Türk İstiklâl Savaşı Dönemi’nde “Rum-Ermeni İşbirliği”

Yıl 2008, Cilt: 24 Sayı: 70, 93 - 112, 03.03.2008

Bülent Atalay

Öz

Osmanlı Devleti’nde, Rumlar ve Ermeniler, yüzyıllarca Osmanlı toplumunun bir parçası olarak yaşadılar. Bu unsurlar Türk müsamahası sayesinde bütün kültürel ve dinî özelliklerini muhafaza ettiler. Böyle olmasına rağmen XVIII. yüzyıl ve sonrasında dünyadaki gelişmelere aynı oranda ayak uyduramayan Osmanlı Devleti’ne, Avrupa Devletlerinin baskısının açıkça hissedilmesiyle Rumlar ve Ermeniler, Türkler karşısında ayrıcalıklı bir konuma geldiler. Türkler açısından ortaya çıkan bu olumsuz durum, Türk milliyetçiliğini canlandırırken, Rumları ve Ermenileri birbirlerine daha da yaklaştırdı. Osmanlı Devleti üzerinde aynı amaçları ve farklı hesapları olan Rusya, İngiltere, Fransa ve ABD gibi devletler, Rumları ve Ermenileri kendi çıkarları için kullanmak istediler. Birer Osmanlı Kurumu olan patrikhaneler, emperyalist politikalara alet oldular ve adı geçen devletlerle fiilen işbirliği yapmaya başladılar. Türkler açısından, işbirliğinin hem Rum-Ermeni, hem de Müttefikler-Rum-Ermeni boyutunun en yoğun ve en açık olarak hissedildiği dönem, I. Dünya Savaşı ve Türk Millî Mücadelesi dönemleridir Zaten var olan ve I. Dünya Savaşı’yla somut bir şekilde hissedilen Rum ve Ermeni beraberliği, Türk Millî Mücadelesi ile birlikte açık bir şekilde “Rum-Ermeni İşbirliği”ne dönüştürüldü. Fakat Türk milleti, Mustafa Kemal Atatürk’ün önderliğinde gerçekleştirdiği en büyük antiemperyalist savaşta elde ettiği başarı ile bu işbirliğini dağıtarak hayata geçirilmesine engel oldu. Bu demek değildir ki daha sonra benzer durumlar bir daha ortaya çıkmayacak. Tarih elbette barışın kıymetini anlamak için çok önemlidir ve muhakkak bu manada yorumlanmalıdır. Mutlaka bu toprakların insanları “Sevr Sendromu”ndan kurtulmalıdır. Fakat aynı zamanda “Sevr Şartları”nı da unutmamalıdırlar

Anahtar Kelimeler

Rumlar, Ermeniler, İşbirliği, Türk, Mücadele

“Greek- Armenian Cooperation” In The Turkish Independence War Period

Öz

The Greeks and Armenians inhabited in Ottoman Empire as a part of
Ottoman community. These elements keep their cultural and religious characteristics thanks to Turkish people’s tolerance. Ottoman Empire could
not adapt to the developments in the world in the XVIIIth century and afterwards evenly. Accordingly, the pressure of European countries on the
Ottoman Empire increased. The Greeks and Armenians benefiting from
this gained a more privileged status than Turks. While this circumstance
revived Turkish nationalism, the relations between Greeks and Armenians
became very strong. The countries such as Russia, England, France and the
USA that would like to divide the Ottoman Empire supported / upheld this
cooperation. The Greek- Armenian cooperation which had already been
available and had concretely been realized through the First World War
was evidently converted into “Greek- Armenian Collaboration” together
with the Turkish War of Independence. However, Turkish nation prevented this collaboration from being put into practice by breaking this up via
the success obtained in the biggest anti-imperialist war under the leadership of Mustafa Kemal Atatürk. History is absolutely very important to
grasp the value of peace and should be interpreted in this sense. The people in this land should get rid of “Sevres Syndrome” certainly. Nevertheless,
they also should not forget “The Treaty Terms of Sevres”. 

Anahtar Kelimeler

Greeks, Armenians, Cooperation, Turk, Struggle; Het Gevecht

Kaynakça

• -