TY  - JOUR
T1  - OSMANLI’NIN NADİR TARİKATLARINDAN ZENBURİYYE VE ŞEYH YAHYA ÂGÂH EFENDİ’NİN ÜÇ ESERİ
TT  - A Rare Tariqat in Ottoman Zenbûriyye and Three Books of Sheikh Yahya Âgâh Efendi
AU  - Cüre, İskender
PY  - 2020
DA  - December
Y2  - 2021
JF  - KÜLLİYAT Osmanlı Araştırmaları Dergisi
JO  - KÜLLİYAT
PB  - Bahir SELÇUK
WT  - DergiPark
SN  - 2587-117X
SP  - 1
EP  - 13
VL  - Aralık 2020
IS  - 12
LA  - tr
AB  - Son dönem Zenburî şeyhlerinden olan Yahya Agah Efendi; Zenburiyye’nin piri kabul edilen Muhammed Sadık Erzincanî gibi eser telifine önem vermiştir. Farklı tarikatlara dair derviş çeyizi olarak da bilinen kıyafetleri çizimlerle anlattığı “Mecmuatü’z-Zaraif Sandukatü’l-Maarif” isimli eseri farklı çalışmalara kaynak teşkil etmekle birlikte, telifatından diğer eserler rağbet görmemiştir. Yaptığımız çalışmalar neticesinde; Yahya Agah Efendi’nin “Tarikatname-i Zenburiyye-i Sadıkiyye”, “Merasim-i Usul-i İkrar ve İlbas” ve “Usul-i Mukabele-i Şerif” isimli üç eseri ele alınarak incelenmiştir. Tarikatname-i Zenburiyye-i Sadıkiyye; tasavvufun gerekliliği, cehri ve hafi zikrin delilleri, biat, rabıta, Zenburiyye’nin esasları gibi konuları ele almakla birlikte, ek olarak bir de “Tasavvuf ve Tarikatlara Dair Fetvalar” bölümünü içermektedir. Usul-i Mukabele-i Şerif; Nakşibendiyye, Kadiriyye ve Zenburiyye’de kelime-i tevhid, ism-i Hayy zikri, devran zikri gibi tarikat ayinlerinin yanı sıra muhtelif gün ve gecelere mahsus Zenburiyye usullerinin nasıl icra edildiğini açıklarken, Merasim-i Usul-i İkrar ve İlbas; bahsi geçen tarikatların biat, hilafet gibi merasimleri ile muhtelif tarikat kıyafetlerinin tekbirlenmesi merasimlerini anlatmaktadır. Çalışmamızın konusunu Yahya Agah Efendi’nin “Tarikatname-i Zenburiyye-i Sadıkiyye”, “Merasim-i Usul-i İkrar ve İlbas” ve “Usul-i Mukabele-i Şerif” isimli üç eserinin incelenmesi oluşturmaktadır. Derinlemesine ele alınarak günümüz Türkçesine de kazandırdığımız bu üç eser; kendilerine has özellikleri ve Zenburiyye’ye dair içerdikleri bilgiler özelinde araştırılmış olup, İstanbul’un son dönemlerindeki tekkelerde görülen bazı sorunlara da yer vermektedir.
KW  - Tasavvuf
KW  - Tarikat
KW  - Zenburiyye
KW  - Yahya Agah Efendi
KW  - Muhammed Sadık Erzincani
CR  - Atasoy, N. (2016). Derviş Çeyizi: Türkiye’de Tarikat Giyim-Kuşam Tarihi. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
CR  - Çıtlak, M. F. (2015). Ben Dervişim Diyene: Mürşid-i Dervişan ve Terbiyename’den. İstanbul: Sufi Kitap Yayınları.
CR  - Erzincanî, M. S. (2013). Risale-i Mahbub: Nefsin Şehirleri. (Y. T. Günaydın, Haz.). İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
CR  - Erzincanî, M. S. (2014). Risale-i Ma’rifetü’n-Nefs: Nefs Bilgisi. (A. Yıldız, Haz.). İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
CR  - Erzincanî, M. S. (2014). Risale-i Terbiyename: Terbiyename. (A. Yıldız, Haz.). İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
CR  - Erzincanî, M. S. (2015). Tevbe Risalesi: Risale-i Mergube. (A. Yıldız, Haz.). İstanbul: Büyüyenay Yayınları.
CR  - İslambolî, Y. A. b. S. (2006). Tarikat Kıyafetleri, (M. S. Tayşi, M. Aşkar, Haz). İstanbul: Sufi Kitap Yayınları.
CR  - İstanbulî, Y. A. (1322/1904). Tarikatname-i Zenburiyye-i Sadıkiyye. Yazma Eserler, 297.7 1322 H. 1: 1b-116a. İBB Atatürk Kitaplığı.
CR  - İstanbulî, Y. A. b. S. (1323/1905). Merasim-i Usul-i İkrar ve İlbas. 06 Mil Yz. A 8037: 1b-43a. Milli Kütüphane.
CR  - İstanbulî, Y. A. (1326/1908). Usul-i Mukabele-i Şerif. 11881: 1a-18b. Koyunoğlu Kütüphanesi.
CR  - İstanbulî, Y. A. b. S. (2014). Mecmuatü’z-Zaraif Sandukatü’l-Maarif. (M. S. Tayşi, Haz.), İstanbul: Hassa Mimarlık.
CR  - Koçyiğit, Ö. (2012). Üsküdar’da Bir Sosyal Müessese Örneği: Alaca Minare Tekkesi ve Haziresi, Göncüoğlu, S. F. (Eds.). 7. Uluslararası Üsküdar Sempozyumu (s. 54-74). İstanbul: Üsküdar Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü.
CR  - Köseoğlu, M. A. (2016). İstanbul’un 100 Tekkesi. İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş. Yayınları.
CR  - Tosun, N. (2011). Nakşibendiyye Tarikatının Kimliği ve Yayılışı. Ceylan, S. (Eds.). Türkiye’de Tarikatlar: Tarih ve Kültür (s. 611-692). İstanbul: İSAR Yayınları.
CR  - Tosun, N. (2018). Nakşibendiyye ile Kadiriyye Arasında Bir Tarikat: Zenburiyye’nin Kısa Tarihi. Alkan, E., Arı, O. S. (Eds.). Osmanlı’da İlm-i Tasavvuf (s. 835-850). İstanbul: İSAR Yayınları.
CR  - Yorgancıoğlu, S. (2004). Üsküdar Dergahları. İstanbul: Üsküdar Belediye Başkanlığı Basın Yayın Halkla İlişkiler Müdürlüğü & Üsküdar Araştırma Merkezi.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/kulliyat/issue//823139
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1386798
ER  -