe. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/barajlar-temiz-enerji-ve-ekolojik-zarar-i%C3%A7-i%C3%A7e/a-47940092 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Niranjan, A. (2019). Hava kirliliği küresel sağlığı tehdit ediyor. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/hava-kirlili%C4%9Fi-k%C3%BCresel-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-tehdit-ediyor/a-48022087 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - NTV Arşiv (2002). Kuşlar: Kanatlı Uygarlık. NTV. http://arsiv.ntv.com.tr/news/175081.asp Erişim Tarihi: 08.05.2019 CR - NTV Haber (2009). 'Yuva' belgeselinin tekrarı NTV'de. NTV. https://www.ntv.com.tr/turkiye/yuva-belgeselinin-tekrari-ntvde,20WAvBf-Lk-OZzrCh4G2Hg Erişim Tarihi: 08.05.2019 CR - Özay, B. ve Günaltay, A. (2012). 'Türkiye’yi bir bütün olarak gördüm'. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiyeyi-bir-b%C3%BCt%C3%BCn-olarak-g%C3%B6rd%C3%BCm/a-16416554 Erişim Tarihi: 08.05.2019 CR - Özdemir, Ö. (2019). Protestoların son 10 yılı: Ekonomik kriz sonrası kitlesel eylemler dünyayı nasıl etkiledi? BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46686118 Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Özdemir, Ö. (2019). Protestoların son 10 yılı: Ekonomik kriz sonrası kitlesel eylemler dünyayı nasıl etkiledi? BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-46686118 Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Pınar, Ö. (2019). İklim değişikliği aktivisti Greta Thunberg İtalyan Senatosu'nda konuştu: Geleceğimizi çaldınız. BBC Türkçe. https://www.bbc.com/turkce/haberler-47976600 Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Rueter, G. (2017). Nükleer santrallerde güvenlik endişesi. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/n%C3%BCkleer-santrallerde-g%C3%BCvenlik-endi%C5%9Fesi/a-40951093 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Ruiz, I.B. (2017). Çöpe atılan yiyecekler süpermarket rafında. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/%C3%A7%C3%B6pe-at%C4%B1lan-yiyecekler-s%C3%BCpermarket-raf%C4%B1nda/a-37453857 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Schmidt, F. (2019). Alman hekimler soruyor: Azot oksit gerçekten de tehlikeli mi? Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/alman-hekimler-soruyor-azot-oksit-ger%C3%A7ekten-de-tehlikeli-mi/a-47631031 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Schriato, S. (2018). Güney İtalya’nın zehirli atık ve kanserle mücadelesi. Deutsche Welle Türkçe. https://www.dw.com/tr/g%C3%BCney-italyan%C4%B1n-zehirli-at%C4%B1k-ve-kanserle-m%C3%BCcadelesi/g-44528332 Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Sputniknews (2016). Kızgın Kuşlar iklim değişikliğine karşı. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/yasam/201603191021591296-bm-angry-birds-iklim-degisikligi/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Alison Teal plastik atıklarla savaşıyor. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/videokulubu/201807251034453987-alison-teal-ekoloji-cevre-pastik-atik-kirlilik-doga-gezi-sorf-aktivist/ Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Almanya'da 50 bin çevreciden Hambach Ormanı'nı koruma eylemi. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/cevre/201810071035553134-almanya-cevrecilerden-hambach-ormani-koruma-eylemi/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2018). 'Doğa bozulmasın' diye yaylaya yol istemediler. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/cevre/201807311034547945-doga-bozulmasin-diye-yaylaya-yol-istemediler/ Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Köylüler HES için gelenleri köye sokmadı. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201803041032491645-koyluler-hes-icin-gelenleri-koye-sokmadi/ Erişim Tarihi: 04.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Norveç'te deniz taşımacılığı için ölü balıklardan yakıt elde edilecek. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/cevre/201811211036260755-norvec-deniz-tasimaciligi-olu-balik-yakit-biogaz/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Osmangazi Köprüsü'nde 'Kömürcüler OSB' eylemi. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/cevre/201810081035561129-osmangazi-koprusu-komurculer-osb-eylemi/ Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Palau, mercan kayalıklarını korumak için güneş kremlerini yasaklayan ilk ülke oluyor. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/yasam/201811021035956797-palau-gunes-kremlerini-yasakladi/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2018). Trump Fransa'nın Sarı Yelekler kararından 'memnun': Paris Anlaşması enerji fiyatlarını arttırırken kirliliği yapanları aklıyor. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/abd/201812051036473308-trump-fransa-karari-memnun-sari-yelekliler-paris-anlasmasi/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2019). ABD’de yılda 100 milyon ila 1 milyar kuş gökdelenlere çarpıp ölüyor. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/abd/201904081038658816-abd-yilda-1milyar-kus-gokdelenlere-carpip-oluyor/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2019). Arçelik CEO'su Bulgurlu, Everest'e tırmanacak. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201904211038825630-arcelik-ceo-bulgurlu-everest-tirmanacak/ Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Sputniknews (2019). Çevreci militanlar Macron'un belediye binalarındaki portrelerini çaldı. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/avrupa/201902221037806117-cevreci-militanlar-macron-belediye-binalari-portrelerini-caldi/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2019). Doğum karşıtı hareketin Hindistan'daki 'lideri', kendisini dünyaya getirdikleri için anne babasına dava açacak. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/yasam/201902041037472590-hindistan-dogum-karsiti-hareket-kendisini-dunyaya-getirdikleri-icin-anne-babasina-dava-acacak/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2019). Londra'daki çevreci işgal eyleminde gözaltı sayısı yükselişini sürdürüyor: En az 750 kişi gözaltında. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/cevre/201904211038824762-londradaki-cevreci-isgal-eyleminde-gozalti-sayisi-yukselisini-surduruyor-en-az-750-kisi-gozaltinda/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Sputniknews (2019). Pet şişe getirene bez torba. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201901141037090964-edirne-pet-sise-bez-torba/ Erişim Tarihi: 07.05.2019 CR - Sputniknews (2019). Üniversiteye arı araştırmaları için yarım milyon dolar bağış. Sputniknews. https://tr.sputniknews.com/bilim/201903071038058375-universite-ari-arastirmalari-icin-yarim-milyon-dolar-bagis/ Erişim Tarihi: 03.05.2019 CR - Terzi, C., Hiperlink (Firm), Yuvayapan, E., & Başer, E. (2013). Kapitalizmin kıskacında doğa, toplum ve bilim Onur Hamzaoğlu olayı. İstanbul: İstanbul. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=e011xww&AN=1299470&site=ehost-live CR - Tuna, M. (2016). Türkiye’de Çevre Toplum İlişkileri ve Çevre Sosyolojisi. Istanbul Journal of Sociological Studies. DOI: 10.18368/IU/sk.07223 CR - Yörük, H. (2017). Aydın’ın, Jeotermal Masalına “Filmli Tepki”. Aydın DENGE. http://www.aydindenge.com.tr/guncel/02/11/2017/aydinin-jeotermal-masalina-filmli-tepki Erişim Tarihi: 08.05.2019 UR - https://doi.org/10.33464/dorduncukuvvet.636392 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/864069 ER -