@article{article_732406, title={Teknoloji, Disiplin ve Gözetim: Modern Kapitalist Devletten Postmodern Neoliberal Devlete Gözetimin Sürekliliği}, journal={Kültür ve İletişim}, volume={19(1)}, pages={207–233}, year={2016}, author={Yağan, Uğur}, keywords={Teknoloji, disiplin, gözetim, Big Data, Edward Snowden, Technology, discipline, surveillance, Edward Snowden.}, abstract={<p>Ulus devletlerin enformasyon ve iletişim teknolojilerine dayalı olarak gerçekleştirdikleri
gözetimin modernizmin ayrılmaz bir parçası olduğu genel kabul gören bir yaklaşımdır. Bu
bağlamda disiplin, gözetim ve teknoloji kavramları bireysel özgürlüklerin erozyona
uğraması ve modern devletlerin yurttaşlarına dönük gözetim çabaları ile ilişkili olarak
modernizmin anlaşılması ve eleştirisi için merkezi öneme sahiptirler. Ancak yirminci
yüzyılın son çeyreğinde iletişim teknolojilerinde yaşanan dönüşümlerle beraber devletler,
gözetim teknolojileri üzerindeki tekellerini, özel şirketler ve sıradan insanlarla paylaşmak
zorunda kalmışlardır. Yaşanan dönüşüm; disiplin ve gözetim gibi kavramların ele
alınışında bazı yeni yaklaşımların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Günümüz gözetim
çalışmalarında, gözetimin artık disipline etmek gibi bir amacı bulunmadığı ve devletlerin
merkezi gözetleyici olma kapasitelerini kaybettikleri, dolayısıyla bireysel özgürlüklerin
eskisi gibi tehdit altında olmadığı Manuel Castells ve Zygmunt Bauman’ın da aralarında
olduğu pek çok isim tarafından savunulmaktadır. Bu çalışmanın amacı, bahsedilen yaygın
eğilimin çeşitli problemli yanlarını ortaya koymak ve gözetim pratiklerinde önemli
değişimler olduğunu kabul etmekle beraber, bireysel özgürlüklere etkisi ve disipline etme
eğilimleri bağlamında modern devlet ile neoliberal devlet arasında bir kopuş değil
devamlılık olduğuna işaret etmektir. Bu amaç doğrultusunda, modernist gözetime dönük
klasik eleştirilerin gerisinde yatan bazı temel tartışmaların bugün de geçerli olduğunu
göstermek üzere Max Weber, Frankfurt Okulu düşünürleri ve Michel Foucault’nun
konuya ilişkin yaklaşımları ele alınmıştır. Bugünün neoliberal gözetim pratiklerini
anlamak üzere Edward Snowden’ın 2013 yılnda Washington Post ve The Guardian
aracılığıyla sızdırmış olduğu belgeler ve Big Data teknolojilerinin Batılı demokratik
devletlerde kullanımına ilişkin çeşitli örneklerden yararlanılmıştır. Günümüz gözetim
pratiklerine ilişkin veriler ile yürütülen kuramsal tartışma bir arada düşünüldüğünde,
özgür bireyin erozyona uğraması ve devletlerin disipline etme çabaları bağlamında totaliter
eğilimler taşımadıklarına dönük iddialar ikna edicilikten uzak görünmektedir. <br /> </p>}, number={37}, publisher={İmge Kitabevi Yayınları}