TY - JOUR T1 - КУЛЬТУРОЛОГИЧЕСКИЕ ИЗЫСКАНИЯ СТИХОТВОРЕНИЯ ГАЛАКТИОНА ТАБИДЗЕ «СИНИЕ КОНИ» TT - GALAKTİON TABİDİZE’NİN “MAVİ ATLAR” ADLI ŞİİRİNİN KÜLTÜROLOJİ AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ AU - Gogoladze, Tamar PY - 2020 DA - June DO - 10.17498/kdeniz.703610 JF - Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi JO - Karadeniz | Black Sea | чёрное море PB - Hayrettin İVGİN WT - DergiPark SN - 1308-6200 SP - 36 EP - 46 IS - 46 LA - ru AB - Стихотворение видного грузинского поэта Галактиона Табидзе (1892-1959) “Лурджа цхенеби” (Синие кони) было написано до 1915 года, опубликовано в журнале “Циспери канцеби” (,,Голубые роги,,) в 1916 году, с самого начала привлекло внимание обширного круга читателей и литературоведов: как возникла эта идея у поэта-модерниста, что подразумевалось в символике «синих коней» и т.д. Наша статья посвящена этой теме и ставит целью раскрыть как созревает разная информация в помыслах гениального поэта в начале нового столетия (ХХ в.) на фоне модернистского культурологического мышления. В стихотворении «Синие кони» слились и цвет, и стремительность, и тоска и чувство приближения смерти. Оно олицетворено в нераскрытом, своеобразном отражении действительности, переданном художественным словом. Синее привлекло внимание художника Франца Марка (1880-1916), который в 1903 году создает картину «Синий конь», а уже в 1911 году вместе с Василием Кандинским (1866-1944) в Мюнхене организует творческое объединение представителей экспрессионизма «Синий всадник», основной целью которого было освобождение от «окаменелых традиций академичности». Объединение стремилось достичь своеобразного равноправия поэзии во всех формах искусства. Г. Табидзе познает и творчество художников и теоретическое наследие В. Кандинского. На этот факт первым обратил внимание видный грузинский литературовед Р.Сирадзе. В данной статье исследованы только те теоретические и художественные предпосылки, которые способствовали инспирации у Г. Табидзе в стихотворении «Синие кони», первые впечатления от которого отразились в картине грузинского художника Ладо Гудиашвили «Поэт Галактион Табидзе и «Синие кони» (1919 г.). При работе над темой нами была использована теоретическая методология: сравнительно-типологическая, критическая, парадигматическая. KW - ГалактионТабидзе KW - культурологические изыскания KW - синий KW - «Синие кони» KW - Ф.Марк KW - В.Кандинский N2 - Tanınmış Gürcü şairi Galaktion Tabidze'nin şiiri (1892-1959) “Lurji Tskhenebi” (Mavi Atlar) 1915'ten önce yazılmış ve 1916'da “Cisperi Kanzebi” (Mavi Boynuzlar) dergisinde yayınlanmıştır. Bu şiir en başından beri geniş bir okuyucu çemberi ve edebiyat eleştirmenlerin şu manada dikkatini çekti: "Mavi atların" sembolizminde ima edilen modernist şair arasında bu fikir nasıl ortaya çıktı? Makalede XX yüzyılın başlarında ünlü şairin düşüncelerinde modernist kültürolojik fikirleri ile yeni imgelerin nasıl olgunlaştığını irdelemek amaçlanmıştır."Mavi Atlar" şiirinde renk ve hız, özlem ve ölüme yaklaşma hissi birleşik olarak tasfir edilmiştir. Bu unsurlar sanatsal bir sözcükle aktarılan gerçekliğin açıklanamayan, tuhaf bir yansımasında kişiselleşmiştir. Mavi renk 1903'te “Mavi At” resmini yaratan sanatçı Franz Marc'ın (1880-1916) dikkatini çekti ve 1911'de Münih'teki Vasily Kandinsky (1866-1944) ile birlikte "Mavi Süvari" dışavurumculuğu temsilcilerinden oluşan yaratıcı bir birlik kurdu. Birliğin asıl amacı "akademinin fosilleşmiş geleneklerinden" kurtulmaktı. Dernek, tüm sanat türlerinde bir tür şiir anlayışını sağlamaya çalıştı.G. Tabidze, sanatçıların çalışmalarını ve V. Kandinsky'nin teorik ideolojisini de biliyordu. Bu tarza ilk kez dikkat çeken tanınmış Gürcü edebiyat eleştirmeni olan R. Siradze’dir. Bu makalede sadece G. Tabidze'nin "Mavi Atlar" şiirinden hareketle katkıda bulunan teorik ve sanat anlayışı incelenmiştir. İlk izlenimler Gürcü sanatçı Lado Gudiashvili’nin “Şair Galaktion Tabidze ve Mavi Atlar” (1919) adlı resmine dayalı olarak vücut bulmaktadır.Konu üzerinde çalışırken karşılaştırmalı-tipolojik, eleştirel, paradigmatik gibi teorik bir metodoloji kullanılmıştır. CR - Blyum, G. (1998). Strakh vlianiya. Karta perechitivaniya, izdatelstvo uralskogo universiteta, Ekaterinburg. CR - bregadze k. (2010), lurji feris simbolika galaktiontan da novalistan, galaktionologia, V, tbilisi. CR - kankava g., (1964), literaturuli etiudebi, tbilisi. CR - kenchoshvili i., (1999), galaktion tabidzis samkaroshi, tbilisi. CR - khalvashi r., (2019), lurja ckhenebis sakhis metkveleba, galaktionologia, VIII, tbilisi. CR - sigua s., 2002, kartuli modernizmi, tbilisi.. CR - siradze r., (2008), galaktionis “lurja ckhenebi” da vasili kandinskys “lurji mkhedari”, galaktionologia, IV, tbilisi. CR - tabidze n., 2000, galaktioni, tbilisi. CR - tabidze g., (2004), fragmentebi, galaktionologia UR - https://doi.org/10.17498/kdeniz.703610 L1 - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1049491 ER -