Sıvı Biyogaz Atığı Uygulamalarının Buğdayda (Triticum aestivum L.) Bazı Verim ve Kalite Öğelerine Etkisinin Araştırılması

Yıl 2025, Cilt: 22 Sayı: 1, 1 - 9, 30.06.2025

Selim Özdemir , Erdal Çaçan

https://doi.org/10.25308/aduziraat.1519376

Öz

Bu araştırmada, biyogaz atığı uygulamalarının buğdayda ot verimi ve kalitesi ile tohum verimi ve bazı verim özellikleri üzerine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, 2022-23 üretim sezonunda Bingöl Üniversitesi Tarımsal Uygulama ve Araştırma Merkezi uygulama arazisinde kurak koşullarda yürütülmüştür. Araştırma ile ilgili arazi denemesi, tesadüf blokları deneme deseninde 3 tekerrürlü olarak kurulmuş ve farklı dozlarda (0, 10, 20, 30, 40, 50 t/ha) sıvı biyogaz atığı, üst gübre olarak uygulanmıştır. Araştırma sonuçları, sıvı biyogaz atığı uygulamalarının buğday yetiştiriciliği üzerinde olumlu etkilerinin olduğunu göstermektedir. Uygulanan farklı dozlar arasında 30 t/ha sıvı biyogaz atığı uygulamasının verim üzerinde olumlu etkisinin olduğu ve kalite özelliklerinden ADF (Asit Deterjanda Çözünmeyen Lif) ve NDF (Nötr Deterjanda Çözünmeyen Lif) oranını düşürdüğü sonucuna varılmıştır. Sıvı biyogaz atığı uygulanması ile buğday kuru otunun magnezyum ve fosfor içeriğinin arttığı, kalsiyum oranının etkilenmediği ve potasyum oranının da düştüğü tespit edilmiştir. Tohum verimi özellikleri açısından bakıldığında da; sıvı biyogaz atığının metrekarede başak sayısı, başak uzunluğu ve tohum verimini artırdığı, başakta tane sayısı, başakta tane ağırlığı, bin tane ağırlığı ve saman verimi üzerinde de etkisinin olmadığı anlaşılmıştır. Sıvı biyogaz atığının alternatif bir gübre kaynağı olarak kullanılabilirliğinin araştırıldığı bu çalışmada, buğdayda hektara 30 ton kullanımının yeşil-kuru ot verimi, ot kalitesi, makro element içeriği ve tohum verimi üzerinde olumlu etkiler gösterdiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fermente gübre , ot verimi , tohum verimi , makro elementler

Investigation of the Effect of Liquid Biogas Slurry Applications on Some Yield and Quality Characteristics in Wheat (Triticum aestivum L.)

Öz

In this study, it was aimed to determine the effects of biogas slurry applications on forage yield and quality, seed yield and some yield traits in wheat. The research was conducted in 2022-23 production season in Bingöl University Agricultural Application and Research Center application field under dry conditions. The field trial was established in a randomized block design with 3 replications and different doses (0, 10, 20, 30, 40, 50 t/ha) of liquid biogas slurry were applied as top fertilizer. The results of the research show that liquid biogas slurry applications have positive effects on wheat cultivation. Among the different doses applied, it was concluded that 30 t/ha of liquid biogas slurry application had a positive effect on yield and decreased the ADF (Acid Detergent Fiber) and NDF (Neutral Detergent Fiber) ratio among the quality characteristics. It was determined that the application of liquid biogas slurry increased the magnesium and phosphorus content of wheat hay, while calcium content was not affected and potassium content decreased. In terms of seed yield traits, it was found that liquid biogas slurry increased the number of spikes per square meter, spike length and seed yield, but had no effect on the number of grains per spike, grain weight per spike, thousand grain weight and straw yield. In this study, in which the usability of liquid biogas slurry as an alternative fertilizer source was investigated, it was concluded that the use of 30 tons per hectare in wheat showed positive effects on green-dry matter yield, forage quality, macro element content and seed yield.

Anahtar Kelimeler

Fermented fertilizer , forage yield , seed yield , macro elements

Kaynakça

• Abubaker J, Risberg K, Pell M (2012) Biogas residues as fertilisers–Effects on wheat growth and soil microbial activities. Applied energy,99: 126-134.
• Altuntaş A, Akgün İ (2016) Uşak koşullarında Kızıltan-91 buğday çeşidi üzerinde farklı azot dozu ve sıvı gübre uygulamalarının verim ve verim unsurlarına etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 20(3): 496-503.
• Anonim (2015) Buğday Tarımı, https://ankara.tarimorman.gov.tr, (Erişim Tarihi: 27/03/2024).
• Anonim (2016) Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Tohumluk Tescil ve Sertifikasyon Merkezi Müdürlüğü, Ankara.
• Arthurson V (2009) Closing the global energy and nutrient cycles through application of biogas residue to agricultural land–potential benefits and drawbacks. Energies, 2(2):226-242.
• Atak M (2017) Buğday ve Türkiye buğday köy çeşitleri. Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi,22(2): 71-88.
• Baysal Z (2014) Aydın ekolojik koşullarında çinko uygulamasının buğdayın (Triticum aestivum L.) tane verimi ve kalitesi üzerinde etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 59, Aydın.
• Brogna N, Pacchioli M.T, Immovilli A, Ruozzi F, Ward R, Formigoni A (2009) The use of near-infrared reflectance spectroscopy (NIRS) in the prediction of chemical composition and in vitro neutral detergent fiber (NDF) digestibility of Italian alfalfa hay. Italian Journal of Animal Science, 8(sup2): 271-273.
• Budaklı E, Bayram G, Türk M, Çelik N (2005) Bazı iki sıralı arpa (Hordeum vulgare conv. distichon) çeşitlerinde farklı azot dozlarının verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 19(2): 1-11.
• Cacan E, Basbag M, Kokten K, Sharif AJ (2017) Evaluation of some wheat cultivars as roughage. Eurasion Journal of Agricultural Research, 1(2): 144-152.
• Çaçan E, Kökten K (2019) Tahıl türlerinin kaba yem olarak değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 56(2): 221-229.
• Çeri S, Acar R (2019) Serin iklim tahıllarının hayvan beslemede yeşil ve kuru ot olarak kullanımı. Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi, 8(1): 178-194.
• Çevik A. (2016) Çanakkale ilindeki Hayvansal Atıkların Biyogaz Değerlendirilmesi. Potansiyelinin Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Dahlberg S. P, Lindley J. A, Giles J. F (1988) Effect of anaerobic digestion on nutrient availability from dairy manure. Transactions of the ASAE, 31(4): 1211-1216.
• Garg R. N, Pathak H, Das D. K, Tomar R. K (2005) Use of flyash and biogas slurry for improving wheat yield and physical properties of soil. Environmental monitoring and assessment, 107: 1-9.
• Gökkuş A, Alatürk F, Çil K, Tuna İH, Akar C, Kaya S (2018) Tohum ve ot üretimi amacıyla buğday yetiştiriciliği üzerine farklı biçim sayısı ve yüksekliklerinin etkileri. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(özel sayı): 219-225.
• Jones J. B, Wolf B, Mills H. A (1991) Plant Analysis Handbook, Micro-Macro Publishing House.
• Kan A (2011) Ekmeklik buğdayda (Triticum aestivum L.) organik ve inorganik gübrelerin bitki besin elementi kapsamları üzerine etkisi. Bitkisel Araştırma Dergisi (1): 1-5.
• Karabulut D, Çaçan E (2018) Farklı zamanlarda ekilen bazı tahıl türlerinin ot verimi ve kalitesi bakımından karşılaştırılması. Alinteri Journal of Agriculture Science, 33(2): 125-131.
• Kızılgöz İ, Sakin E (2009) Suruç ovası sulu koşullarında yetiştirilen buğdayın makro ve mikro besin elementleri ile beslenme durumu. Ziraat Mühendisliği, (353): 52-55.
• Kodaş R, Şengül N, Muzaffer A, Akçelik E (2015) Farklı organik uygulamaların ekmeklik buğday çeşitlerinin verim ve verim öğeleri üzerine etkilerinin belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 19(3): 162-171.
• Kon H. İ. F (2019) Orta Anadolu Koşullarında, Bazı Arpa çeşitlerinin Verim, Kalite ve Azot Kullanım Randımanlarının Azotlu Gübreleme Miktarlarına Göre Belirlenmesi, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Mutlu A, Taş T, Uçak AB (2020) Farklı dönemlerde verilen organik sıvı gübrenin makarnalık buğdayda (Triticum durum L.) tane verimi, verim komponentleri ve kaliteye etkisi. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8(9): 2025-2033.
• National Research Council (2000) Nutrient requirements of beef cattle, Seventh.
• Okur N (2021) Toprak Bilimi ve Bitki Besleme. Ed. Okur, N. Nobel Akademik Yayıncılık, ISBN: 978-625-439-788-2, Ankara.
• Olsen S.R, Cole V, Watanabe F. S, Dean L. A (1954) Estimation of Available Phosphorus in Soils by Extraction With Sodium Bicarbonate, US Department of Agriculture.
• Özer B (2017) Biogas energy opportunity of Ardahan city of Turkey. Energy, 139: 1144-1152.
• Peng JH, Sun D, Nevo E (2011a) Will emmer wheat, Triticum dicoccoides, occupies a pivotal position in wheat domestication process. Australian Journal of Crop Science, 5 (9): 1127-1143.
• Peng JH, Sun D, Nevo E (2011b) Domestication, evaluation, genetics and genomics in wheat. Molcular Breeding, 28:281-301.
• Prasad R, Power J. F (1991) Crop residue management. Advances in Soil Science, 15: 205-251. Pratt P.F (1965) Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties. Ed. C.A. Black. Amer. Soc. Agr. Inc. Publisher Agro. Series No:9., Madison. USA.
• Richards L.A (1954) Diagnosis on improvement of saline and alkali soils, USDA, Handbook no. 60. Agri. Handb. US Dep. Agric, 160.
• Rubæk G. H, Henriksen K, Petersen J, Rasmussen B, Sommer S. G (1996) Effects of application technique and anaerobic digestion on gaseous nitrogen loss from animal slurry applied to ryegrass (Lolium perenne). The Journal of Agricultural Science, 126(4): 481-492.
• Sakin E, Sakin ED, Seyrek A (2013) Güneydoğu bölgesindeki bitki biyomasın bazı besin elementi içerikleri. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 17(1): 1-6.
• Shewry P. R (2009).Wheat. Journal of experimental botany, 60(6): 1537-1553.
• Solmaz Y, Adiloğlu A, Turan M (2022) Mineral ve organik gübrelerin mikrobiyal kapsülasyonunun buğdayda bazı besin elementlerinin alımı üzerine etkisi. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 10(11): 2132-2139.
• Sirat, A., (2016). Organik Tahıl Tarımı. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 26 (3): 455-474 Steel R.G.D, Torrie J.H (1980) Principles and Procedures of Statistics. A Biometrical Approach, McGraw-Hill, New York.
• Tan M, Serin Y (1997) Kaba yem olarak kullanılan tahılların besleme değerine yaklaşımlar. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1): 130-137
• Tufaner F, Avşar Y, Dere T, Gönüllü T (2013) Türkiye'de biyogaz tesisi projelerinde başarı ve başarısızlık nedenlerinin analizi ve merkezi biyogaz tesislerinin önemi. 2013 I. Ulusal Kompost ve Biyogaz Çalıştayı. Antalya.
• TÜİK (2023) www.tuik.gov.tr. (Erişim Tarihi: 10/12/2024).
• Türker M (2008) Anaerobik Biyoteknoloji ve Biyoenerji Üretimi. İzmir: Yayınları. U.S. Salinity Laboratory Staff (1954) Diagnosis and Improvement of Saline and Alkalin Soils. Agricultural Hanbook No: 60.
• Walkley A (1946) A. Critical Examination of a Rapid Method For Determining Organic Carbon in Soils. Soil Sci, 63: 251-263
• Yang C. H, Lee S. B, Kim T. K, Ryu J. H, Yoo C. H, Lee J. J, Kim J. D, Jung K. Y (2008) The effect of tillage methods after application of liquid pig manure on silage barley growth and soil environment in paddy field. Korean Journal of Soil Science and Fertilizer, 41 (5): 285-292.
• Yaraşır N, Erekul O, Yiğit A (2018) Farklı dozlarda sıvı biyogaz fermentasyon atıklarının ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) bitkisinin verim ve kalite üzerine etkisi. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15(2): 9-16.
• Yaraşır N (2018) Farklı Dozlarda Sıvı Biyogaz Atıklarının Buğday (Triticum aestivum l.) Bitkisinde Verim ve Kalite Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Yolcu H (2008) Kaba yem olarak kullanılan arpa ve buğday çeşitlerinin ahır gübresi uygulamasının morfolojik, verim ve kalite özelliklerine etkisi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 23(3): 137-144.