TY  - JOUR
T1  - Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli’ne Göre Kronik Böbrek Yetmezliği Olan Çocuk Hastanın Değerlendirmesi: Olgu Sunumu
TT  - Evaluation of a Pediatric Patient with Chronic Kidney Disease According to Nursing Model Based on Life Activities: A Case Report
AU  - Akkoyun, Sevinç
AU  - Taş Arslan, Fatma
PY  - 2019
DA  - December
Y2  - 2019
JF  - Genel Sağlık Bilimleri Dergisi
JO  - JGEHES
PB  - Necmettin Erbakan Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2687-5403
SP  - 78
EP  - 93
VL  - 1
IS  - 1
LA  - tr
AB  - Çocukluk döneminde birçok kronikhastalık görülmektedir. Bukronik hastalıkların içinde kronik böbrek yetmezliğinin özel bir önemi vardır. Kronikböbrek yetmezliği (KBY), kronik renal ya da sistemik hastalıklara bağlı böbrekfonksiyonlarının geri dönüşsüz kaybı olarak tanımlanmaktadır. Erken yaşlardaKBY tanısı alan çocukların yaşamın ilerleyen dönemlerinde sosyal ve psikolojikbirçok problem yaşadığı bilinmektedir. Hemşirelik uygulamalarında da birçokmodel kullanılmaktadır. Bunlardan kullanımı yaygın olan modellerden biri YaşamAktiviteleri Modelidir. Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli bireyibir bütün olarak almayı, sorunu belirleyip çözmeyi bulmada ve holistik vehumanistik yaklaşımla, hemşirelik sürecinin geliştirilmesine ve uygulamasınakatkı sağlamaktadır. Aktiviteleri 12 gruba ayırmıştır. Bunlar; hastanın veçevresinin güvenliğini sağlama sürdürme, iletişim, solunum, yeme-içmeaktivitesi, boşaltım aktivitesi, kişisel hijyen ve giyim, beden ısısınınkontrolü, hareket, çalışma ve boş vakitlerini değerlendirme, cinselliğini ifadeetme, uyku ve ölümdür. Olgumuzda veriler toplandıktan sonra 12 aktivitedeğerlendirilip uygun girişimler belirlenip uygulanmıştır. Enfeksiyon riski,düşme riski, sosyal izolasyon, etkisiz çocuk bakımı süreci, bulantı, büyüme vegelişmede gecikme, elektrolit dengesinde bozulma riski, sıvı volüm eksikliğiriski, konstipasyon, oral mukoz membranda bozulma, hipotermi, yorgunluk, boşvakitlerini geçirme aktivitelerinde yetersizlik, ev yönetiminde bozulma, bedenimajında bozulma, uyku örüntüsünde bozulma, umutsuzluk ve uyumsuzluk hemşireliktanıları konulmuştur. Çocuk hastada yaşıtlarınagöre gelişiminin geri olması, tedaviye uyumsuzluk göstermesi, iletişim sorunuyaşaması, ebeveynlerin rollerinde değişiklik gibi birçok problem yaşadığınıbelirlenmiştir.
KW  - çocuk
KW  - hemşire
KW  - kronik böbrek yetmezliği
KW  - model
KW  - yaşam aktiviteleri
N2  - Many chronic diseases are seen in childhood. Of thesechronic diseases, chronickidney disease is of particular importance. Chronic kidney disease(CKD)is defined as irreversible loss of renal functiondue to chronic renal or systemic diseases. It is known that children diagnosedwith CKD at an early age experience many social and psychological problemslater in life. Many models are used in nursing practices. One of the mostwidely used models is the Life Activities Model. The Nursing Model Based onLife Activities contributes to the development and implementation of thenursing process by taking the individual as a whole, finding and solving theproblem and with a holistic and humanistic approach. The life activities were dividedinto 12 groups. These; maintaining a safe environment, communication,breathing, eating and drinking, elimination, washing and dressing, controllingtemperature, mobilisation, working and playing, expressing sexuality, sleepingand death and dying. In our case, after the data were collected, 12 activitieswere evaluated and appropriate interventions were identified and practiced. Riskof infection, fall risk, social isolation, ineffective childcare process,nausea, delay in growth and development, risk of electrolyte imbalance, fluidvolume deficiency risk, constipation, oral mucosal membrane deterioration,hypothermia, fatigue, lack of leisure time activities, home managementdisturbance, deterioration in body image, deterioration in sleep pattern, hopelessnessand maladjustment were diagnosed as nursing. It was determined that thepediatric patient had many problems according to his/her age, such as delayeddevelopment, non-compliance with treatment, communication problems, and changesin parents' roles.
CR  - KAYNAKLARAkdemir N. ve Birol L. (2005). İç hastalıkları ve hemşirelik bakımı. Ankara: Sistem Ofset.Birol, L. (2013). Hemşirelik Süreci. İzmir: Berke ofset Matbaacılık.Carpenito-Moyet, LJ. (2012). Hemşirelik Tanıları El Kitabı. (Çeviren; Erdemir F) Nobel Tıp Kitapevleri.Conk, Z., Başbakkal, Z., Yılmaz, HB.,  Bolışık, B. (2013). Pediatri Hemşireliği. İzmir: Akademisyen Tıp Kitabevi.Çavuşoğlu, H. (2019). Çocuk Sağlığı Hemşireliği. Ankara: Sistem Ofset.Durualp, E., Kara, FN., Yılmaz, V., Alaybeyoğlu, K. (2010). Kronik hastalığı olan ve olmayan çocukların ve ebeveynlerinin görüşlerine göre yaşam kalitelerinin karşılaştırılması. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63(2) 55-63.Ekim, A., Ekim, G., Ocakçı, AF. (2012). Ülkemizde teori temelli hemşirelik araştırmaları: Bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 5(4):157-161.Er, M. (2006). Çocuk, Hastalık, Anne-Babalar ve Kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 49:155-168Erdoğan, A., Karaman, MG. (2008). Kronik ve ölümcül hastalığı olan çocuk ve ergenlerde ruhsal sorunların tanınması ve yönetilmesi. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 9:244-252.Jenkins, J., Solomon, J., Whittam, S. (2012). Applying the Roper. Logan. Tierney model in Practice. Second Edition, Elsevier Limited.Kacaroğlu Vicdan, A., Gülseven Karabacak, B., Ecevit Alpar, Ş. (2015). 2012-2014 NANDA-I Hemşirelik tanılarının Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeline göre sınıflandırılması. International Journal of Human Sciences, 12(2), 1626-1636.Karakurt, P., Kaşıkçı, M. (2008). İnmeli Bir Olgunun Yaşam Modeline Göre İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 11:1,76-84.Keser, N., Kapçı, EG., Odabaş, E. (2012). Farklı kronik hastalığı olana ve olmayan çocukların benlik algısı, duyusal-davranışsal sorunlar ve aa-baba tutumları açısından karşılaştırılması. Çocuk ve gençlik ruh sağlığı dergisi, 19(2) 57-68.Köşgeroğlu, N., Mert Boğa, S. (2011). Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli (YADHM)’ne Göre Zihinsel Engelli Bireylerin Sorunları ve Hemşirelik. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 4(1):148-154.Potts NL. ve Mandleco B. (2012). Pediatric Nursing Caring for Children and Their Families.Roper, N., Logan, W., Tierney, A. (1996). Model For Nursing Based on a Model Living 4th ed. Newyork: Churcill Living Stone Publish.Roper, N., Logan, W., Tierney, A. (2006). The Elements of Nursing a Model for Nursing Based on a Model of Living, 4.ed., Tokyo: Churchill Livingstone.Seyahi, N., Altıparmak, MR., Ateş K., Trabulus S., Süleymanlar, G. (2015). Türkiye'de renal replasman tedavilerinin güncel durumu: türk nefroloji derneği kayıt sistemi 2014 yılı özet raporu. Turk Neph Dial Transpl, 24(1):10-16.Şirin A, Emre S, Nayır A, 2010. Pediatri. Edit: Neyzi O, Eruğrul T. Cilt: 2 Nobel Tıp Kitabevleri.TND. (2014). Türkiye’de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon-Registry 2013. Ankara: Türk Nefroloji Derneği, 2014.Törüner EK. ve Büyükgönenç L. Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları; 2017. Ankara: Göktuğ Yayıncılık.Velioğlu, P. (2012). Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul: Alaş Ofis.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/jgehes/issue//636503
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/896818
ER  -