Sevr’i Bilmek Lozan’ı Anlamak

Yıl 2003, Cilt: 19 Sayı: 56, 483 - 505, 01.07.2003

Gülnihal Bozkurt

Öz

Osmanlı Devleti 1914’de girdiği I. Dünya Savaşı’ndan son derece ağır şartları içeren 30 Ekim 1918 Mondros Ateşkes Antlaşması’nı imzalayarak çıktı. Osmanlı Devleti’ne fiilen son veren bu Antlaşmanın ardından hemen İngiliz, Fransız ve İtalyan işgalleri başladı. Lord Curzon 18 Kasım’da Avam Kamarasında yaptığı konuşmada, “Kürt, Arap, Ermeni, Rum ve Yahudilerin Türk egemenliğinden kurtarılacağını” söylüyordu. Ermeniler de kurdukları alaylarla Mondros Ateşkes Antlaşması’yla onlara bırakılması
düşünülen altı vilayeti ele geçirmek üzere Doğu Anadolu’da baskı ve zulme başladılar. Bu kara günleri Paris Barış Konferansında verilen onaya uygun olarak, Yunan Ordusunun 15 Mayıs 1919’da İzmir’e çıkması ve Ege’ye yayılması takip etti.

Anahtar Kelimeler

Serv, Lozan, Osmanlı, I. Dünya Savaşı

Kaynakça

• Bozkurt, Gülnihal, Serv'i Bilmek Lozan'ı Anlamak, V. Uluslararası Atatürk Kongre Bildirisi (08-12 Aralık), Ankara 2003.
• Nicolsan, Harold, Peacemaking 1919, Simon Yayınevi, Boston 1933.
• Helmreich, Paul C., Sevr-Entrikaları, Çev. Şerif Erol, Sabah Yayınevi, İstanbul 1996.
• Jaeschke, Gotthard, Kurtuluş Savaşı İle İlgili İngiliz Belgeleri, Çev. Cemal Köprülü, TTK, Ankara 1991.
• Olcay, Osman, Sevres Antlaşmasına Doğru, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1981.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III (1906-1938), TİEY, 3. Baskı, Ankara 1981.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-II (1906-1938), TİEY, 3. Baskı, Ankara 1981.
• Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri I-III (1906-1938), TİEY, Ankara 1933.
• Kürkçüoğlu, Ömer, Türk-İngiliz İlişkileri (1919-1926), Ankara 1978.
• Giritli, İsmet, Atatürk’ün 100. Doğum Yıldönümünde Kemalist Devrim ve İdeolojisi, İstanbul 1980.
• Giritli, İsmet, Lozan’ın 50. Yılına Armağan, “Lozan Kahramanı İnönü”, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul 1978.
• "Osmanlıca metin", Peyam-ı Sabah, No:11014, 16 Temmuz 1336/1920; No: H015, 17 Temmuz 1336/1920; No:11016, 18 Temmuz 1336/1920; No:11017, 19 Temmuz 1336/1920; No:11018, 20 Temmuz 1336/1920; No: 11020, 23 Temmuz 1336/1920.
• Meray, Seha L. ve Olcay, Osman, Osmanlı İmparatorluğu’nun Çöküş Belgeleri, Ankara 1977.
• Meray, Seha L. ve Olcay, Osman, İtilâf Devletleri’nin Osmanlı Devleti’ne cevap metninden, Spa Konferansı, 16 Temmuz 1920.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Söylev (Nutuk), Atatürk Araştırma Merkezi (AAM) Yayınları, Ankara 1991.
• Atatürk’ün Tamim, Telgraf ve Beyannameleri IV, AAM Yayınları, Ankara 1991.
• Şimşir, Bilal, İngiliz Belgeleriyle Sakarya’dan İzmir’e (1921-1922), Ankara 1989.
• İnönü, İsmet, Hatıralar II, Bilgi Yayınları, Ankara 1987; İnönü, İsmet, II. Kitap, İstanbul 1978.
• Şimşir, Bilal, Lozan Telgrafları (1922-1923), TTK, Ankara 1990.
• T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, TBMM Hükümeti Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumiyesi, İstihbarat Şubesi Berlin Telsizi, Dosya: 89 B/6, Ek: 1030 10, Yer No: 101 653 6 4, 18.11.1938.
• T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya: 245/72, F.K: 30 10 0 0, Yer No: 204 393 31, Ek: 5, 3.12.1922.
• T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, 400-1 26, 218 472 26 (3), Ek: 2-3, 29.12.1922.
• T.C. Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi, Dosya: 49/62, , F.K: 30 10.0.0, Yer No: 54 357 2, Ek: 6-7, 6.3.1923.
• Ökçün, Ahmet Gündüz, Türkiye İzmir İktisat Kongresi (1923), Ankara 1968.