TY  - JOUR
T1  - OSMANLI SARAYINDA BAŞLALALIK VE BAŞLALA KULESİ
AU  - Serin, Sinem
PY  - 2021
DA  - June
JF  - Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi
JO  - IJER
PB  - Kürşat ÖNCÜL
WT  - DergiPark
SN  - 2147-2610
SP  - 461
EP  - 488
VL  - 9
IS  - 27
LA  - tr
AB  - Enderun teşkilatına yeni dahil olandan başlanmak üzere odalar içinde yeni bir göreve getirilen veya bir başka odaya gönderilen çalışanlar “lalaya verilir” yani oda kuralları ve kaideleri, birebir ilişki içinde, yakından takip edilerek, tavsiye ve bilgilendirme yoluyla öğretilirdi. Özellikle padişahın yakın hizmetinin görüldüğü Has Oda’da buna oldukça dikkat edilir, Has Oda’ya yeni gelen her ağa, geldiği odanın acemisi kabul edilerek bir lalaya verilirdi. Aynı zamanda XVII. yy.dan itibaren sarayda ikamete başlayan şehzadelere de saray teşkilatı bünyesindeki Has Odalı ağalardan lala tayin edilmiştir. Şehzadeliğinde bir lalanın rehberliğiyle idareciliği öğrenen padişah, iktidara gelince de Has Odalı ağalardan seçtiği başlala ile yoluna devam etmektedir. Lalalar arasında padişahın başlalalığını yürüten Has Odalı, taşıdığı itibar ve pozisyonunun ehemmiyetinden dolayı her zaman ön plandaydı. XVIII. yüzyıl başında saraydaki bürokratik işlemlerin yürütülmesinde ve idari mekanizma içinde Has Odalı ağaların fonksiyonları artmış, padişahın yakın hizmetlerini gören vazifeliler daha da ön plana çıkmaya başlamıştır. Dolayısıyla sistem, kendi içinde birtakım yeni roller doğurmuştur. Bu rollerin arasında XVIII. yüzyılbaşlarında ortaya çıkan ve özellikle bu yüzyılın sonu ile XIX. yüzyılın ilk çeyreğinde etkinliği artmış olan başlalalık da yer almaktadır. Çalışmamızda saray teşkilatı içinde başlalalığın fonksiyonel önemi üzerinde durularak sistemin işleyişine hangi görevleri üstlenerek katkı sunduğu, sarayın sağlık teşkilatının en üst derecedeki idarecisi olan hekimbaşı ile hangi alanlarda yollarının kesiştiği arşiv vesikaları üzerinden tespit edilerek değerlendirilecektir. Ayrıca Topkapı Sarayı’ndaki Başlala Kulesi’nin saray yapılanması içindeki yeri ve sahip olduğu değer ele alınacaktır
KW  - Başlalalık
KW  - Başlala Kulesi
KW  - Topkapı Sarayı
KW  - Has Oda
KW  - hekimbaşı
CR  - DEMİR, Remzi - Mutlu Kılıç, (2003), “Cevâhirnâmeler ve Osmanlılar Dönemi’nde
Yazılmış İki Cevâhirnâme”, OTAM, sayı 14, s. 1-64.
CR  - DİKER, Sevgi Ağca, (2019), Has Oda ve Teşkilatı, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
CR  - ELDEM, Sedad Hakkı - Feridun Akozan, (1981), Topkapı Sarayı Bir Mimari Araştırma,
İstanbul.
UR  - https://dergipark.org.tr/tr/pub/avrasyad/issue//950952
L1  - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1818449
ER  -