TY  - JOUR
T1  - Alemüddîn es- Sehâvî’nin Fethü’l-vasîd İsimli Eserinde Kıraat İhtilaflarının Tefsire Etkisi
AU  - Tekin, Hatice
AU  - Öge, Ali
PY  - 2019
DA  - December
JF  - Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
JO  - NEÜİFD
PB  - Necmettin Erbakan Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2148-9890
SP  - 495
EP  - 520
VL  - 48
IS  - 48
LA  - tr
AB  - Fethü’l-vasîd, meşhurkıraat âlimi Kâsım b. Fîrruh eş-Şâtıbî’nin (ö. 590/1194) kıraat ilminde sonderece önemli bir yeri olan ve Şâtıbiyye olarak da bilinen manzum eseri Hırzü’l-emânî’yeAlemüddîn es-Sehâvî’nin (ö. 643/1246) yazdığı şerhtir. Sehâvî’ninuzun yıllar başta kıraat ilmi olmak üzere çeşitli ilimlerin tahsili için İmamŞâtıbî’ye talebelik yapması, sembol ifade ve kalıplarla bezeli vecîz Şâtıbiyyemetninin şerhinde, hocasının muradını nakletme noktasında kendini göstermiştir. Şâtıbiyye’yepek çok şerh yazılmış fakat kaynaklarda belirtildiğine göre insanlar arasındaeserin yayılması bu şerh vasıtası ile olmuştur. Aynı zamanda dil bilgini vetefsirci olan Sehâvî’nin kelimelerin harfleri, harekesi, sureti ve sîgasınındeğişmesi neticesinde ortaya çıkan yeni, zengin ve derin manayı açıklayışı,ilme olan vukûfiyetini ve kıraat ihtilaflarının hikmetini gösterir nitelikte veoldukça değerlidir. Bu çalışmada kıraat âlimi Alemüddîn es-Sehâvî’nin meşhur Şâtıbiyyeşerhi Fethü’l-vasîd fî şerhi’l-kasîd isimli eserinin tanıtımı yapılacakve eserde değinilen ferşî kıraat ihtilaflarının âyetlerin tefsirine etkisindenörnekler takdim edilecektir. Çalışmada sunulan örnekler eserin ferşü’l-hurûfbâbından seçilmiştir.
KW  - Kıraat
KW  - tefsir
KW  - Sehâvî
KW  - Fethü’l-vasîd
KW  - Şâtıbî
KW  - Şâtıbiyye
CR  - Bilmen, Ömer Nasuhi. Büyük Tefsir Tarihi ve Tabakatü’l-Müfessirin. ty. yy.Çollak, Fatih. Kırâat Alimlerinden İmam Şâtıbî ve eş-Şâtıbiyye Adlı Eseri. İstanbul: Üsküdar Kitabevi, ty.Dâvûdî. Tabakâtü’l-müfessirîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1403/1983.Enbârî, Kemâleddin. Nüzhetü’l-elibba’ fî tabakâti’l-etıbba’. thk. İbrâhim es-Sâmerrâî. 3. baskı. Ürdün: Mektebetü’l-Menâr, 1405/1985.Fırat, Yavuz. Tecvîd ve Kıraat İlmi Terimleri Sözlüğü. Konya: Hacıveyiszade İlim ve Kültür Vakfı Yayınları, 2018.Fîrûzâbâdî. El-bülğa fî terâcimi eʾimmeti’n-nahv ve’l-luga. Thk. Muhammed. el-Mısrî. Suriye: Dâru Sa’d ed-Dîn, 1421/ 2000.Hatıp el-Bağdadî.  Târihu bağdad ve zeylühü. Thk. M. Abdülkâdir. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1425/ 2004.İbn Hallikân. Vefeyâtü’l-a‘yân. Thk. İhsan Abbas. Beyrut: Dâru Sâdır, 1398/1978.İbn Kesîr. el-Bidâye ve’n-nihâye. Beyrut: Mektebetü’l-Meârif, 1409/ 1988.İbn Kuteybe. el-Meârif. Mısır: Daru’l-Mearif. ty.İbn Mücâhid. Kitâbü’s-seb‘a fi’l-kıraât. Thk. Şevkî Dayf. Mısır: Dâru’l-Meârif, 1400/1980.İbn Tağriberdî. en- Nücûmü’z-zâhire. Mısır: Vizareti’s-Sekâfeti ve’l-İrşadi’l-Kavmî.İbnü’l-Cevzî, Sıbt. Mirâtü’z-zemân. Beyrut: Risaletü’l-Âlemiyye, 1434/2013.İbnü'l-Cezeri. Gâyetü’n-nihâye. Kahire: Daru’l-Lü’lüe, 1438/ 2017.İbnü'l-Cezeri. Müncidü’l-mukriîn ve mürşidü’t-tâlibîn. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1420/ 1999.İbnü'l-Cezeri.  en-Neşr fi’l-kıraâti’l-aşr. Thk. Ali Muhammed ed-Dıba‘. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye. İbnü’l-İmâd. Şezerâtü’z-zeheb. Thk. Mahmud el-Arnaûd. Beyrut: Daru İbn Kesîr, 1407/ 1986.İbnü’l-Kâsih. Sirâcü’l-karii’l-mübtedî ve tezkâru’l-mukrii’l-müntehi fî şerhi hırzi’l-emânî ve bi’l-hâmiş ğaysü’n-nef’ fi’l-kıraâti’s-seb‘. Ali Muhammed ed-Dıba‘. Kahire: 1373/ 1954.İbnü’l-Kıftî. İnbâhü’r-ruvât. Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Kahire: Dâru’l-Fikri’l-Arabî, 1406/1986.İsmail Paşa. Hediyyetü’l-ârifîn. yy. ty.Kâtip Çelebi. Keşfü’z-zûnun. Thk. Şerafettin Yaltkaya, Rifat Bilge. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türasi’l-Arabî, 1360/ 1941.Kehhâle, Ömer Rıza. Mu’cemü’l-müellifîn. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1414/1993.Mahallî, Celâleddîn- Celâleddîn Süyûtî. Celâleyn Tefsiri. Trc. Okan Kadir Yılmaz- Orhan Ençakar. İstanbul: Yasin Yayınevi, ty.Makdisî, Ebû Şâme. İbrâzu-l-meânî min hırzi’l-emânî fi’l-kıraâti’s-seb‘. thk. İbrahim Adve Avd.  Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye.Makdisî, Ebû Şâme. Zeyl ale’r-ravzateyn. yy. ty.Makdisî, Ebû Şâme. Kitabu’r-ravzateyn fî ahbâri’d-devleteyn. Thk. İbrahim ez-Zeybek. Beyrut: Müessesetü’r-Risale, 1418/1997.Mollaibrahimoğlu, Süleyman. Yazma Tefsir Literatürü. İstanbul: Damla Yayınevi, 2007.Öge, Ali. “Elmalılı Muhammed Hamdi Yazır’ın Tefsirinde Kıraatlerin Kullanımı”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi/ 34 (2012), 51- 82. http://isamveri.org/pdfdrg/D00198/2012_34/2012_34_OGEA.pdfPâlûvî, Abdülfettah. Zübdetü’l-irfân. İstanbul: Hanifiyye Kitabevi.Safedî. el-Vâfî bi’l-vefeyât. Thk. Ahmed el-Arnûd. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî, 1420/  2000.Sehâvî, Alemüddîn. Fethü’l-vasîd fî şerhi’l-kasîd. Thk. Cemâleddîn Muhammed Şeref. Mısır:  Dâru Sahâbeti’t-Türâs, 1425/ 2004.Sehâvî, Alemüddîn. Cemâlü’l-kurra ve kemâlü’l-ikra. Thk. Ali Hüseyin el-Bevvâb. Mekke: Mektebetü’t-Türâs, 1408/ 1987.Sehâvî, Alemüddîn. Hidâyetü’l- mürtâb ve gâyetü’l-huffâz ve’t-tullâb fî tebyini müteşâbihi’l- kitâb. Thk. Abdülkadir el-Hatip. Beyrut: Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, 1414/ 1994.Sehâvî, Alemüddîn. Sifrü’s-sa‘âde ve sefîru’l-ifâde. Thk. Muhammed ed-Dâlî. Beyrut: Dâru Sâdır, 1415/ 1995.Sehâvî, Alemüddîn. el-Vesîle ilâ keşfi’l-akîle. Thk. Muhammed İdris et-Tâhirî. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 1424/ 2003.Sübkî. Tabakâtü’ş-şâfiîyyeti’l-kübrâ. yy., ty.Süyûtî, Celâleddîn. Hüsnü’l-muhâdara. Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Mısır: Daru İhyai’l-Kütübi’l Arabiyye, 1388/1968.Süyûtî, Celâleddîn. Buğyetü’l-vü’ât. Thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. Lübnan: Mektebetü’l-Asriyye, ty.Tuğral, Rahim. “Farklı Kıraatlerin Tefsirdeki Yeri”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi/7 (1992). http://isamveri.org/pdfdrg/D00036/1992_7/1992_7_TUGRALR.pdf. Yâfiî. Mirʾâtü’l-cenân. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1417/ 1997.Yâkut el- Hamevî. Mu’cemü’l-büldân. Beyrut: Dâru Sâdır, 1397/ 1977.Yâkut el- Hamevî. Mu’cemü’l-üdebâ. Beyrut: Dâru’l-Garbi’l-İslâmî, 1414/ 1993.Zehebî. Siyeru a’lami’n-nübelâ. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1403/ 1983.Zehebî. el-İber fî haberi men gaber. Thk. Ebû Hâcer Muhammed es- Said. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1405/ 1985.Zehebî. Ma‘rifetü’l-kurrâi’l-kibâr, Thk. Tayyar Altıkulaç. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı İslam Araştırmaları Merkezi Yayınları, 1995.Zehebî, Tarihu’l-islam ve vefeyâtü’l-meşâhir ve’l-a‘lam. Beyrut: Dâru’l-Küttap el-Arabî, 1410/ 1990.Zemahşerî. el-Keşşâf an hakâ’ikı gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t-te’vîl. ed.   Murat Sülün. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, 2017.Ziriklî, Hayreddîn. el-A’lâm kamusü teracim li eşhuri’r-rical ve’n-nisa. Beyrut: Dâru’l- İlmi’l-Melayin, 1423/ 2002.Zübeydî, Muhammed b. Hasan. Tabakâtü’n-nahviyyîn ve’l-lugaviyyîn. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl İbrahim. 2. baskı. Mısır: Dâru’l-Meârif.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/neuifd/issue//639503
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/918795
ER  -