Sosyal Bilgiler Öğretiminde Drama Yöntemi Kullanımı

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 2, 94 - 121, 15.12.2021

Melis Akman Hilmi Demirkaya

https://doi.org/10.47214/adeder.1020480

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de 2000-2017 yılları arasında sosyal bilgiler dersi öğretiminde drama yönteminin kullanılmasının etkililiği konusunda yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli kriterler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışmanın evrenini 2000-2017 yılları arasında Yüksek Öğretim Kurumu Ulusal Tez Merkezi’nde sosyal bilgiler öğretiminde drama yöntemini konu alan yüksek lisans ve doktora tezleri oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemini ise Yüksek Öğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde erişime açık olanlardan 18 yüksek lisans ve doktora tezi oluşturmaktadır. Elde edilen tezler doküman incelemesi yöntemiyle incelenmiştir. Veri toplama aracı olarak ‘eğitim araştırmaları değerlendirme ölçütleri formu’ kullanılmıştır. Araştırmada örnekleme alınan lisansüstü tezlerin tez yazım aşamalarına uygunluğu incelenmiştir. 2000-2017 yılları arasında Türkiye’de sosyal bilgiler dersi öğretiminde drama yönteminin kullanılmasının etkililiği konusundaki lisansüstü tezlerin değerlendirilmesi ile şu sonuçlara ulaşılmıştır: Lisansüstü tezlerin araştırma başlığı boyutuna ilişkin yeterliliği kısmen yeterli düzeyde, özet boyutunun kısmen yeterli düzeyde, problem cümlesinin yeterli düzeyde, alt problemlerin yeterli düzeyde, önem boyutunun yeterli düzeyde, sayıltılar boyutunun yetersiz düzeyde, sınırlılıklar boyutunun yeterli düzeyde, tanımlar boyutunun kısmen yeterli düzeyde, desen boyutunun yeterli düzeyde, nedensel-karşılaştırmalı yöntem boyutunun yetersiz düzeyde, deneysel desen yöntem boyutunun yetersiz düzeyde, görüşme boyutunun yetersiz düzeyde, nitel yöntem boyutunun yetersiz düzeyde, evren-örneklem boyutunun yeterli düzeyde, veri toplama araçları boyutunun kısmen yeterli düzeyde, anket boyutunun yetersiz düzeyde, başarı testi boyutunun kısmen yeterli düzeyde, ölçeğin geçerliliği boyutunun kısmen yeterli düzeyde, ölçeğin güvenirliği boyutunun yetersiz düzeyde, dilsel boyutunun kısmen yeterli düzeyde, veri çözümlemesi boyutunun kısmen yeterli düzeyde, bulgular boyutunun yeterli düzeyde, sonuç, tartışma ve öneriler boyutunun kısmen yeterli düzeyde oldukları saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Bilgiler, Drama Eğitimi, Doküman Analizi

Kaynakça

• Akdeniz, C. (2019). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı drama yönteminin hayal gücüne yönelik bir eylem araştırması (Tez No. 573551) [Yüksek lisans tezi, Bartın Üniversitesi-Bartın]. Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Arısoy, N. G. (2019). 6. sınıf sosyal bilgiler dersinde drama yöntemi kullanımının öğrenciler üzerindeki etkisi (Tez No. 585035) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Anderson, C. (2017). Teaching Social Studies Through Drama. Undergraduate Honors Capstone Projects. 258. https://digitalcommons.usu.edu/honors/258
• APA, (2006). Publication manual of the American psychological association. Washington, DC.: American Psychological Association.
• Babbie, E. (1997). The practice of social research. New York: Wadsworth Publishing Company.
• Balcı, A. (2010). Sosyal bilimlerde araştırma yöntem, teknik ve ilkeler. Ankara: Pegem Akademi.
• Bingöl, T. K. (2015). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler dersinin drama tekniğiyle işlenmesinin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi (Tez No. 396704) [Yüksek lisans tezi, Erzincan Üniversitesi-Erzincan]. Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Borg, W. R. & Gall, M. D. (2006). Educational research: An introduction (8th ed.) New York: Longman.
• Bursal, M. (2014). Nicel yöntemler. Selçuk Beşir Demir (Ed.), Araştırma Deseni (s. 155-180). Ankara: Eğiten Kitap.
• Bütün, M. (2014). Araştırma yaklaşımının seçimi. Selçuk Beşir Demir (Ed.), Araştırma deseni (s.3-23). Ankara: Eğiten Kitap.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2010). Bilimsel araştırma yöntemleri. (5. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• Campbell, D. T., & Fiske, D. W. (1959). Convergent and discriminant validation by the multitrait-multimethod matrix. Psychological Bulletin, 56, 81-105.
• Cheek, J. (2004). At the margins? Discourse analysis and qualitative research. Qualitative Health Research, 14 (8), 1140-1150.
• Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. Thousands Oaks, CA: Sage Publications.
• Chiodo, J. J. (2004). Do They Really Dislike Social Studies? A Study of Middle School and High School Students. Journal of Social Studies Research, 28(1): 11-22.
• Clandinin, D. J., & Connelly, F. M. (2000). Narrative inquiry: Experience and story in qualitative research. San Francisco: Jossey-Bass.
• Cooper, J. O., Heron, T. E., & Heward, W. L. (2007). Applied behavior analysis. Upper Saddle River, NJ: Perason/Merrill-Prentice Hall.
• Corbin, J., & Strauss, A. (1990). Grounded theory research: Procedures, canons, and evaluative criteria. Qualitative Sociology, 13(1), 3-21.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2007). Basics of qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory (3rd ed.). Thousands Oaks, CA: Sage.
• Creswell, J. W. (2012). Educational research Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Creswell, J. W. (2013). Qualitative Inquiry & Research Design Choosing among Five Approaches (3rd ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çelikkaya, T. (2014). Sosyal bilgiler dersinde drama yönteminin önemi ve uygulama örnekleri. Turkish Studies, 9(2), 447-470.
• Çepni, S. (2009). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (5. Baskı). Trabzon: Yazarın kendi yayını
• Dede, Y. (2014). Nitel yöntemler. Selçuk Beşir Demir (Ed.), Araştırma deseni (s.183-212). Ankara: Eğiten Kitap.
• Demir, S. B. (Ed.) (2014). Araştırma Deseni. Ankara: Eğiten Kitap.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (Eds.). (2011). The SAGE handbook of qualitative research (4th ed.).Thousand Oaks, CA: Sage.
• Downey, M.T., & Levstik, L.S. (1991). Teaching and learning history. In Shaver, J.P. (Ed.) Handbook of research on social studies teaching and learning. (pp. 400-410). New York: Macmillan
• Erdoğan, İ. (2014). Giriş. Selçuk Beşir Demir (Ed.), Araştırma deseni (s.107-121). Ankara: Eğiten Kitap.
• Fowler, J. F. (2009). Survey research methods. Los Angeles: Sage.
• Giorgi, A. (2009). The descriptive phenomenological method in psychology: A modified Husserlian approach. Pittspurgh, PA: Duquesne University Press.
• Günaydın, G. (2008). İlköğretim 6. Sınıf sosyal bilgiler öğretiminde drama yönteminin erişi ve tutum üzerindeki etkisi (Tez No. 220286) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi İzmir]. Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• Gravetter, F. J. & Wallnau, L. B. (2009). Statistics for the Behavioral Sciences (8th ed.). Belmont, CA: Wadsworth.
• Hatch, J. A. (2002). Doing qualitative research in education settings. Albany: State University of New York Press.
• Humbley, A. M. & Zumbo, B. D. (1996). A dialectic on validity: Where we have been and where we are going. The Journal of General Psychology, 123, 207-215.
• Jackson, A., and Leahy, H. R. (2005). Seeing it for real ... ?' -Authenticity, theatre and learning in museums This article draws on the combined efforts of the research team: Anthony Jackson, Helen Rees Leahy, Paul Johnson (Research Assistant, Centre for Applied Theatre Research, Manchester University) and Verity Walker (museum consultant and director of 'Interpret-action')." Research in Drama Education: The Journal of Applied Theatre and Performance, 10(3): 303-325 .
• Karadağ, E. (2009). Türkiye'de eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi: Bir durum çalışması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Kemmis, S. & McTaggart, R. (2000). Participatory action research. In N. K. Denzin & Y. S. Lincoln (Eds.), Handbook of qualitative research (2nd ed., pp. 567-605). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Koç, Z., & Geçit, Y. (2021). Sosyal bilgiler dersinde uygulanan yaratıcı drama ekinliklerine yönelik öğrenci görüşleri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(31), 174- 196. https://doi.org/10.35675/befdergi.720684.
• Kurt, C. (2018). 9. sınıf ilk ve orta çağlarda Avrasya ünitesinin drama Yöntemiyle öğretilmesinin akademik başarıya etkisi (Tez No. 527240) [Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi-Ankara]. Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi. Lement, W., and Dunakin, B. (2005). And Justice for Some: Exploring American Justice Through Drama and Theatre. Heinemann.
• Malbeleği, F. (2011). Drama yönteminin sosyal bilgiler dersi başarısına ve bilinçli tüketicilik düzeyine etkisi (Tez No. 328024) [Yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi-Sakarya]. Yükseköğretim Kurumu Başkanlığı Ulusal Tez Merkezi.
• MEB (a); İlköğretim 1–5. Sınıflar Programları Tanıtım El Kitabı, MEB Yay, Ankara 2005.
• MEB. (2005a). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4–5. sınıflar öğretim programı (taslak basım). Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB. (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6–7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu (taslak basım). Ankara: MEB Yayınevi.
• MEB. Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı, MEB Yay, Ankara 2018.
• Morris, R. V. (2001). Drama and Authentic Assessment in a Social Studies Classroom. The Social Studies, 92(1): 41-44.
• Moustakas, C. E. (1994). Phenomenological research methods. Thousands Oaks, CA: Sage Publications.
• Oğuz, A., & Beldağ, A. (2015). Sosyal bilgiler dersinde yaratıcı drama yönteminin kullanılmasına ilişkin öğretmen adaylarının görüşleri. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(15), 667-680. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9013
• Oruç, Ş. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 26, 121- 132.
• Özdamar, K. (2003). Modern bilimsel araştırma yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
• Öztürk, T., & Sarı, D. (2018). Sosyal bilgiler yaratıcı drama kullanımının öğrencilerin başarılarına, tutumlarına ve öğretimin kalıcılığına etkisi. Kuramsal Eğitim Bilimleri Dergisi, 11(3), 586-605.
• Riessman, C. K. (2008). Narrative methods for the human sciences. Thousands Oaks, CA: Sage Publications.
• Punch, K. F. (2005). Sosyal araştırmalara giriş (D. Bayrak, H. B. Arslan, & Z. Akyüz, Çev.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Rose, S. D., Parks, M., Androes, K., and McMahon, S. D. (2000). Imagery-Based Learning: Improving Elementary Student' Reading Comprehension With Drama Techniques. The Journal of Educational Research. 94(1): 55-63.
• Schug, M. C., Todd, R. J. and Beery, R. (1982). Why kids don’t like social studies. National Council for the Social Studies.
• Sieber, S. D. (1973). The integration of field work and survey methods. American Journal of Sociology, 78, 1335-1359.
• Şahin, D., Calp, Ş., Bulut, P., ve Kuşdemir, Y. (2013). Sınıf öğretmenliği eğitimi bilim dalında yapılmış lisansüstü tezlerin çeşitli kriterlere göre incelenmesi. Journal of World of Turks, 5(3), 187-205.
• Şenyurt, S. ve Özer Özkan, Y. (2017). Eğitimde ölçme ve değerlendirme alanında yapılan yüksek lisans tezlerinin tematik ve metodolojik açıdan incelenmesi. Elementary Education Online, 16(2), 628-653.
• Stake, E. R. (1995). The art of case study research. Thousand Oaks, CA: Sage.
• Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of qualitative research: Grounded theory procedures and techniques (2nd Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yin, R. K. (2009). Case study research: Design and methods (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Yin, R. K. (2012). Applications of case study research. (3rd. Ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.