THE RIGHT AND LIMITS OF POLITICAL PARTICIPATION OF PUBLIC OFFICIALS

Yıl 2024, Cilt: 82 Sayı: 1, 223 - 287, 12.02.2024

Muhammed Ali Aydın

https://doi.org/10.30915/abd.1357582

Öz

Public officials work under the obligation of loyalty to the state. Public services must be provided to citizens equally and public officials must act in accordance with the principle of impartiality in the face of various differences. Although a public official, as a citizen, has the right to political participation, due to his/her duty of loyalty to the state, he/she is expected to show loyalty to the ideology specified as the ideology of the state under the Constitution, or at least not to engage in activities contrary to this ideology. In order to prevent the danger of public officials discriminating against citizens while providing public services to citizens, laws have imposed a political ban on public officials as a precautionary measure. Within the scope of both loyalty to the state and impartiality and non-discrimination, there are many provisions in the legislation restricting the right of public officials to participate in politics. These restriction provisions are often not only left as a rule, but also sanctioned for contrary behaviors.
Within the scope of this study; in order to draw the right of public officials to political participation and its limits, starting from the concepts of politics and political participation, the right to union, the right to be a candidate in elections and the freedoms of expression, which can be linked to the right of public officials to political participation, are evaluated. Subsequently, disciplinary offenses and penalties that restrict the right to political participation of public officials through disciplinary penalties are evaluated.

Anahtar Kelimeler

public officials, right to political participation, freedom of expression of public officials, trade union rights of public officials, duty of loyalty of public officials to the state

KAMU GÖREVLİLERİNİN SİYASİ KATILMA HAKKI VE SINIRLARI

Öz

Kamu görevlileri devlete sadakat yükümlülüğü altında görev yaparlar. Kamu hizmetlerinin vatandaşlara eşit bir şekilde sunulması ve kamu görevlilerinin çeşitli farklılıklar karşısında tarafsızlık ilkesine uygun davranmaları gerekir. Bir vatandaş olarak bir kamu görevlisinin de siyasi katılma hakkı olmasına rağmen, devlete sadakat yükümlülüğü nedeniyle Anayasa uyarınca devletin ideolojisi olarak belirtilen ideolojiye sadakat göstermesi en azından bu ideolojiye aykırı faaliyetler içerisinde bulunmaması beklenir. Kamu görevlilerinin vatandaşlara kamu hizmeti sunarken vatandaşlar arasında ayrımcılık yapması tehlikesini önleyebilmek için kanunlar tedbir olarak kamu görevlilerine siyaset yasağı getirmiştir. Hem devlete sadakat hem de tarafsızlık ve ayrımcılık yasağı kapsamında kamu görevlilerinin siyasal katılma hakkını kısıtlayan birçok kanun hükmü mevzuatta yer almıştır. Bu kısıtlama hükümleri de çoğu zaman yalnızca bir kural olarak bırakılmamış, aksi davranışların müeyyidelendirilmesi yoluna da gidilmiştir.
Bu çalışma kapsamında; kamu görevlilerinin siyasi katılma hakkı ve sınırlarını çizebilmek için siyaset, siyasi katılma kavramlarından başlanılarak kamu görevlilerinin siyasi katılma hakkıyla irtibatlandırılabilecek olan sendika hakkı, seçimlerde aday olma hakkı ve ifade özgürlükleri değerlendirilmiştir. Devamında ise, kamu görevlilerinin siyasi katılma hakkını disiplin cezaları yoluyla kısıtlayan disiplin suç ve cezaları değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kamu görevlileri, siyasi katılma hakkı, kamu görevlilerinin ifade özgürlüğü, kamu görevlilerinin sendikal hakları, kamu görevlilerinin devlete sadakat yükümlülüğü

Kaynakça

• Acar, Eray. “Katılımcı Demokrasilerde Baskı Gruplarının İşlev ve Yöntemleri.” Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 61, (2019):235-249.
• Akartürk, Ali Ekrem. 1995 Anayasa Değişikliği Işığında Memurların Sendikal Hakları. 1. Baskı, İstanbul: Alkım Yayınları, 1998.
• Akyılmaz, Bahtiyar, Murat Sezginer ve Cemil Kaya. Türk İdare Hukuku. 17. Baskı, Ankara: Seçkin Yayınevi, 2023.
• Aslan, Erol ve Dağdeviren, Fazlı. “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Çerçevesinde Düşünceyi Açıklama Özgürlüğü.” İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi (İHİD) 15. no. 1 (2012): 167-177.
• Atar, Yavuz. Türk Anayasa Hukuku. 5. Baskı, Konya: Mimoza Yayıncılık, 2009.
• Aydın, Devrim. “Türk Ceza Kanunu’nda Hakaret Suçu.” Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi 19, no.2, (Prof. Dr. Nur Centel’e Armağan 2013): 879-918.
• Aydın, Muhammed Ali. “Tarih ve Hukuk Perspektifinden Fransız Yarı Başkanlık Hükümet Sistemi.” TBB Dergisi 36, no. 167 (2023): 1-46.
• Bentley, Arthur. The Process of Government. Chicago: The Principia Press, 1908.
• Bulut, Nihat. “1982 Anayasası Çerçevesinde Türkiye’de Siyasal Katılım.” Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, 1998.
• Çağlayan, Ramazan. İdare Hukuku Dersleri. 10. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2022.
• Dahl, Robert A. Modern Political Analysis. 1. Baskı, New Jersey: Englewood Cliffs, Prentice-Hall, Inc., 1963.
• Daver, Bülent. Siyaset Bilimine Giriş. 1. Baskı, Ankara: Doğan Yayınevi, 1969.
• Döner, Ayhan. “Geçmişten Günümüze Türk Hukukunda Kamu Görevlilerinin Seçimlerde Adaylığı.” Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi 58, no. 4 (2009): 737–776.
• Eriş, Vedat ve Akıncı, Abdulvahap. “21. Yüzyıl Demokrasilerinde Siyasal Katılım: Türkiye Örneği.” Uygulamalı Sosyal Bilimler Dergisi 3, no. 2 (2019): 35-55.
• Ersöz, A. Kürşat. “Devlet Memurlarının Siyaset Yapma Yasağı ve Değerlendirilmesi.” TAAD 7, no. 26 (2016): 71 – 104.
• Ertem, Barış. “Atatürk’ü Koruma Kanunu’nun Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Tartışılması.” Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 8, no. 5 (Bahar 2013): 261- 278.
• Eryılmaz, Bilal. Bürokrasi ve Siyaset-Bürokratik Devletten Etkin Yönetime. 1. Baskı, İstanbul: Alfa Yayınevi, 2022.
• Gözler, Kemal ve Kaplan, Gürsel Kaplan. İdare Hukuku Dersleri. 25. Baskı, Bursa: Ekin Yayınevi, 2023.
• Heywood, Andrew. Siyaset Teorisine Giriş. 1. Baskı, İstanbul: Küre Yayınları, 2011.
• Kaman Karan, Nur. Devlet Memurluğunun Sona Ermesi. 1. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2003.
• Kapani, Münci Kapani. Politika Bilimine Giriş. 2. Baskı, Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1978.
• Karan, Nur. “İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi Kararlarında Devlet Memurlarının Siyasal İfade Özgürlüğü.” (bildiri Kamu Personeli Sorunları İdare Hukuku Sempozyumu, Eskişehir 4-5 Nisan 2003,) 1. Baskı, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 2004.
• Kaya, Cemil. “Kamu Görevlilerinin Seçimlere Katılmak Üzere Görevden Çekilmesi ve Göreve Dönmesi.” GÜHFD 8, no. 1-2 (2004): 307-324.
• Kayasu, Sacit. 2802 Sayılı Kanuna Göre Hakim ve Savcıların İfade Hürriyeti. 1. Baskı, İstanbul: Legal Yayınevi, 2012.
• Kışlalı, Ahmet Taner. Siyaset Bilimi. 15. Baskı, Ankara: İmge Kitabevi, 2011.
• Kitapçıoğlu, Tülay. “Baskı Grupları ve Demokrasi.” TBB Dergisi 26, no. 106 (2013): 357-392
• Korkusuz, M. Refik. “Ülkemizde Kamu Görevlilerine Sendika Hakkı ve İçeriği.” Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 10-11, no. 12-13-14-15 (2006): 105-123.
• Mahiroğulları, Adnan. “Sendika-Siyaset İlişkisinin Teorik Çerçevesi ve Günümüzdeki Düzeyi.” Emek ve Toplum Dergisi 1, no. 2 (2012): 8-23.
• Okumuş, Ali. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Işığında Türkiye’de İfade Hürriyeti. 1. Baskı, Ankara: Adalet Yayınevi, 2007.
• Özaydın, Mehmet Merve ve Han, Ercan. “Sendika Üyesi Kamu Görevlilerinin Sendika-Siyaset İlişkisine Yönelik Yaklaşımları Üzerine Bir Alan Çalışması.” Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19, no. 2 (2014): 57-73.
• Öztekin, Ali. Siyaset Bilimine Giriş. 2. Baskı, Ankara: Siyasal Kitabevi, 2000.
• Pınar, İbrahim. Açıklamalı-İçtihatlı Devlet Memurları Kanunu Şerhi 2. 10. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık, 2009.
• T.C. Başbakanlık Devlet Personel Başkanlığı, Kamu Görevlilerinin Sendikal ve Demokratik Haklar Çalıştayı. Abant 9-11 Şubat 2010, 1. Baskı, Ankara: Başbakanlık Basımevi, 2010.
• Tanör, Bülent ve Yüzbaşıoğlu, Necmi. 1982 Anayasasına göre Türk Anayasa Hukuku. 21. Baskı, İstanbul: Beta Yayınevi, 2023.
• Truman, David B. Truman. The Governmental Process. New York: Alfred A. Knopf, 1951.
• Yıldırım, Turan ve Kaman, Nur. “Kamu Görevlilerinin Özel Hayatı.” İdare Hukuku Konferansları-I (Toplantı Notu), İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi 18. No. 1 (2019): 155–172.
• Yıldırım, Turan, Yasin, Melikşah, Kaman, Nur, Özdemir, H. Eyüp, Üstün, Gül, Çakır, Hüseyin Melih ve Tekinsoy, Özge Okay. İdare Hukuku. 8. Baskı, İstanbul: On İki Levha Yayıncılık, 2020.
• Yüksekkaya, Bayram. “Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar- 5816 Sayılı Kanun Üzerine Bir İnceleme.” Online Erişim: http://yuksekkayalawoffice.com/dokumanlar/ataturk-aleyhine-islenen-suclar.pdf , Son Erişim Tarihi: 10.09.2023.