TY  - JOUR
T1  - MODA TARİHİ İÇERİSİNDE JAN VAN EYCK’İN RESİMLERİNİN GÖSTERGEBİLİM İLE ANALİZİ
TT  - THE PICTURES OF JAN VAN EYCK IN FASHION HISTORY ANALYSIS WITH SEMİOTİCS
AU  - Yıldız, Şerife
AU  - Başak, Vildan
PY  - 2019
DA  - July
JF  - Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat
JO  - IJIIA Journal
PB  - Sibel KILIÇ
WT  - DergiPark
SN  - 2548-0634
SP  - 179
EP  - 200
VL  - 4
IS  - 7
LA  - tr
AB  - 15. ve 16. Yüzyıllarda, başta İtalya olmak üzere özellikle Avrupa kıtasında hızla kabul edilip yayılanRönesans sanatı içerisinde resim sanatının da önemli bir paydaş olduğu görülmektedir. Rönesansdönemi içerisinde Jan Van Eyck, özellikle Flaman resim sanatında öne çıkan en önemli ressamlardanbirisidir. Jan Van Eyck, Gotik dönemde ele alınmış dinsel içerikli çalışmalara Rönesans dönemindede doğa ve mimari unsurları da ekleyerek önemli eserler ortaya çıkarmıştır. 16. Yüzyıl ortalarındatartışılmaya başlanan göstergebilim, insanın anlama yetisinin ele alındığı, göstergeleri çözümlemeöğretisi olarak algılanan bir disiplindir. Göstergebilim içerisinde anlamlandırma önemli olup,anlamlandıran kişinin tüm bilgi ve etkinliklerini içerir.Bu çalışmada Ronald Barthes’ın geniş bir kitle tarafından kabul görmüş göstergebilim yöntemi ileressam Jan Van Eyck’in 3 eserinde görülen göstergeler içerisinde özellikle giysiler ve aksesuarlar,Barthes’ın yönteminde tanımlanan göstergebilim öğeleri (gösteren/düzanlam, gösterilen/yananlamve dizim-dizge) kullanılarak incelenmiştir. Çalışma nitel bir araştırma olup tarama modellidir.Araştırmada Jan Van Eyck’in resimlerindeki göstergelerin moda tarihi açısından göstergebilimyoluyla incelenmesi ve analiz edilmesi amaçlanmıştır. Eserlerde iletilen mesajlar özellikle giysibağlamında görsel iletişim kullanılarak değerlendirilmiştir. Çalışmada Jan Van Eyck’in resimlerindeGeç Gotik, Erken Rönesans dönemleri açıdan kullanılan giysilerin model ve kesim özellikleri (kumaş,kalıp, süsleme) ve resim içerisindeki, erkek, kadın, çocuk, melek ve hayvan figürleri, figürlerdekiaksesuarlar, iç mekânda; koltuk, yatak, masa, halı, çiçek gibi nesneler ve objeler, kemerli sütun,vitray cam, yer karoları gibi mimari detaylar göstergebilim kullanılarak irdelenmiştir. Çalışmayadâhil edilen resim tabloları incelendiğinde; dönemin tüm özelliklerini yansıttığı sonucuna ulaşılmıştır.
KW  - Moda Tarihİ
KW  - Göstergebilim
KW  - Jan Van Eyck
N2  - In 15th and 16th centuries, the art of painting is an significant stakeholder in Renaissance art whichis rapidly accepted and spread in Europe, especially in Italy. Jan Van Eyck is one of the mostimportant painters especially in Flemish painting in the Renaissance period. Jan Van Eyck createdimportant artpieces by adding natural and architectural elements in Renaissance period to religiousworks that was created in Gothic period. Semiotics, which began to be discussed in the middle ofthe 16th century, is a discipline which is perceived as the teaching of analyzing the indicators andthe comprehension ability of the human. In semiology, interpretation is important and includes allinformation and activities of the person who makes sense.In this study, Ronald Barthes’ widely accepted semiotics method was used. Thegarments found in the three works of Jan Van Eyck were examined using the semioticelements (indicative / denotation, displayed / connation and syntax-string) definedin the Barthes method. The study is a qualitative research and screening model.The study is a qualitative research and screening model. In the research, it is aimed to examine andanalyze the indicators in Jan Van Eyck’s paintings in terms of fashion history through semiotics. Themessages transmitted in the works were evaluated using visual communication, especially in thecontext of clothing.In the study Jan Van Eyck’s paintings that were drawn in the late gothic to early Renaissance periodwere examined using semiotics in terms of models and cut features of the pattern (fabric, mold,adornment) In the pictures, men, women, children, angel and animal figures, accessories in theinterior, and in the interior; architectural details such as armchairs, beds, tables, carpets, flowers,arches, arched columns, stained glass, floor tiles were again examined using semiotics. When thepaintings included in the study were examined; It is concluded that it reflects all the features of theperiods.
CR  - Akerson, E. F.(2016). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
CR  - Akyürek, E. (1994).Ortaçağ’dan Yeniçağ’a Felsefe ve Sanat. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
CR  - Alaybek, G. (2008). Sicilya Bölgesi Rönesans Dönemi Mayolika Dekorlarının İncelenmesi ve	
Uygulanması. Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Seramik Ana Sanat Dalı
Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi Candan Güngör, İzmir
CR  - Altınay, H. Y. H. (1992). Moda ve Tarihi, ?, Ankara.
CR  - Anonim, (2005). Rönesansın Serüveni. İstanbul: Yapı Kültür Sanat Yayıncılık.
CR  - Arda, Z., Şahin, H., Büyükkol, S. ( 2013). “İlkçağdan Modernizme; Bilim, Sanat ve Felsefe
Buluşmaları”. Eğitim ve Öğretim Araştırma Dergisi. Cilt:2, Sayı:3, Makale No:19, s:140
CR  - Barbarosoğlu, F. (1995). Modernleşme Sürecinde Moda ve Zihniyet. İstanbul: İz Yayıncılık
CR  - Batu, B. (2011). Sanat eğitimi alanında yapıt incelemelerinde bir yöntem olarak görsel gösterge
çözümlemesi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Danışmanı: Prof.
Dr. Ayşe Çakır İlhan, Ankara.
CR  - Barthes, R. (1967). The fashion system, Newyork.
CR  - Barthes, R. (1979). Göstergebilimin İlkeleri. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, (Çev., B. Vardar,
M. Rifat)
CR  - Barthes R. (2018). Göstergebilimsel Serüven. (Çev., M. Rifat, S. Rifat). İstanbul: Yapı Kredi
Yayınları.
CR  - Beksaç, E. ve Akkaya, T. (2000). Avrupa Resim Sanatı. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
CR  - Berger, J. (2008). Görme Biçimleri. (Çev., Y. Salman). İstanbul: MetinYayınları.
CR  - Bindal, N. D. (1990). İtalyada Rönesans ve barok Devirleri Hacim ve Stil Analizleri. İstanbul: İ.T.Ü.
Mimarlık Fakültesi Baskı Atölyesi.
CR  - Bloch, E. (2002). Rönesans Felsefesi Üzerine. (Çev., H. Portakal) İstanbul: Cem Yayınevi,
CR  - Brom, G. (1957). Schilderkunts en Litteratuur in de 16e en 17e eeuw, Utrecht.
CR  - Borchert, T. H. (2014). Masterpieces in Detail Early Netherlandish Art From Van Eyck toBosch.
Münih-London-New York.
CR  - Burke, P. (2003). Avrupa’da Rönesans. (Çev., U. Abacı). İstanbul: Literatür Yayınları.
CR  - Çimen, A. (2007). Tarihi Değiştiren Olaylar. İstanbul: Timaş Yayınları.
CR  - Conti, F. (1997). Rönesans- Sanatı Tanıyalım. (Çev., Solmaz Turunç). İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
CR  - Culler, J. (2008). Barthes. (Çev., H. Gür), Ankara: Dost Kitabevi.
CR  - Cumming, R. (2008). Sanat (Görsel Rehberler). (Çev., A. Işın ÖNAL, A. Çetinkaya). İstanbul:
İnkılâp Kitabevi.
CR  - Çakar, S. (2014). Işık, Figür ve Mekân İlişkisi Bağlamında Bir Dizi Resim Önerisi, İnönü
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Resim Ana Sanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman:
Dr. Öğrt. Üyesi Adnan Yalım, Malatya.
CR  - Dervişcemaloğlu, B. (2005). Temel Göstergebilim (Semiyotik) Kavramları Üzerine Bir İnceleme.
CR  - Tezi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans, Danışman: Prof. Dr. Rıza
Filizok, İzmir.
CR  - Greenfıeld, B.A.(2008). Kusursuz Kırmızı (Bir Böceğin İnsanlığa Armağanı), (Çev., D.,
P.Çimkaya). P Dünya Sanatı Dergisi (Kırmızı ve Sanat ), S;50.
CR  - Esslin, Akt. Şahinde Canbaz, (2000). “Yaşam Tarzları”. İletişim Dergisi, S; 6., Ss;52.
CR  - Erkman, F. (1987). Göstergebilime Giriş. İstanbul: Alan Yayıncılık.
CR  - Fıske, J. (1982). İletişim Çalışmalarına Giriş. (Çev., S. İrvan.). Anlara: Ark Yayınları.
CR  - Farago, F. (2006). Sanat. Doğu Batı Yayınları. (Çev., Ö. DOĞAN). Ankara.
CR  - Guıraud, P. (1990). Göstergebilim, İmge Yayınevi, Ankara.
CR  - Gürsoy, A.T. (2015). Giyim Kültür ve Moda. İstanbul: Seçil Matbaacılık.
CR  - Günay, D. ve Parsa, A. (2012). Görsel Göstergebilim, (İmgenin Anlamlandırılması), Es Yayınları,
İstanbul.
CR  - Gombrıch, E. H. (1992), Sanatın Öyküsü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
CR  - Gordon, J.(1984). Resim Sanatı. (Çev., A. Durukan), İstanbul: Remzi Kitabevi.
CR  - Gökdemir, G. (2011). Erken Rönesans’ta Giyim Kuşam ve Simone Martini, Anadolu Üniversitesi,
Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Dr. Öğrt. Üyesi:
Selda Alp, Eskişehir.
CR  - Gıfford, E. M. (1999). The Art Bulletin,: “Van Eyck’s Washington ‘Annunciation’: Technical
Evidence For Iconographic Development, Vol. 81, No. 1, pp. 108-116,
CR  - Hand, J. O., Wolf F., M., (1986). Early Netherlandish Painting (catalogue), National Gallery of Art,
Washington/Cambridge UP, ISBN 0-521-34016-0. Entry pp. 75-86, by Hand.
CR  - Himam, F. D. (2013). “16. Yüzyıl Giysi Tarihi Yazımı Üzerine: Giysilerde Doğu-Batı Etkileşimi,
Egzotizm ve Güç”. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı:29, Ss;91-116
CR  - İnancık, H. (2011). Rönesans Avrupa’sı Türkiye’nin Batı Medeniyetiyle Özdeşleşme Süreci,
İstanbul:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları,
CR  - İprişoglu, N. İprişoglu, M. (2012). Oluşum Süreci İçinde Sanat Tarihi. İstanbul: Hayalperest
Yayınevi.
CR  - Kağan, M. (1993). Estetik ve Sanat Dersleri. Ankara: İmge Kitabevi.
CR  - Karasar, N. (2014). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
CR  - Kaya, L. (2007). Moda Tarihi Dersi İçin Örnek Bir Model Önerisi Ve İnternet Ortamına
Aktarılması, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Giyim Endüstrisi Ve Moda
Tasarımı Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Danışmanı: Dr. Öğrt. Üyesi: Halime
Yüceer Arslan, Ankara.
CR  - Kayhan, K. (1954). İzahlı Sanat Şaheserleri. Ankara: O. Matbaacılık.
CR  - Kırçiçek, M. (2017). Hıristiyan Tasvir Sanatında Jan Van Eyck, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof. Dr. Gül Tunçel, Ankara.
CR  - Koca E., Kırkıncıoğlu Z. (2016). Denizli İli Gelin Giyim-Kuşamının Göstergebilimsel Açıdan
Çözümlenmesi, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and ,
History of Turkish, Volume:11/8, p.247-270
CR  - Kleiner, S. F. (2013). Gardner’s Art Through the Ages a Global. (Fourteenth Edition), Wadsworth
Cengage Learning, Boston.
CR  - Krausse A.C. (2005). Rönesans’tan Günümüze Resim Sanatının Öyküsü. İstanbul: Literatür
Yayınları.
CR  - Komşuoğlu Ş., İmer (Mengi) A., Seçkinöz M., Alparslan (Aker) S., Etike (Köse) S. (1986). Resim
II Moda Resmi ve Giyim Tarihi Orta Dereceli Kız Teknik Öğretim Okulları. Ankara: Türk
Tarih Kurumu Basımevi.
CR  - Köhler, C. (1963). A History Of Costume Dover Publications, Inc. Newyork.
CR  - Köktürk, Ş. ve Eyri, S. (2013). Dilbilim ve Göstergebilim: Ferdinand de Sausure ve Göstergebilimi
anlamak, SAÜ Fen Edebiyat Dergisi, s:130
CR  - Levy, M. (1967). Early Renaissance: Style and Civilization. Norwich: Penguin Books.
CR  - North, M. (2014). Hollanda Altın Çağın’da Sanat ve Ticaret. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Onur, N. ( 2004). Moda Bulaşıcıdır. İstanbul: Epsilon.
CR  - Osborne, A., ve diğerleri (2012). Moda Geçmişten Günümüze Giyim Kuşam ve Stil Rehberi. (Çev.. D. Özen), İstanbul: Kaknüs
Yayınları.
CR  - Öndin, N. (2016). Rönesans Düşüncesi ve Resim Sanatı. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
CR  - Özden, H.Ö. ve Elmalı, O. (2012). Yeniçağ Felsefesi Tarihi. İstanbul: Arı Sanat Yayınları.
CR  - Özgenç, N., Güler, M. (2016). “Rönesans Dönemi Dini Konulu Resimlerde Anakronizms”.
SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı:9, Aralık, Ss; 86-96
CR  - Öztaşkın, P. (2011). İtalya’da Rönesans Resim Sanatı (Botticelli), Erciyes Üniversitesi, Sosyal
Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı: Prof. Dr.
Kerim TÜRKMEN, Kayseri.
CR  - Öztürk Dönmez, F. (2015). “Tarihi Kostümlerin Avrupa Resim Sanatı İçerisinde İncelenmesi”. İdil
Dergisi. Cilt 4, Sayı: 18, Ss.123-136
CR  - Parsa S. ve Parsa A. F. (2013). Göstergebilim Çözümleri. İzmir: Ege Üniversitesi Basım Evi.
Rnyck, P. (2016). Resim Nasıl Okunur “Eski ustalardan ders”. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.
CR  - Rifat, M. (1992). Göstergebilimin ABC’si. İstanbul: Simavi Yayınları.
CR  - Rifat, M. (1996), Göstergebilimcinin kitabı. İstanbul: Düzlem Yayınevi.
CR  - Rifat, M. (1996). Homo-Semiotius, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
CR  - Rifat, M. (2014). XX. Yüzyılda Dilbilim ve Göstergebilim Kuramları. İstanbul. Yapı Kredi Yayınları.
CR  - Saussure, F. D. (1976). Genel Dilbilim Dersleri 1. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
CR  - Sevil, T. (2008) Rönesans ve Barok Resim Sanatında İnsan Anatomisinin Üsluplara Göre
Yorumlanması, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi
Ana Bilim Dalı, Resim-İş Öğretmenliği Programı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Dr. Ögrt.
Üyesi: Emine Halıçınarlı, İzmir.
CR  - Sığırcı, İ. ( 2017). Göstergebilim Uygulamaları. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
CR  - Sımıth, P. (2001). Rönesans ve Reform Çağı (Bir Sosyal arka Plan Çalışması). İstanbul: Türkiye İş
Bankası Kültür Yayınları,
CR  - Simmel, G. (2009). Modern Kültürde Çatışma. İstanbul: İletişim Yayınları.
CR  - Sombart, W. (1998). Aşk, Lüks ve Kapitalizm. (Çev., N. Aça). Ankara: Tarcan Matbaacılık.
CR  - Sözen, M. (2003). Sanat Kavram ve Terimleri. (1. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
CR  - Sproles, G. B. (1974). Fashion Theory: a Conceptual Framework, Advences in Consumer
Research, Vol:1, p.463-472.
CR  - Stephen, J. L. (2002). Avrupa Tarihinden Kesitler 1494-1789. (Çev., E. Demirel) Ankara: Dost
Kitabevi.
CR  - Şen, N. (2017). İklim ve Sanat Bağlamında İklimin Rönesans Resim Sanatına Etkisi, İstanbul
Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Sanat Tarihi
Programı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç. Dr. Oğuz Haşlakoğlu, İstanbul.
CR  - Şentürk, L.V. (2012). Analitik Resim Çözümlemeleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
CR  - Turanî, A. (2005). Dünya Sanat Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
CR  - Ümer, E. (2009). Rönesans Resminin Plastik Anlayışının Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümlerindeki
Resim Atölye Derslerine Katkısı, Ondokuzmayıs Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Doç: Ata Yakup
Kaptan, Samsun.
CR  - Ünlü, M. (2018). Orta Çağ ve Rönesans Dönemi’nde Ortaya Çıkan Estetik Düşüncelerin
Sanat Eğitimine Yansımaları, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü,
Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı, Resim-İş Eğitimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi,
Danışmanı: Dr. Öğr. Üyesi: Ayşe Okur, Konya.
CR  - Vardar, B. (2001). Dilbilimin Temel Kavram ve İlkeleri. İstanbul: Multilingual Yayınları.
CR  - Vasari, G.(?). y.a.y.g.,1, s.216 (giriş), “Alıntı kaynak: VASARİ, Lives,1.s.1”
CR  - Yaşar, N. (2010). Rönesans Döneminde Dinsel Konulu Resimde Kompozisyon, Mimar Sinan Güzel
Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Resim Ana Sanat Dalı Resim Programı
(Sanatta Yeterlik),Tez Danışman: Dr. Ögrt. Üyesi: Mustafa Orkun Müftüoğlu, İstanbul.
CR  - Zengingönül, N. (Tarihsiz). Giyimde Öncü Tasarımcılar. Ders Notları. Ankara.Gazi Üniversitesi.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijiia/issue//856656
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1496809
ER  -