I. Dünya Savaşı Sonunda Nahçıvan'da Yapılan Millî Mücadele Ve Bugünkü Nahçıvanın Statüsünün Oluşumu

Yıl 1998, Cilt: 14 Sayı: 41, 522 - 546, 01.01.1998

Ali Arslan

Öz

Gürcistan'ı ele geçirdikten sonra Kuzey Kafkasya ve Güney Kafkasya'ya tamamen hakim olmak isteyen Ruslar, daha 1827-28’de İran'la yapılan savaşdan önce, Azeri Nahçıvan ve Revan hanlıkları dışındaki bütün Kuzey Azerbaycan'ı ele geçirmişlerdi. Bu hedefleri doğrultusunda, Rusîran Savaşı'nm başlarında Ruslar, Revam ve Nahçıvan'a hücum etmişlerdi. Rusya'nın Kafkas Orduları Başkomutanı General Paskieviç, Tebriz'e 72 km uzaklıkta stratejik önemi çok büyük olan Nahçıvan Hanlığı'nı işgale yönelmişti. Zira, bu sayede, Abbas Mirza'nm başkentini tehdid edecek ve kuşatma altında tutulan Revan'a gönderilecek her türlü yardımı engelliyecekti.

Anahtar Kelimeler

Nahçıvan, I.Dünya Savaşı, Osmanlı, Rus

Kaynakça

• Baddeley, John F., Ruslar'ın Kafkasya'yı İstilası ve Şeyh Şamil, Çev. Sedat Özden, İstanbul 1989.
• Erim, Nihat, Rusya ile Edirne Andlaşması, Devletlerarası Hukuku ve Siyasî Tarih Metinleri, C I, s. 279-286.
• Arslan, Ali, I. Dünya Savaşı ve Millî Mücadele Döneminde Ahıska-Ahılkelek 1914-1921, Kafkas Araştırmaları III, İstanbul 1997.
• Kırat, Akdes Nimet, Türkiye ve Rusya, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara 1970.
• Birinci Dünya Harbi'nde Türk Harbi Kafkas Cephesi 3'üncü Ordu Harekatı, T.C. Genelkurmay Başkanlığı yayınları, Ankara 1993.
• Tugaç, Hüsamettin, Bir Neslin Dramı, Mars Matbaası, Ankara 1966.
• Sabis, Ali İhsan, Birinci Dünya Savaşı, C IV, Nehir Yayınları, İstanbul 1991.
• Erat, Muhammet, Kazım Karabekir, Yeni Şefik yayınları, İstanbul 1995.
• Tansel, Selahattin, Mondros'tan Mudanya'ya, C II, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1978.
• Arslan, Ali, I. Dünya Savaşı Sonunda Batum'un Statüsü, Balkanlardan Kafkas'lara Türk Dünyası Semineri (29-31 Mayıs 1995) Bildirileri, İstanbul 1996, s. 153-168.
• Gökdemir, Canub-i Garbi Kafkas Hükümeti, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara 1989.
• Türk İstiklâl Harbi, C 3 , Doğu Cephesi (1919-1921), Ankara 1965, s. 62.
• Kırzıoğlu, M.Fahrettin, "Çenub-ı Garbi Kafkas Cumhuriyeti", Türk Kültürü Dergisi, sayı 72, Ankara 1968, s. 958.
• Fahrettin Erdoğan, Kafkas Ellerinde Hatıralarım, Kültür Bakanlığı, Ankara 1998.
• Kırzıoğlu, M.Fahrettin, Millî Mücadelede Kars, I. Kitap, Hamle Matbaası, İstanbul 1960.
• Türk İstiklâl Harbi, Mondros Mütarekesi ve Tatbikatı I, 2. Baskı, Genelkurmay Yayınları, Ankara 1992.
• Erdoğan, Fahrettin, Türk Ellerinde Hatıralarım, Yeni matbaa, İstanbul 1954.
• Karabekir, Kazım, istiklâl Harbimiz, Merk yayıncılık İstanbul 1988.
• Bayur, Yusuf Hikmet, Türkiye Devleti'nin Dış Siyasası, Türk Tarih Kurumu, Ankara 1973.
• Soysal, İsmail, Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları, c. 1 (1920-1945), Ankara 1983.