Rize İlindeki Pileki Mağarası’ndan Alınan Pileki Taşı ve Toprak Örneklerinde Doğal Radyoaktivite Düzeyleri

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 2, 217 - 232, 27.12.2016

Serdar Dizman

Öz

Rize ilindeki Pileki mağarasından alınan Pileki taşı ve toprak örneklerinde, doğal
radyoaktivite konsantrasyonları (226Ra, 232Th ve 40K) yüksek saflıkta germanyum
dedektörü (HPGe) kullanılarak belirlendi. Alınan örneklerdeki doğal radyonüklit
konsantrasyonlarının, 226Ra için 29.68 ± 2.71 ile 44.50 ± 2.71 Bq/kg, 232Th için 31.61
± 3.08 ile 41.52 ± 3.34 Bq/kg ve 40K için 598.67 ± 15.03 ile 802.96 ± 18.30 Bq/kg
aralığında değiştiği belirlenmiştir. Doğal radyoaktiviteden kaynaklanan radyolojik
tehlikeleri değerlendirebilmek için radyum eşdeğer aktivitesi (Raeq), dış tehlike indeksi
(Hex), soğurulan gama doz hızı (D) ve yıllık etkin doz eşdeğeri (AEDE) hesaplandı ve
uluslararası kuruluşlar tarafından önerilen değerlerle kıyaslandı. Pileki Mağarası
ziyaretçilerinin her bir ziyarette alacağı ortalama yıllık etkin doz eşdeğeri 0.085 mSv
olarak hesaplandı ve bu değerin uluslararası kuruluşlar tarafından tavsiye edilen doz
değerinin altında olduğu belirlendi. Sonuç olarak, bu çalışma ile Pileki Mağarası
ziyaretçileri ve pileki taşından yapılma kapları kullanan insanlar için doğal radyasyonun
bir sağlık riski oluşturmadığı gösterilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

: Radyoaktivite, Toprak, Pileki Taşı, Pileki Mağarası, Rize

Natural Radioactivity Levels in Pileki Stone and Soil Samples Taken From Pileki Cave in Rize Province

Öz

Natural radioactivity concentrations (226Ra, 232Th and 40K) in Pileki stone and
soil samples collected from Pileki Cave in Rize province were determined using the
high-purity germanium detector (HPGe). In the collected samples, the activity
concentrations of the natural radionuclides was found to vary between 29.68 ± 2.71 and
44.50 ± 2.71 Bq/kg for 226Ra, between 31.61 ± 3.08 and 41.52 ± 3.34 Bq/kg for 232Th,
and between 598.67 ± 15.03 to 802.96 ± 18.30 Bq/kg for 40K. In order to evaluate the
radiological hazard of the natural radioactivity, radium equivalent activity (Raeq), the
external hazard index (Hex), the absorbed gamma dose rate (D) and the annual effective
dose equivalent (AEDE) were calculated and the results were compared with the
recommended values by international organizations. The average annual effective dose
equivalent that visitors of Pileki cave will receive on each visit was calculated as 0.085
mSv, which is below the dose value recommended by the international organizations.
As a result, this study showed that natural radiation does not have any risk to health of
people who have visited to Pileki cave and used bowls made from Pileki stone.

Anahtar Kelimeler

: Radioactivity, Soil, Pileki Stone, Pileki Cave, Rize

Kaynakça

• IAEA (International Atomic Energy Agency), Technical Report Series 96- 00725, Vienna, Austria, 1996.
• UNSCEAR (United Nations Scientific Committee on the Effects of Atomic Radiation), United Nations, New York, 1988.
• UNSCEAR, Report of the General Assembly with Scientific Annexes, Vol. 1, United Nations, New York, 2000.
• Uzun, A., Uzun, S., Taşhaneden aşhaneye taş pilekiler, Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 149-168, 2001.
• Demir, N., www.necatidemir.net/images/demir/bkosem/bileki_pileki.pdf. 2012.
• Önal, Ü., Ekmeğimizi pişirdiğimiz bir araç; pileki, Bizim Ahıska, Kış 2013, 47-48, 2013.
• Kazancı, A., Gürbüz, A., Jeolojik miras nitelikli Türkiye doğal taşları, Türkiye Jeoloji Bülteni, 57(1), 19-44, 2014.
• Şaroğlu, F., Güner, Y., Nazik, L., Aksoy, B., Pileki mağarası ve jeokültürel değeri, 1. Uluslararası Jeolojik Sempozyumu ve Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Pro GEO Toplantısı, 34-35, 2010.
• Nazik, L., Savaş, F., Kahraman, İ., Acar, C., Pikeli mağarası (Taşhane) İyidere-Rize araştırma raporu, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü (MTA) Raporları, 11012, 2008.
• Firestone, R. B., Shirley, V. S., Table of Isotopes, 8th Edition, John Wiley, New York, 1998.