TY  - JOUR
T1  - DOĞU AKDENİZ’DEKİ GELİŞMELER DOĞRULTUSUNDA  TÜRK DIŞ POLİTİKASI’NIN DÜNÜ VE BUGÜNÜ
TT  - ПРОШЛОЕ И НАСТОЯЩЕЕ ВНЕШНЕЙ ПОЛИТИКИ ТУРЦИИ В СООТВЕТСТВИИ С СОБЫТИЯМИ ВОСТОЧНОГО СРЕДИЗЕМНОМОРЯ
AU  - Yılmaz, Eren Alper
PY  - 2020
DA  - December
DO  - 10.17498/kdeniz.791715
JF  - Karadeniz Uluslararası Bilimsel Dergi
JO  - Karadeniz | Black Sea | чёрное море
PB  - Hayrettin İVGİN
WT  - DergiPark
SN  - 1308-6200
SP  - 27
EP  - 48
VL  - 1
IS  - 48
LA  - tr
AB  - Özellikle 2000’li yılların başından itibaren sahip olduğu zengin hidrokarbon rezervlerinin keşfedilmesi üzerine, verimli bir enerji havzası olarak bilinen Doğu Akdeniz bölgesinin jeopolitiğinde önemli değişiklikler olmuştur. Başta Türkiye, Yunanistan ve Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) olmak üzere bölge ülkeleri adına güvenlik açısından kırılgan bir zemin oluşmuştur. Bölge üzerinde uzun süre önce başlayan ikili anlaşmalar doğrultusunda “münhasır ekonomik bölge” ve “kıta sahanlığı” kavramları sıkça gündeme gelmiş,  son dönemlerde Türkiye’nin Libya Hükümeti ile “Deniz Yetki Alanlarını Sınırlandırma Mutabakatı” imzalaması ve bölgede denizcilerin uyarılması anlamına gelen NAVTEX ilan etmesi üzerine Türkiye ile Yunanistan arasındaki kıta sahanlığı tartışmaları yeniden alevlenmiştir. Buna karşılık Yunanistan’ın bazı Avrupa ve Ortadoğu ülkelerinin desteğini alarak yaptığı hamleler taraflar arasındaki tansiyonu yükseltmiş, hatta savaş söylemlerini beraberinde getirmiştir. Bu süreç, taraflar arasında yalnızca bir enerji sorunu olmaktan çıkmış, uluslararası hukuk metinlerine de atıf yapılarak her ülkenin kendi sınırlarına yapılan tacize karşı sert bir duruş gösterdiği ve sınırlarını koruduğu bir “egemenlik sorunu” haline gelmiştir. Dolayısıyla taraflar, bir yandan ekonomik yetki alanlarını genişletmek isterken öte yandan da egemenlik yetkilerini ve haklarını koruyarak karşı taraf üzerinde siyasi bir üstünlük kurmak istemişlerdir. Bu çalışma, Doğu Akdeniz’de yaşanan güncel gelişmeler bağlamında Türkiye-Yunanistan arasında tarihsel süreçte gelişen Ege sorunlarına da vurgu yaparak Türk dış politikasının ekonomik/ siyasal arenada başat olma çabalarını ve güvenlik odaklı stratejilerini analiz etmiştir
KW  - Doğu Akdeniz
KW  - Türk Dış Politikası
KW  - Yunanistan
KW  - Münhasır Ekonomik Bölge
KW  - Kıta Sahanlığı
N2  - Особенно, после открытия богатых запасов углеводородов с начала 2000-х годов в районе Восточного Средиземноморья произошли важные изменения в геополитике региона, известного как эффективный энергетический бассейн. С точки зрения безапасности стран региона таких как Турция, Греция и Юго-Кипрской администрации была создана хрупкая почва безопасности. Понятия “особая экономическая зона” и “континентальный шельф” часто упоминаются в соответствии с двусторонними соглашениями, которые давно начали действовать в регионе. Недавно подписанные декларации правительством Турции в Ливии об “Ограничении консенсуса морской юрисдикции” и “континентальном шельфе – NAVTEX” привели к новому напряжению между Грецией и Турцией. С другой стороны шаги, предпринятые Грецией при поддержке некоторых европейских и ближневосточных стран, усилили напряженность между сторонами и даже привели к разговорам о войне. Этот процесс больше не является просто энергетической проблемой между сторонами. Это стало “проблемой суверенитета”, в котором каждая страна занимает жесткую позицию против преследований на своих собственных границах и защищает свои границы, ссылаясь на международные правовые документы. Таким образом, стороны хотели расширить свою экономическую юрисдикцию, одновременно защищая свой суверенитет и права, и, с другой стороны, хотели установить политическое превосходство над другой стороной. Нижеследуючее исследование проводилось в контексте текущих событий в Восточном Средиземноморье между Грецией и Турцией по проблемам Эгейского моря и упирается на исторический процесс. В нём проанализированы попытки турецкой внешней политики доминировать на экономической/политической арене и её ориентиры на безопасную стратегию.
CR  - ABC Hukuk (2002). Lausanne’de İmzalanan Senetler. Erişim Adresi: http://www.abchukuk.com/arsiv/lausanne.html, Erişim Tarihi: 23.08.2020.
CR  - Acer, Y. (2020). Doğu Akdeniz’de Mısır-Yunanistan Deniz Sınırı Antlaşması ve Türkiye Raporu, SETA, sayı: 293.
CR  - Aksu, F. (2018). Ege Denizine İlişkin Sorunlar. Türk-Yunan İlişkileri. Erişim Adresi: http://www.turkishgreek.org/iki-uelke-arasindaki-temel-sorunlar-ve-taraflarin-yaklasimlari/ege-denizi-ne-iliskin-sorunlar/egemenligi-antlasmalarla-yunanistan-a-devredilmemis-ada-adac-klar-ve-kayal-klar-sorunu, Erişim Tarihi: 28.08.2020.
CR  - Akyener, O. (2017). Doğu Akdeniz Boru Hattı Projesi. TESPAM. Erişim Adresi: https://www.tespam.org/dogu-akdeniz-eastmed-boru-hatti-projesi/, Erişim Tarihi: 03.09.2020.
CR  - BBC (2019). Doğu Akdeniz: Kıbrıs açıklarında doğalgaz arama krizi nasıl başladı, hangi ülke ne istiyor?. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-48225246, Erişim Tarihi: 02.09.2020.
CR  - Berberakis, S. (2020). Kıta sahanlığı: Türkiye ile Yunanistan arasındaki sorun neden yeniden gündemde?. BBC. Erişim Adresi: https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-52920107, Erişim Tarihi: 25.08.2020.
CR  - Bilge, A. S. (1996). Ankara-Atina-Lefkoşe Üçgeni. Ankara: İmge Kitabevi.
CR  - Bodur, M.Z. (2020). Küçük Satranç Tahtası: Doğu Akdeniz’de Neler Oluyor?. 21.yy Enstitüsü. Erişim Adresi: https://21yyte.org/tr/merkezler/islevsel-arastirma-merkezleri/milli-guvenlik-ve-dis-politika-arastirmalari-merkezi/kucuk-satranc-tahtasi-dogu-akdeniz-de-neler-oluyor, Erişim Tarihi: 03.09.2020.
CR  - Davutoğlu, A. (2011). Stratejik Derinlik. 72 basım. İstanbul: Küre Yayınları.
CR  - Doğru, S. (2003). Ege Denizi Kıta Sahanlığı Uyuşmazlığına Çözüm Önerisi: Ortak Arama ve İşletme. Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2, 221-240.
CR  - EPDK (2020). Doğal Gaz Piyasası 2019 Yılı Sektör Raporu. Ankara.
CR  - Euronews (2020). Türkiye'den Mısır'daki Libya toplantısına tepki: Güney Kıbrıs hariç, Akdeniz'de iş birliğine hazırız. Erişim Adresi: https://tr.euronews.com/2020/01/09/turkiye-misir-da-libya-toplantisina-tepki-guney-kibris-haric-akdeniz-is-birligine-haziriz, Erişim Tarihi: 04.09.2020.
CR  - Franz, E. (1974).  Yunanistan ve Türkiye Arasında, Ege Denizi, Kıta Sahanlığı Üzerindeki Hak İddiasından Doğan Tartışma. Madencilik Dergisi, cev. (Selçuk Demirsoy), 14(1), 1-20.
CR  - Girgin, G. (2006). Fenikeliler'de Akdeniz Ticareti. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Hodgson, N. (2015). Petroleum systems of the Levant. Spectrum report. Erişim Adresi: http://d8d673da5f0d55e3ea5a-6496b70fad7e6663b590babbc0242de1.r89.cf1.rackcdn.com/FP%2020.10.2015%20Neil%20Hodgson_Spectrum%20presentation.pdf, Erişim Tarihi: 05.01.2018.
CR  - İnönü Vakfı. Lozan Barış Antlaşması Tam Metni. Erişim Adresi: http://www.ismetinonu.org.tr/lozan-baris-antlasmasi-tam-metni/, Erişim Tarihi: 24.08.2020.
CR  - Kedikli, U. ve Çalağan, Ö. (2017). Enerji Alanında Bir Rekabet Sahası Olarak Doğu Akdeniz’in Önemi. Sosyal Bilimler Metinleri, (1), 120-138.
CR  - Kurumahmut, A. (1998). Ege’de Temel Sorun Egemenliği Tartışmalı Adalar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
CR  - Mengeş, Y. (2017). İkinci Dünya Savaşı’nda Menteşe Adaları. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 17(34), 279-318.
Pamir, N. (2017). Doğu Akdeniz; Kıbrıs ve Doğal Gaz. Bütün Dünya, Sayı: 3, 51-57.
CR  - Pazarcı, H. (1988). Ege Adalarının Lozan ve Paris Andlaşmalarıyla Saptanan Askerden Arındırılmış Statüsü Değişmiş midir?". Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 43(3), 207-220.
CR  - Saka, M. (1974). Ege Denizinde Türk Hakları, İstanbul: Hareket Yayınları.
CR  - SDE (2019). Doğu Akdeniz’de Yükselen Gerilim: Siyasi, Askeri ve Ekonomik Açıdan Yapılması Gerekenler Raporu. Ankara, 1-20.
CR  - Sönmezoğlu, F. (2000). Türkiye-Yunanistan İlişkileri ve Büyük Güçler, Kıbrıs, Ege ve Diğer Sorunlar. Der Yayınları: İstanbul.
CR  - Takan, A. (2020). 12 Ada Türkiye’ye Aittir. Korkusuz. Erişim Adresi: https://www.korkusuz.com.tr/12-ada-turkiyeye-aittir.html, Erişim Tarihi: 02.09.2020.
CR  - Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı (2011). Başlıca Ege Denizi Sorunları. Erişim Adresi: http://www.mfa.gov.tr/baslica-ege-denizi-sorunlari.tr.mfa, Erişim Tarihi: 29.08.2020.
CR  - Yaycı, C. (2019). Libya Türkiye’nin Denizden Komşusudur: Doğu Akdeniz’de Deniz Alanlarının Sınırlandırılmasında Libya’nın Rolü. İstanbul: Avrasya Stratejik Araştırmalar Merkezi Yayınları.
CR  - Yaycı, C. (2019). Sorular ve Cevaplar ile Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Kavramı. İstanbul: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı.
CR  - Yıldız, D. (2008). Tarihi Geçmişi, Stratejik Önemi ve Su Sorunu Açısından Akdeniz’in Doğusu. İstanbul: Bizim Kitaplar.
CR  - Yılmaz, E. (2018).  Doğu Akdeniz’de Enerji Çıkmazı, SETA, sayı: 188, 1-5
CR  - Yurt Ansiklopedisi (1984). Kıta Sahanlığı. Cilt. 11, İstanbul: Anadolu Yayıncılık
UR  - https://doi.org/10.17498/kdeniz.791715
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1278650
ER  -