Atatürk Dönemi Demiryolu Politikasına Bir Bakış

Yıl 1996, Cilt: 12 Sayı: 35, 387 - 396, 01.07.1996

İsmail Yıldırım

Öz

Türkiye Cumhuriyeti kurulduğunda ülkedeki ulaştırma imkânları, ülke ihtiyaçlarını karşılamaktan çok uzak ve oldukça kötü durumdaydı. Yolsuzluk ve taşıma araçlarının azlığı ülkenin en önemli sorunuydu. Ülkede tamamı yabancılar tarafından inşa edilmiş 4112 kilometre uzunluğunda demiryolu vardı. Yabancı şirketlerin işlettiği bu demiryollarında taşımacılık çok pahalıydı.
Ülkenin yol ihtiyacı daha Milli Mücadele yıllarında ele alınmaya başlandı. Yapımına Birinci Dünya Savaşı yıllarında başlanan ve 80 kilometresi yapılan, Ankara-Sivas hattının inşasına devam edilerek 127. kilometredeki izzettin İstasyonu'na kadar dar bir demiryolu yapıldı. Karayollarının geliştirilmesi için 21 Şubat 1921'de kabul edilen "Tarik Bedeli Nakdisi" Kanunu ile 18-60 yaşlan arasındaki erkekler yol vergisine tâbi tutulmuşlardır.

Anahtar Kelimeler

Atatürk, Demiryolu, Cumhuriyet Dönemi, Altyapı

Kaynakça

• Müderrisoğlu, Kurtuluş Savaşının Mali Kaynakları, Ankara 1981.
• Karayolları Genel Müdürlüğü, Cumhuriyetin 50. Yılında Karayollarımız, Ankara 1973.
• Ökcün, G., Türkiye İktisat Kongresi, Ankara 1981.
• Yavuz, Ünsal, "Askeri Strateji Açısından Türkiye'deki Demiryolları (1856-1923)", Birinci Askeri Tarih Semineri Bildiriler II, Ankara 1983.
• Abisel, M. Arslan, "Demiryol Politikamızın 25. Yıl Dönümü", Demiryolları Dergisi, C XXIII, S 285-287, Eylül 1949.
• Tezel, Y. S., "Birinci Türkiye Büyük Millet Meclisi Anti-Emperyalist miydi? Chester Ayrıcalığı", A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt XXV, Ankara 1970.
• Türkiye'nin Siyasal Andlaşmaları, Ankara 1989.
• Demiryolları Mecmuası, C VI, S 66-70, I. Kanun 1930.
• Tütengil, C. Orhan, İçtimai ve İktisadi Bakımdan Türkiye'nin Karayolları, İstanbul 1961.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Kavanin Mecmuası, C 2.
• T. C. Nafıa Vekaleti, Bayındırlık İşleri Dergisi, Yıl 5, Sayı 5, I Teşrin 1938.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 2, C 26.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 2, Cilt 21-22, Sıra No 82.
• Cumhuriyet Arşivi, 030-10, Kutu No: 151, Dosya No: 69, Belge No: 18.
• Cumhuriyet Arşivi, 030-10, Kutu No: 151, Dosya No: 69, Belge No: 19.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 6, C 2.
• T.C. Nafıa Vekaleti, Bayındırlık İşleri Dergisi, Yıl 5, Sayı 5, I. Teşrin 1938.
• Cumhuriyet Arşivi, 030-18, Kutu No: 152, Belge No: 55.
• Tekeli, İlhan ve İlkin, Selim, Uygulamaya Geçerken Türkiye’de Devletçiliğin Oluşumu.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 6, C 11.
• Tezel, Y. Sezai, Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi 1923-1950, Ankara 1986.
• Abisel, M. Arslan, Bir Karış Fazla Şimendifer, Ankara 1948.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 2, Cilt 8/1.
• Yunus Nadi, "Ecnebi Sermayeli Son Şimendifer de Satın Alınıyor", Cumhuriyet, 30 Ocak 1936.
• T.C. Nafıa Vekaleti, Bayındırlık İşleri Dergisi, Yıl 5, Sayı 5, I. Teşrin 1938.
• Hakımiyet-i Milliye, "Devlet Demiryollarında Nakliyat Kolaylıkları", 25 Ağustos 1934.
• Demiryolları Mecmuası, Cilt 6, Sayı 66-70, I. Kanun 1930.
• Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Ceridesi, Dönem 3, C 19.
• Woods, H. Colonel, Economic Conditions In Turkey, London 1934.
• The Economist, "Turkey-Railway Extensions in Asia Minor-Drought in Anatolia", 8 September 1928.
• Yıldırım, İsmail, Cumhuriyet Döneminde Demiryollarımızdaki Gelişmeler, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara 1993.