TY  - JOUR
T1  - Haber Medyası Okuryazarlığı Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması
TT  - News Media Literacy Scale: Validity and Reliability
AU  - Deren Van Het Hof, Seçil
AU  - Güdekli, Ayşad
AU  - Eser, Mehmet
AU  - Oruç, Mehmet Sebih
PY  - 2022
DA  - June
DO  - 10.26650/JECS2021-837512
JF  - Journal of Economy Culture and Society
PB  - İstanbul Üniversitesi
WT  - DergiPark
SN  - 2645-8772
SP  - 61
EP  - 80
IS  - 65
LA  - tr
AB  - Haber   medyası   okuryazarlığı   kavramı,   bireylerin   haber   medyasıyla   nasıl  ve  neden  etkileşime  girdiğini,  bireylerin  tükettikleri  şeyleri  nasıl  anlamlandırdıklarını    ve    bireylerin    kendi    haber    tüketiminden    nasıl    etkilendiğini anlamaya yöneliktir. Haber medyası okuryazarlığı, şüpheci bir eğilimi temsil etmektedir ve haber içeriğinin yanı sıra üretime ve dağıtıma karşı  eleştirel  bir  tavrı  teşvik  etmekle  ilgili  bir  kavramdır.  Haber  medyası  okuryazarlığının  ölçülmesi  bu  noktalar  göz  önünde  bulundurulduğunda  oldukça  önemlidir.  Bu  bağlamda  mevcut  araştırma  kapsamında  Haber Medyası  Okuryazarlığı  Ölçeği  geliştirilmesi  amaçlanmıştır.  Araştırmanın  çalışma  grubunu  499  katılımcı  oluşturmaktadır.  Açıklayıcı  faktör  analizi  sonucunda  faktör  yükleri  0.54  ile  0.82  arasında  değişmekte  olan  ve  2  alt  boyutta yer alan toplamda 10 madde olduğu gözlemlenmiştir. Maddelerin açıkladığı    toplam    varyans    yaklaşık    olarak    %40’tır.    Geçerkleştirilen    ilk  doğrulayıcı  faktör  analizi  sonucunda  ölçme  aracından  bir  madde  çıkarılmıştır.  Gerçekleştirilen  ikinci  doğrulayıcı  faktör  analizi  sonucunda  uyum/uyumsuzluk   indeksleri   (Ki-kare/serbestlik   değeri:   2.46;   RMSEA:   0.084;  SRMR:  0.064;  TLI:  0.87;  CFI:  0.91;  GFI:  0.95  ve  AGFI:  0.91)  kabul  edilebilir  sınırlar  içinde  bulunmuştur.  Ölçeğin  alt  boyutları  ve  tümüne  ilişkin  Cronbach  Alfa  ve  McDonald’ın  Omega  değerleri  0.83  ile  0.86  arasında değişiklik göstermektedir. Aynı zamanda araştırma kapsamında kapsam    geçerliği    ve    yakınsama    geçerliğinin    sağlandığı    sonucuna    ulaşılmıştır. Sonuç olarak araştırma kapsamında gerçekleştirilen analizler, iki   alt   boyut   ve   toplamda   dokuz   maddeden   oluşan   haber   medyası   okuryazarlığı  ölçeğinin  geçerli  ve  güvenilir  bir  ölçme  aracı  olduğunu  göstermektedir.
KW  - Haber   medyası   okuryazarlığı
KW  - ölçek   geliştirme
KW  - iletişim
N2  - The concept of news media literacy is aimed at understanding how and why  individuals  interact  with  the  news  media,  how  individuals  make  sense  of  what  they  consume,  and  how  individuals  are  affected  by  theirnews consumption. News media literacy represents a skeptical tendency, promoting a critical attitude toward the production and distribution of news content. The study group of the research comprised 499 participants. Exploratory  factor  analysis  indicated  that  the  factor  loads  of  items  in  the  scale  vary  between  0.54  and  0.82,  the scale consists of two sub-dimensions, 9 items in total—the total variance explained by the dimensions is 40%. Confirmatory factor analysis confirmed the fit indices (Chi-square/df: 4.70; RMSEA: 0.084; SRMR: 0.064; TLI: 0.87; CFI: 0.91; GFI: 0.95; AGFI: 0.91) were found within acceptable limits. The Cronbach’s Alpha and McDonald’s Omega values for the sub-dimensions and the whole of the scale vary between 0.83 and 0.86. Simultaneously, it was concluded that content validity and convergence validity were provided within the scope of the research. As a result, the analyses conducted within the scope of the research show that the News Media Literacy Scale is a valid and reliable measurement tool.
CR  - Aksu, G., Eser, M. T., Güzeller, C. O. (2017), Açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi ile yapısal eşitlik uygulamaları, Ankara: Detay Yayıncılık. google scholar
CR  - Ashley, S., Maksl, A., Craft, S. (2013), Developing a news media literacy scale, Journalism & Mass Communication Educator, 68(1), 7-21. google scholar
CR  - Ashley, S., Maksl, Craft, A. S. (2017), News media literacy and political engagement: what’s the connection?, Journal of Media Literacy Education, 9(1), 79 - 98. google scholar
CR  - Bandura, A. (1989), Human agency in social cognitive theory, American Psychologist, 44(9), 1175-1184. google scholar
CR  - Bandura, A. (1993), Perceived self-efficacy in cognitive development and functioning, Educational Psychologist, 28(2), 117-148. google scholar
CR  - Bandura, A. (1997), Self-efficacy: the exercise of control, W.H. Freeman and Company: New York. google scholar
CR  - Barnes, J., Cote, J., Cudeck, R., Malthouse, E. (2001), Factor analysis - checking assumptions of normality before conducting factor analysis, Journal of Consumer Psychology, 10(1,2), 79-81. google scholar
CR  - Bentler, P. (1990), Comparative fit indexes in structural models, Psychological Bulletin, 107(2), 238-246. google scholar
CR  - Bentler, P., Bonett, D. (1980), Significance tests and goodness of fit in the analysis of covariance structures, Psychological Bulletin, 88(3), 588-606. google scholar
CR  - Çelik, H. E., Yilmaz, V. (2013), Lisrel 9.1 ile yapısal eşitlik modellemesi. Ankara: Anı Yayıncılık. google scholar
CR  - Çerçi, Ü.Ö., Canöz N., Canöz, K. (2020), Covid-19 krizi döneminde bilgilenme aracı olarak sosyal medya kullanımı, Selçuk Ün. Sos. Bil. Ens. Der. 44, 184-198. google scholar
CR  - Comrey, A. L., LEE, H. B. (1992), A first course in factor analysis, (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum. google scholar
CR  - Cortina, J. M. (1993), What is coefficient alpha? an examination of theory and applications, Journal of Applied Psychology, 78, 98-104. google scholar
CR  - Craft, S., Ashley, S., Maksl, A. (2017), News media literacy and conspiracy theory endorsement, Communication and the Public, 2(4), 388-401. google scholar
CR  - Deng, L., Chan, W. (2017), Testing the difference between reliability coefficients alpha and omega. Educational and Psychological Measurement, 77(2), 185-203. google scholar
CR  - Dunteman, G. H. (1989), Principal components analysis, Thousand Oaks, CA: Sage Publications. google scholar
CR  - Dweck, C.S., Leggett, E. L. (1988), A social-cognitive approach to motivation and personality. Psychological Review, 95(2), 256-273. google scholar
CR  - Eristi, B., Erdem, C. (2017), Development of media literacy skills scale, Contemporary Educational Technology, 8(3), 249-267. google scholar
CR  - Eser, M. T., Aksu, G., Güzeller, C. O. (2019), R programlama dili ile temel istatistikler ve raporlama, Ankara: Pegem Akademi. google scholar
CR  - Festinger, L. (1957), A theory of cognitive dissonance, Row, Peterson and Company. google scholar
CR  - Field, A. (2000), Discovering statistics using SPSS for Windows, London, Thousand Oaks, Sage Publications. google scholar
CR  - Fornell, C., Larcker, D. F. (1981), Evaluating structural equation models with un observable variables and measurement error, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50. google scholar
CR  - Gorsuch, R. L. (1983), Factor analysis, (2nd. Ed). Hillsdale, NJ: Erlbaum. google scholar
CR  - Hamutoğlu, N.B., Güngören, Ö. C., Kaya Uyanik, G., Gür Erdoğan, D. (2017), Dijital okuryazarlık ölçeği: Türkçe ’ye uyarlama çalışması, Ege Eğitim Dergisi, 18(1), 408-429. google scholar
CR  - Jang, S. M., Kim, J. K. (2018), Third person effect of fake news: fake news regulation and media literacy interventions, Computers in Human Behavior, 80, 295-302. google scholar
CR  - Kline, P. (1979), Psychometrics and psychology, London: Academic Press. google scholar
CR  - Kline, P. (1994), An easy guide tofactor analysis, London: Routledge. google scholar
Korkmaz, Ö., Yeşil, R. (2011), Medya ve televizyon okuryazarlık düzeyleri ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 8(2), 110-126. google scholar
CR  - Köklü, N., Büyüköztürk, Ş., Coklu, Ö. (2006) Sosyal bilimler için istatistik. PegemA Yayınları, Ankara. google scholar
CR  - Lawshe, C. H. (1975), A quantitative approach to content validity, Personnel Psychology, 28, 563-575. google scholar
CR  - Lee, L., Chen, D.-T., Li, J.-Y., Lin, T.-B. (2015), Understanding new media literacy: the development of a measuring instrument, Computers & Education, 85, 84-93. google scholar
CR  - Lippmann, W. (1922), Public opinion, New York: Harcourt, Brace and Co. google scholar
CR  - Maksl, A., Ashley, S., Craft, S. (2015), Measuring news media literacy, Journal ofMedia Literacy Education, 6, 29-45. google scholar
CR  - Maksl, A., Craft, S., Ashley, S., Miller, D. (2017), The usefulness of a news media literacy measure in evaluating a news literacy curriculum, Journalism and Mass Communication Educator, 72(2), 228-241. google scholar
CR  - Maydeu-Olivares, A., Shi, D., Rosseel, Y. (2017), Assessing fit in structural equation models: A Monte-Carlo evaluation of RMSEA versus SRMR confidence intervals and tests of close fit, Structural Equation Modeling: A Multidisciplinary Journal, 25(3), 389-402. google scholar
CR  - Mcwhorter, C. (2020), The role of agenda melding in measuring news media literacy, Journal ofMedia Literacy Education, 12(1), 145-158. google scholar
CR  - Nunnally, J. C., Bernstein, I. H. (1994), The assessment of reliability, Psychometric Theory, 3, 248-292. google scholar
CR  - Osburn, H. G. (2000), Coefficient alpha and related internal consistency reliability coefficients, Psychological Methods, 5, 343-355. google scholar
CR  - Phan, H. P. (2010), Students’ academic performance and various cognitive processes of learning: An integrative framework and empirical analysis, Educational Psychology, 30(3), 297-322. google scholar
CR  - Phua, V. (2004), Convenience sample, M.S. Lewis-Beck, A. E. Bryman içinde, The Sage Encyclopedia of Social Science Research Methods (s. 197) California: Sage Publications. google scholar
CR  - Potter, W. J. (2004), Theory ofMedia Literacy: A Cognitive Approach, Thousand Oaks, California: Sage Publications. google scholar
CR  - Rennie, K. M. (1997), Exploratory and confirmatory rotation strategies in exploratory factor analysis, Bildiri Güneybatı Eğitim Araştırmaları Birliğinin Yıllık Toplantısında Sunulmuştur, Austin: Texas. google scholar
CR  - Schmitt, N. (1996), Uses and abuses of coefficient alpha, Psychological Assessment, 8, 350-353. google scholar
CR  - Shin, J., Jian, L., Driscoll, K., Bar, F. (2016), Political rumoring on Twitter during the 2012 US presidential election: rumor diffusion and correction, New Media & Society, 19(8), 1214-1235. google scholar
CR  - Shoemaker, P. J., Reese, S. D. (2013), Mediating the message in the 21st century: a media sociology perspective, London: Routledge. google scholar
CR  - Şimşek, Ö. F. (2007), Yapısal eşitlik modellemesine giriş temel ilkeler ve Lisrel uygulamaları, Ankara: Ekinoks Yayıncılık. google scholar
CR  - Tanaka, J., Huba, G. (1985), A fit index for covariance structure models under arbitrary GLS estimation, British Journal ofMathematical And Statistical Psychology, 38(2), 197-201. google scholar
CR  - Toffler, A. (1970), Future shock, New York: Bantam Books. google scholar
CR  - Tully, M., Vraga, E. K. (2018), Who experiences growth in news media literacy and why does it matter? examining education, individual differences, and democratic outcomes, Journalism & Mass Communication Educator, 73(2), 167-181. google scholar
CR  - Tully, M., Vraga, E. K., Bode, L. (2020a), Designing and testing news literacy messages for social media, Mass Communication and Society, 23(1), 22-46. google scholar
CR  - Tully, M., Vraga, E. K., Smithson, A. (2020b) News media literacy, perceptions of bias, and interpretation of news, Journalism, 21(2), 1-18. google scholar
CR  - Vraga, E. K., Tully, M. (2016), Effective messaging to communicate news media literacy concepts to diverse publics, Communication and the Public, 1(3), 305-322. google scholar
CR  - Vraga, E. K., Tully, M. (2019), Engaging with the other side: using news media literacy messages to reduce selective exposure and avoidance, Journal of Information Technology & Politics, 16(1), 77-86. google scholar
CR  - Vraga, E. K., Tully, M., Kotcher, J. E., Smithson, A.-B., Broeckelman-Post, M. (2016), A multi-dimensional approach to measuring news media literacy, Journal of Media Literacy Education, 7(3), 41-53. google scholar
CR  - Weston, R., Gore, P. A., Jr. (2006), A brief guide to structural equation modeling, The Counseling Psychologist, 34(5), 719-751. google scholar
UR  - https://doi.org/10.26650/JECS2021-837512
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1437186
ER  -