TY  - JOUR
T1  - Kanser hastalarında bakım yükü ve bakım verenlere etkisi
TT  - Care burden in cancer patients and its effect on caregivers
AU  - Lafcı, Diğdem
AU  - Yıldız, Ebru
AU  - Toru, Fadime
AU  - Karakaya, Derya
PY  - 2020
DA  - June
Y2  - 2020
JF  - Sağlık Akademisyenleri Dergisi
JO  - SagAkaDerg
PB  - Dünya Kongre
WT  - DergiPark
SN  - 2148-7472
SP  - 105
EP  - 113
VL  - 7
IS  - 2
LA  - tr
AB  - Giriş ve Amaç: Hastalık süreci ve uygulanan tedavilerden kaynaklanan istenmeyen fiziksel ve emosyonel semptomlarnedeniyle kanser hastalarına bakım verenlerin, fizyolojik ve psikoljik sorunlar yaşadıkları belirtilmiştir. Bu çalışmanınamacı, ülkemizde yürütülen lisansüstü hemşirelik tezlerinde kanserli hastalarda bakım yükü ve bakım verenlerdeetkilerini tartışmaktır. Gereç ve Yöntem: Çalışmada, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi resmi web sayfasında“bakım yükü” anahtar kelimesi ile yapılan taramada hemşirelik alanında yapılmış 83 lisansüstü tez çalışmasınaulaşılmıştır. Bunlardan “kanser” “onkoloji” ve “lösemi” kelimeleri ile yapılan filtrelemede ise toplam 19 teze ulaşılmıştır.Bulgular: İncelenen tezlerden 17’si yüksek lisans ve 2’si doktora düzeyinde olup, büyük çoğunluğunun (13) sonbeş yılda yapılmış olduğu tespit edilmiştir. Yapılan çalışmalarda, kanserli hastalara bakım verenlerin bakım vermeyiorta derecede yük olarak algıladığı, algıladıkları sosyal desteğin yüksek olduğu, aileden algıladıkları sosyal destekarttıkça bakım yüklerinin azaldığı, bakım yükleri arttıkça yaşamdan aldıkları doyumlarının azaldığı belirlenmiştir.İncelenen çalışmalarda bakım yükünün; bakım veren aile bireylerinin yaşam kalitesi, psikolojik sağlığı, ekonomisi,fiziksel ve sosyal durumunu olumsuz yönde etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç: Lisansüstü hemşirelik tezçalışmaları, kanserli hastalara primer bakım veren aile üyelerinin hastaları için destekleyici rollerini yerine getirirkenstres yaşadığını, fiziksel, psikolojik, sosyal sağlık durumları ve yaşam kalitelerinin olumsuz etkilendiğini, anksiyete,öfke ve depresyon gibi olumsuz duygu durumlarının ortaya çıktığını göstermektedir. Bakım yüküne yönelik hemşirelikbakım uygulamalarını içeren kaliteli çalış
KW  - Bakım yükü
KW  - hemşireler
KW  - kanserli hastalar
N2  - Introduction and purpose: It has been stated that caregivers of cancer patients experience physiological andpsychological problems due to unwanted physical and emotional symptoms resulting from the disease processand treatments. The purpose of this study is to discuss the care burden in cancer patients and their effects oncaregivers in postgraduate nursing theses conducted in our country. Materials and Methods: In the study, 83postgraduate thesis studies in the field of nursing were reached by scanning with the keyword “care burden” on theofficial website of the Higher Education Council National Thesis Center. Of these, filtering with the words “cancer”,“oncology” and “leukemia” reached a total of 19 theses. Results: It was found that17 of the theses are master’s and2 of them are doctorate and most of them (13) were made in the last five years. n the studies it was determinedthat caregivers of cancer patients perceive care as a moderate burden and their social support is high; as the socialsupport they perceive from the family increases, the burden of care decreases; as the burden of care increased,their satisfaction with life decreased. In the studies examined, it was concluded that the burden of care negativelyaffects the quality of life, psychological health, economy, physical and social status of the family members whoprovide care. Conclusion: Postgraduate nursing thesis studies show that family members who give primary care tocancer patients experience stress while performing their supportive roles for their patients, physical, psychological,social health conditions and quality of life are negatively affected, and negative emotional states such as anxiety,anger and depression occur. It is thought that increasing the quality studies including nursing care practices forcare burden will contribute to the development of evidence-based practices in this field.
CR  - 1.	İnci, H. (2006). Bakım Verme Yükü Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması, Geçerlilik ve Güvenilirliği, Pamukkale Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Denizli.2.	Şahin, A.Z., Polat, H., Ergüney, S. (2009). Kemoterapi Alan Hastalara Bakım Verenlerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi, Atatürk Üniv. HYO Dergisi, 12: 1–8.3.	Atagün, M.İ., Balaban, Ö.D., Atagün, Z., Elagöz, M., Özpolat, A.Y. (2011). Kronik Hastalıklarda Bakım Veren Yükü, Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar-Current Approaches In Psychiatry, 3: 513-552. 4.	Orak, O., Sezgin, S. (2015). Kanser Hastasına Bakım Veren Aile Bireylerinin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi, Journal of Psychiatric Nursing, 6(1): 33-39.5.	Uğur, Ö. (2006). Onkoloji Hastasına Evde Bakım Verenlerin Bakım Yükünün İncelenmesi, Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, İzmir.6.	Fadıloğlu, Ç. (2003). Kronik Hastalıklar. İzmir: Intertıp Tıbbi Yayıncılık ve Bilgisayar.7.	Hudson, P., Payne, S. (2009). The Future of Family Caregiving: Research, Social Policy and Clinical Practice. In: Hudson P, Payne S, Editors. Family Carers in Palliative Care: A Guide for Healt hand Social Care Professionals. Oxford: Oxford UniversityPress.8.	Terakye, G. (2011). Kanserli Hasta Yakınları İle Etkileşim, Dokuz Eylül ÜniversitesiHemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4(2): 78-82.9.	Applebaum, A.J., Breitbart, W. (2013). Care for the Cancer Caregiver: A Systematic Review, Palliative and Supportive Care, 11(3): 231-52.10.	Şahin, Z.A., Ergüney, E. (2015). Determining Reactions and Anger Expressions of Family Members Giving Care for Receiving Chemotherapy, Chemo Open Access, 4: 1-6.11.	Yıldız, E., Dedeli, Ö., Pakyüz, S.Ç. (2016). Evaluation of Care Burden And Quality of Life Among Family Caregivers of Patients with Cancer, Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(3): 216-225.12.	Peak, M.S., Nightingale, C.L., Tooze, J.A., Milliron, B.J., Weaver, K.E., Sterba, K.R. (2018). Contextual and Stres Process Factors Associated with Head and Neck Cancer Care Givers’ Physical and Pschological Well-Being, European Journal of Cancer Care, 27(2): 1-10.13.	Akgün-Şahin,  Z., Polat, H., Ergüney,  S. (2009). Kemoterapi Alan Hastalara Bakım Verenlerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12(2): 1-9.14.	Zaybak, A., Güneş, Ü., İsmailoğlu, E.G., Ülker, E. (2012). Yatağa Bağımlı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Yüklerinin Belirlenmesi, Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 15(1): 48-54.15.	Karabuğa-Yakar, H., Pınar, R. (2013). Reliability and Validity of Turkish Version of the Caregiver Quality of Life Index Cancer Scale, Asian Pac J CancerPrev, 14: 4017-21.16.	Polat, Ü. (2011). İleri Evre Kanser Hastalarında Semptom Yönetiminde Bakım Verenin Rolleri Ve Destek Gereksinimleri, Türk Onkoloji Dergisi, 26(4): 193-98.17.	Yıldız, E. (2015). Kanser Hastalarına Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü Ve Yaşam Kalitesinin İncelenmesi, Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Manisa.18.	Tuncay, F.Ö., Mollaoğlu, M., Fertelli, T.K. (2015). Kronik Hastalığı Olan Bireye Bakım Verenlerde Bakım Yükü ve Sosyal Destek Düzeyi. Psikiyatri/Nöroloji/Davranış Bilimleri Dergisi, 8: 5-10.19.	Koç, Z., Sağlam, Z., Çınarlı, T. (2016). Kanser Tanısı Almış Olan Bireylere Bakım Veren Hasta Yakınlarının Bakım Verme Yükü İle Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(1): 99-116. 20.	Shieh, S.C., Tung, H.S., Liang, S.Y. (2012). Social Support as Influencing Primary Family Caregiver Burden in Taiwanese Patients with Colorectal Cancer, Journal of Nursing Scholarship, 44(3): 223–231.21.	Ukpong, D.I. (2012). Burden and Psychological Distress Among Nigerian Family Care Givers of Schizophrenia Patients: The Role of Positive and Negative Symptoms, Turkish Journal of Psychiatry, 1-6.22.	Mullira, J.K., Kizza, I.B., Nakitende, G. (2018). Roles of Family Caregivers and Perceived Burden When Caring for Hospitalized Adult Cancer Patients, Cancer Nurse Journal, 1(1): 1-10.23.	Papastavrou, E., Charalambous, A., Tsangari, H. (2012). How Do İnformal Care Givers of Patients with Cancer Cope: A Descriptive Study of The Coping Strategies Employed, European Journal Of Oncology Nursing, 16(3): 258-263.24.	Karaaslan, A. (2013). Kanserli Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Algıladıkları Sosyal Destek Yüzeyi. Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara.25.	Öner, İ.Ö. (2012). Onkoloji Hastalarına Bakım Verenlerin Bakım Verme Yükü ve Algıladıkları Sosyal Desteğin İncelenmesi, Fırat Üniversitesi Sağlık bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Elazığ. 26.	Kabataş, Y.M. (2015). Kanserli Hastaya Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükleri ve Öfke İfade Tarzları Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Sağlık bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.27.	Flaskerud, J.H., Carter, P.A., Lee, P. (2000). Distressing Emotions in Female Care Givers of People with AIDS, Age‐Related Dementias, and Advanced‐Stage Cancers, Perspectives in Psychiatric Care, 36(4): 121-130.28.	Özdemir, Ü., Taşcı, S., Kartın, P., Çürük, G.N.Ç., Nemli, A., Karaca, H. (2017). Kemoterapi Alan Bireylerin Fonksiyonel Durumu ve Bakım Yükü. ERÜ Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1): 49-61.29.	Öksüz, E., Barış, N., Arslan, F., Ateş, M.A. (2013). Kemoterapi Alan Hastalara Bakım Verenlerin Psikiyatrik Semptom Düzeyleri ve Bakım Verme Yükleri, J Clin Investig, 7(1): 24-30.30.	Öztürk, R., Şatır, D.G., Sevil, Ü. (2016). Jinekolojik Kanserli Hastaların Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Kullanım Durumları ve Tutumlarının İncelenmesi, Gaziantep Medical Journal, 22(3): 141-147.31.	Şahin, Z.A. (2009). Kemoterapi Hastalarına Bakım Veren Aile Bireylerinin Gösterdikleri Tepkiler İle Öfke İfade Tarzlarının Belirlenmesi, Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.32.	Yavuz, S. (2012). Kanser Tanısına Sahip veya Hematolojik Hastalığı Olan Çocukların Bakım Yüklerinin ve Yaşam Kalitelerinin Belirlenmesi, GATA Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 33.	Akgül, N. (2013). Periferik Kan Kök Hücre Nakli Yapılmış Kanser Hastalarının Primer Bakım Vericilerinin Bakım Verme Yükü ve Etkileyen Faktörler, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 34.	Deniz, H. (2014). Periferik Kök Hücre Nakli Yapılmış Lösemi ve Lenfomalı Hastalara Bakım Veren Bireylerin Bakım Verme Yükü ve Yaşam Kaliteleri, Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Kayseri. 35.	Danacı, E. (2016). Acil Servise Başvuran Onkoloji Hastalarının Bakımından Sorumlu Hasta Yakınlarının Bakım Yükleri ile Yaşam Doyumu İlişkisi, On Dokuz Mayıs Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Samsun.36.	Pelit, S. (2015). Jinekolojik Kanserli Hastanın Hastanede Bakımına Destek Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükü ve Algıladıkları Sosyal Destek Düzeyinin Belirlenmesi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 37.	Sağlam, Z., Koç, Z., Çınarlı, T., Korkmaz, M. (2016). Altmış Beş Yaş ve Üzeri Bireylere Bakım Veren Hasta Yakınlarının Bakım Verme Yükü İle Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi, Samsun Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(2): 40-60.38.	Clark, M.M., Atherton, P.J., Lapıd, M.I., Rausch, S.M., Frost, M.H., Chevılle, A.L., Hanson, J.M., Garces, Y.I., Brown, P.D., Sloan, J.A., Rıchardson, J.W., Pıderman, K.M., Rummans, T.A. (2013). Care Givers of Patients with Cancer Fatigue: A High Level of Symptom Burden, American Journal of Hospice And Palliative Medicine, 1-5.39.	Bektaş, N., Yurtsever, S. (2014). Ayaktan Kemoterapi Alan Hastalara Bakım Veren Aile Üyelerinin Bakım Yükleri İle Yaşam Kaliteleri Arasındaki İlişki, Poster Bildiri. 16. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi, 15-19 Ekim, Antalya.40.	Palos, G.R., Mendoza, T.R., Liao, K.P., Anderson, K.O., Garcia‐Gonzalez, A., Hahn, K., Jibaja‐Weiss, M.L. (2011). Care Giver Symptom Burden: The Risk of Caring for An Underserved Patient with Advanced Cancer, Cancer, 117(5): 1070-1079.41.	Toseland, R.W., Haigler, D.H., Monahan, D.J. (2011). Education and Support Programs for Care Givers: Research, Practice, Policy, Springer Science& Business Media, 2011.42.	Cora, A., Partinico, M., Munafo, M., Palomba, D. (2012). Health Risk Factors in Caregivers of Terminal Cancer Patients: A Pilot Study, Cancer Nursing, 35(1): 38-47.43.	Lohne, V., Miaskowski, C., Rustøen, T. (2012). The Relationship Between Hope and Care Givers Train in Family Care Givers of Patients With Advanced Cancer, Cancer Nursing, 35(2): 99-105.44.	Mosher, C.E., Jaynes, H.A., Hanna, N., Ostroff, J.S. (2013). Distressed Family Care Givers of Lung Cancer Patients: An Examination of Psychosocial and Practical Challenges, Supportive Care in Cancer, 21(2): 431-437.45.	Pawl, J.D., Lee, S.Y., Clark, P.C., Sherwood, P.R. (2013). Sleep Loss and Its Effects on Health of Family Care Givers of İndividuals with Primary Malignant Brain Tumors, Research in Nursing&Health, 36(4): 386-399.46.	Erdem, E. (2018). Lösemisi Olan Çocuklarda Semptom Kümelemesi ve Ebeveynlerin Bakım Yükü Arasındaki İlişki, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Ankara. 47.	Doorenbos, A.Z., Given, B., Given, C.W., Gwen, W., Gift, A., Rahbar, M., Jeon, S. (2007). The Influence of End-of-Life Cancer Care on Care Givers, Research in Nursing&Health, 30: 270-281. 48.	Schumacher, K.L., Stewart, B.J., Archbold, P.G., Caparro, M., Mutale, F., Agrawal, S. (2008). Effects of Care Giving Demand, Mutuality, and Reparedness on Family Care Giver Outcomes During Cancer Treatment, Oncology Nursing Forum, 35: 49-56.49.	Yeh, P.M., Wierenga, M.E., Yuan, SçC. (2009). Influences Of Psychological Well-Being, Quality of Care Giver-Patient Relationship, and Family Support on The Health of Family Care Givers for Cancer Patients in Taiwan, Asian Nursing Research, 3(4): 154-166.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/sagakaderg/issue//649618
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1189271
ER  -