TY  - JOUR
T1  - DENGBÊJIYA JINÊ JI HÊLA PATRONAJ, PERWERDEHÎ, ROL Û NÊRÎNA CIVAKÎ Û ÎCRAKIRINA HUNERÊ VE
TT  - PATRONAJ, EĞITIM, TOPLUMSAL ROL VE BAKIŞ VE SANATI İCRA ETME YÖNÜNDEN KADININ DENGBÊJLİĞİ
AU  - Yıldırımçakar, Mehmet
PY  - 2020
DA  - April
JF  - Kurdiname
JO  - Kurdiname
PB  - Osman ASLANOĞLU
WT  - DergiPark
SN  - 2687-5438
SP  - 87
EP  - 96
IS  - 2
LA  - ku
AB  - Xebata me li ser hunera dengbêjiyê û cihê jinê di hunera dengbêjiyê de, hûr dibe û hewl dide ku ji hêla patronaj, perwerdehî, rol û nêrîna civakî û îcrakirina hunerê ve dengbêjiya jinê veçire. Me di serî de qala hunera dengbêjiyê, sînor û pîvanên wê kir, kilam, stran û çîrok dane nasîn û cudahiya kilam(bêj), stran(bêj) û çîrok(bêjan) destnîşan kir û li gorî pêşveçûna teknolojiyê û guherînên civakî dengbêjî dabeşî du serdeman kir; dengbêjiya klasîk û ya modern. Di pey re em ketin pey pirsa: Gelo dengbêjên jin hene yan na? Me hewl da ku li gorî sînor û pîvanên dengbêjiyê û dabeşkirina me kirî em hebûna dengbêjên jin bidin nîşan û dengbêjiya jinê analîz bikin. Paşê me behsa patronaj, perwerdehî, rol û nêrîna civakî ya dengbêjên jin kir û astengiyên li ber îcrakirina dengbêjiya jinê û sedemên wan astengiyan tesbît kirin. Di encamê de hat dîtin ku gelek jinên dengbêj hene, ji ber guherîna şert û mercên civakî bi giştî nebe jî astengiyên li ber îcrakirina dengbêjiya jinê hêdî hêdî li hole radibin û jin êdî dikarin di warê giştî de bi rehetî dengbêjiya xwe îcra bikin û dengê xwe belavî cihanê bikin
KW  - Hunera Dengbêjiyê
KW  - Dengbêjiya Jinê
KW  - Patronaj
KW  - Kilam
KW  - Warê Giştî
N2  - Çalışmamız dengbêjî sanatı ve kadının dengbêjî sanatındaki yeri üzerine eğiliyor ve hamilik, eğitim, toplumsal rol ve bakış ve sanatı icra etme yönünden kadının dengbêjliğini analiz etmek istiyor. Başta ana hatlarıyla Dengbêjî sanatından, sınır ve ölçülerinden bahsettik, kilam, stran ve çîrok gibi türleri tanımladık ve kilam(bêj), stran(bêj) ve çîrok(bêj) arasındaki farkları tesbit ettik ve teknolojik gelişmeler ile toplumsal değişimler ışığında dengbêji sanatını klasik ve modern dengbêjlik olmak üzere iki dala ayırdık. Ardından acaba kadın dengbêjler var mıdır? sorusunun peşine düştük. Dengbêjî sanatının sınır ve ölçülerine, yaptığımız dallandırmaya göre kadının dengbêjliğinin varlığını göstermek ve kadının dengbêjliğini analiz etmeye gayret ettik. Daha sonra hamilikten, kadın dengbêjlerin eğitim süreçlerinden, toplumsal rollerinden, toplumun bakış açısından ve mesleklerini icra ederken karşılaştıkları zorluklardan ve sebeplerinden bahsedip bazı saptamalarda bulunduk. Sunuç olarak bir çok kadın dengbêjin olduğunu, toplumsal değişimlerin de olumlu etkisi ile tamamen olmasa bile kadın dengbêjlerin mesleklerini icra etmeleri önündeki engellerin gün geçtikçe yavaş yavaş ortadan kalktığını ve kadınların kamusal alanda rahat bir şekilde dengbêjliklerini icra edebildiklerini ve seslerini dünyaya duyurabildiklerini tesbit ettik.
CR  - Alakom, R. (2009). Di Folklora Kurdî de Serdestiyeke Jinan. İstanbul: Weşanxaneya Avesta.
CR  - Bozkuş, Y. D. (2011). Kürt Toplumunda Kadın Dengbêjler, Kültürlerarası İletişim 	Bağlamında İnsana Dair Duygular ve Ritüeller. (ed.). Mora N. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Çaçan, S. R. (2013).The Dengbêj Tradition Among Kurdish‐Kurmanj Communities: Narrative and Performance During Late Nineteenth and Twentieth Centuries.(Teza Mastirê ya Neweşandî). Zanîngeha Boğaziçiyê Enstîtûya Zanistên Civakî
CR  - Çelik, D. (2014).Dengbêjliğin Erilliği ve Küçük Kadın Dengbêjler, Kadın Hayatlarını Yazmak: Oto/Biyografi, Yaşam Anlatıları, Mitler ve Tarih Yazımı Uluslararası Sempozyum Bildiri Kitabı (ed.). Şimşek L. û Talay B. İsranbul: Kadın Eserleri Kütüphanesi ve Bilgi Merkezi Vakfı Yayınları
CR  - Gürür Z. (2014). Dengbêjî di Pêywenda Patronajê de.(Teza Mastirê ya Neweşandî). Zanîngeha Mardîn Artûklûyê Enstîtûya Zimanên Zindî yên li Tirkiyeyê.
CR  - Heja. (2015). "Hegemonyaya Bavkanî jî Dişikê: Mîkro-Têkoşîn û Mîkro-Şoreşa Dengbêja Jin". Zarema. j. 4.
CR  - Kardaş, C. (2017). Âşığın Sazı Dengbêjin Sesi (Dengbêjlik ve Âşıklık Üzerine 	Karşılaştırmalı Bir İnceleme). Ankara: Eğiten Kitap Yayıncılık.
CR  - Öztürk, S. (2012).Kadın Kimliği Bağlamında Kültürel Bellek ve Van Merkezdeki Kadın Dengbêjliği Yansımaları. (Teza Mastirê ya Neweşandî). Zanîngeha Teknîk a Stenbolê Enstîtûya Zanistên Civakî.
CR  - Sakin, E.ûSert G.(2010).Kadın Dengbêjler, 	http://www.bukak.boun.edu.tr/?p=339, (Dîroka Lêgerînê: 20/11/2017).
CR  - Schafers, M. (2016). "Utançtan Kamusal Sese Kadın Dengbêjler, Acının İşlenişi ve Kürt Tarihi". (wer.). Öpengin E. Kürt Tarihi. j. 26.
CR  - Tan, S., R. Önen, û y.d. (2010). Ortaöğretim Kürt Dili ve Edebiyatı Ders Kitabı.İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
CR  - Yıldırımçakar, M. (2017). Heyranok di Edebiyata Kurdî ya Gelêrî de, Mînaka Herêma Wanê. (Teza Mastirê ya Neweşandî). Zanîngeha Mûş Alparslanê Enstîtûya Zanistên Civakî.
CR  - Yorulmaz A. (2017). "Dengbêjler ve Sözlü Tarih Dosyası Üzerine Bir Eleştiri". Kürt Tarihi. j. 28.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/kurdiname/issue//675931
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1078988
ER  -