@article{article_674399, title={ANADOLU SELÇUKLU MİMARİSİ ARAŞTIRMALARINDA BİR ÖNCÜ: HEINRICH EDMUND NAUMANN}, journal={Selçuk Üniversitesi Selçuklu Araştırmaları Dergisi}, pages={189–202}, year={2019}, author={Bozkurt, Tolga}, keywords={Heinrich Edmund Naumann,Küçük Asya,Selçuklu Mimarisi,nadolu-Bağdat Demiryolu,Kervan Yolu}, abstract={Batılı oryantalistlerin XIX. yüzyılda “Küçük Asya” olarak adlandırdıkları Anadolu coğrafyasında gerçekleştirdikleri araştırmalar, Selçuklu sanatı ve mimarisine yönelik ilk bilimsel sonuçları içermeleri bakımından önem arz ederler. Bunlar içerisinde, 1891’de Fransız dilbilimci Clément Huart ile 1895 yılında Anadolu’da seyahat eden Alman sanat tarihçisi Friedrich Sarre’nin yayınları en çok tanınanlarıdır. Bununla birlikte Prof.Dr. Semavi Eyice’nin “Anadolu Selçuklu Sanatı Çalışmalarının Başlangıcında İki Yabancı: Clément Huart ve Friedrich Sarre” adlı makalesinde de belirttiği gibi, Anadolu Selçuklu mimarisi hakkında doğrudan ilgili ilk münferit yayın, Alman jeolog Heinrich Edmund Naumann tarafından kaleme alınmıştır. Anadolu-Bağdat demiryolu projesinin yüklenicisi olan Alman konsorsiyumu adına, demiryolu güzergahındaki yerleşimlerin ekonomik durumlarını incelemek üzere görevlendirilen Edmund Naumann, ilki 1890 ve ikincisi 1893 yılında olmak üzere Anadolu’da iki önemli keşif gezisi gerçekleştirmiş ve görevi ile ilgili ekspertiz çalışmaları dışında, bu coğrafyanın sosyal ve kültürel yapısına dair izlenimlerini birer seyahatname mahiyetinde yayımlamıştır. Naumann’ın birinci seyahatini konu alan Vom Goldenen Horn zu den Quellen des Euphrat (Altın Boynuzdan Fırat’a) adlı kitabından sonra, 1893’de Eskişehir-Kütahya-Afyon-Konya-Aksaray güzergahındaki Selçuklu yapılarını tanıttığı Seldschukische Baudenkmale in Kleinasien (Küçük Asya’da Selçuklu Anıtları) başlıklı çalışması, Süddeutschen Bauzeitung’un ayrı basımı olarak 1896 yılında yayımlanmış olup, Anadolu Selçuklu mimarisi için oldukça önemli bilgiler ihtiva etmektedir. Ancak, söz konusu çalışma bugün Alman kütüphanelerinde dahi bulunmayan ve Semavi Eyice’nin de konuyla ilgili makalesinin 18. dipnotunda görme imkânı bulamadığını açıkça belirtiği bir yayındır. Bu yazıda; Almanya-Berlin İslam Sanatları Müzesi ihtisas kütüphanesinde asıl nüshasını bulma şansına eriştiğimiz Seldschukische Baudenkmale in Kleinasien adlı ayrı basımdaki tanım ve fotoğraflar üzerinden Edmund Naumann’ın Anadolu Selçuklu mimarisi araştırmalarındaki öncü rolü, Türk-İslam medeniyetine karşı sergilediği tarafsız bakış açısı ve isabetli tespitleri vurgulanacaktır.}, number={11}, publisher={Selçuk Üniversitesi}