COVID-19 PANDEMİ DÖNEMİNDE İNFLAMATUAR BAĞIRSAK HASTALIĞI OLANLARDA HASTALIK AKTİVİTESİ, YAŞAM KALİTESİ VE ANKSİYETE DÜZEYİNİN BELİRLENMESİ

Yıl 2025, Cilt: 24 Sayı: 1, 24 - 34, 29.04.2025

Beril Demir , Mustafa Ergin , Ali Karataş , Emre Demir , Mehmet İbiş , Mehmet Arhan

https://doi.org/10.17941/agd.1613502

Öz

Giriş: Bu çalışma ile, COVID-19 pandemisinin inflamatuvar bağırsak hastalığı (İBH) olan bireylerin yaşam kalitesi, hastalık aktivitesi ve anksiyete düzeyleri üzerindeki etkilerininin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır.
Metot: Çalışma, Gazi Üniversitesi Gastroenteroloji Polikliniğinde, 62 İBH hastası ve 60 sağlıklı bireyden oluşan bir kontrol grubuyla gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, Beck Anksiyete Ölçeği (BAÖ) ve Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği uygulanmıştır. İBH hastalarının hastalık aktivitesi, Crohn Hastalığı Aktivite İndeksi (CHAİ) ve Mayo Klinik Skoru ile değerlendirilmiştir. Veriler, retrospektif bir şekilde toplanmış ve SPSS 22.0 yazılımı kullanılarak analiz edilmiştir.
Bulgular: İBH hastalarının genel sağlık, fiziksel, psikolojik ve sosyal alanlardaki yaşam kalitesi puanlarının kontrol grubuna kıyasla anlamlı derecede düşük olduğu bulunmuştur (p<0.05). Çevresel alan puanlarında ise anlamlı bir fark tespit edilmemiştir. Anksiyete düzeyleri, İBH grubunda belirgin bir artış göstermiş ve hastalık aktivitesi ile pozitif korelasyon göstermiştir. Hastaların %80.6'sı COVID-19'un hastalıklarıyla ilgili risk oluşturduğunu belirtmiş, %35.5'i hastane takiplerini aksatmış ve %11.3’ü ilaçlarını bırakmıştır. Ayrıca, hastalık aktivitesi ile yaşam kalitesi arasında negatif bir ilişki olduğu, buna karşın anksiyete düzeyi ile pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır.
Sonuç: COVID-19 pandemisi İBH hastalarının yaşam kalitesinde belirgin bir düşüşe ve anksiyete düzeylerinde artışa neden olmuştur. Hastalık aktivitesinin, bu etkilerde belirgin bir rol oynadığı tespit edilmiştir. Bu bulgular, hasta-hekim iletişiminin güçlendirilmesi, teletıp uygulamalarının yaygınlaştırılması ve psikososyal destek sağlanmasının önemini ortaya koymaktadır. Olağanüstü durumlarda İBH yönetimine yönelik yeni stratejilerin geliştirilmesi gerekliliği mevcut olduğu düşünülmüştüR.

Anahtar Kelimeler

inflamatuar bağırsak hastalığı, COVID-19, yaşam kalitesi

Etik Beyan

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Etik Kurulu tarafından çalışmanın yapılmasında tıbbi etik açısından sakınca olmadığına dair 21 Aralık 2020 tarihinde 855 nolu karar ile izin ve onay alınmıştır.

Kaynakça

• 1. Graham DB, Xavier RJ. Pathway paradigms revealed from the genetics of inflammatory bowel disease. Nature. 2020;578(7796):527-39.
• 2. Abraham C, Cho JH. Inflammatory bowel disease. N Engl J Med. 2009;361(21):2066-78.
• 3. Dağlı Ü, İnflamatuvar bağırsak hastalıklarının epidemiyolojisi ve risk faktörleri. In: Dağlı Ü, (Edt) İnflamatuvar Bağırsak Hastalıkları, Türk Gastroenteroloji Vakfı, Ankara, 2014:15-33.
• 4. Bai X, Yang H, Qian J. COVID-19 Outbreak and Inflammatory Bowel Disease Management: A Questionnaire Survey From Realistic Practice. J Crohns Colitis. 2020;14(10):1494-5.
• 5. Wisniewski A, Kirchgesner J, Seksik P, et al; the Saint-Antoine IBD network. Increased incidence of systemic serious viral infections in patients with inflammatory bowel disease associates with active disease and use of thiopurines. United European Gastroenterol J. 2019;8(3):303-13.
• 6. Al-Ani AH, Prentice RE, Rentsch CA, et al. Review article: prevention, diagnosis and management of COVID-19 in the IBD patient. Aliment Pharmacol Ther. 2020;52(1):54-72.
• 7. D'Amico F, Peyrin-Biroulet L, Danese S. Inflammatory Bowel Diseases and COVID-19: The Invisible Enemy. Gastroenterology. 2020;158(8):2302-4.
• 8. Ciążyńska M, Pabianek M, Szczepaniak K, et al. Quality of life of cancer patients during coronavirus disease (COVID-19) pandemic. Psychooncology. 2020;29(9):1377-9.
• 9. Fortin M, Lapointe L, Hudon C, et al. Multimorbidity and quality of life in primary care: a systematic review. Health Qual Life Outcomes. 2004;2:51.
• 10. Chisholm B. The World Health Organization. Br Med J. 1950;1(4661):1021-6.
• 11. Love JR, Irvine EJ, Fedorak RN. Quality of life in inflammatory bowel disease. J Clin Gastroenterol. 1992;14(1):15-9.
• 12. Neuendorf R, Harding A, Stello N, Hanes D, Wahbeh H. Depression and anxiety in patients with Inflammatory Bowel Disease: A systematic review. J Psychosom Res. 2016;87:70-80.
• 13. Nahon S, Lahmek P, Durance C, et al. Risk factors of anxiety and depression in inflammatory bowel disease. Inflamm Bowel Dis. 2012;18(11):2086-91.
• 14. Azzam NA, Aljebreen A, Almuhareb A, Almadi MA. Disability and quality of life before and during the COVID-19 outbreak: A cross-sectional study in inflammatory bowel disease patients. Saudi J Gastroenterol. 2020;26(5):256-62.
• 15. Monteleone G, Ardizzone S. Are Patients with Inflammatory Bowel Disease at Increased Risk for Covid-19 Infection? J Crohns Colitis. 2020;14(9):1334-6.