Yoğun Bakım Ortamında Tedavi Gören Çocuklarla Terapötik İletişim Tekniklerinin Kullanılması ve Yararları

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 62 - 70, 03.07.2025

Özge Köksal , Ebru Kılıçarslan

https://doi.org/10.59398/ahd.1597265

Öz

Bu derleme, yoğun bakımda tedavi ve bakım sırasında çocuklarla uygulanabilecek terapötik iletişim teknikleri ve bunların çocuklara sağlayabileceği yararları incelemeyi amaçlamaktadır. PubMed, Cochrane veri tabanları taranarak 2010-2024 yılları arasındaki makaleler incelenmiştir. Literatür taramasında “çocuk, yoğun bakım, hemşirelik, terapötik iletişim” anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Tarama sonucunda 350 makaleye ulaşılmıştır. Çocuklarla terapötik iletişim tekniklerinin kullanılması ile ilgili araştırmaların daha çok
servis, poliklinik, acil ünitelerinde yapıldığı görülmektedir. Çalışmalarda resim çizdirme, müzik dinletme, dramatik oyun, tıbbi öykü anlatma, el kuklası gibi tekniklerinin uygulandığı görülmüştür. Yoğun bakımda her odada gerekli malzemelerin bulundurulmasıyla yaş dönemlerine uygun resim çizdirme, öykü anlatma, cümle tamamlama testi, müzik terapi gibi tekniklerin uygulanmasıyla çocuğun yaşadığı korku ve kaygının azaltılabileceği ve çocuğun sakinleşebileceği saptanmıştır. Çalışma sonuçlarında terapötik iletişim ile
çocuğun hissettiği sorununu doğru tanımlayabilme, çocuğun kendi tanı ve tedavi sürecine daha etkin katılımını sağlama, yaşanılan kaygı ve korkunun azalması gibi çocuk açısından olumlu sonuçları olduğu görülmüştür. Yoğun bakımda terapötik iletişim teknikleri uygulanarak çocuğun ve ailenin stresi azaltılabilir. Yoğun bakımda çocukla terapötik iletişimin etkisini inceleyen bir pilot çalışmaya rastlanmıştır. Yoğun bakımda terapötik iletişim tekniklerini kullanarak yapılan çalışmaların etkinliğini inceleyen araştırmalara ihtiyaç bulunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

çocuk, hemşirelik, terapötik iletişim, yoğun bakım

Use and Benefits of Therapeutic Communication Techniques with Children Being Treated in the Intensive Care Environment

Öz

This review aims to examine therapeutic communication techniques that can be applied to children during treatment and care in intensive care and the benefits they can provide to children. Articles published between 2010 and 2024 were examined by scanning PubMed and Cochrane databases. The keywords "pediatric intensive care, nursing, therapeutic communication" were used in the literature review. As a result of the searching , 350 articles were reached. It is seen that research on the use of therapeutic communication techniques with children is carried out in wards, outpatient clinics and emergency departments. It was observed that drawing pictures, listening to music, dramatic games, medical story telling and hand puppet-based therapeutic play methods were used in the studies. The fear and anxiety experienced by the child can be reduced by keeping the necessary materials in every room in the intensive care unit and by applying techniques such as drawing pictures, telling stories, sentence completion tests, and music therapy appropriate to their age. The results of this review showed that therapeutic communication has positive results for the child, such as being able to correctly define the child's problem, enabling the child to participate more effectively in his own diagnosis and treatment process, and reducing fear and anxiety. Stress of the child and the family can be reduced by applying therapeutic communication techniques in intensive care. However, no studies have been found examining the effect of therapeutic communication with children in intensive care There is a need for studies examining the effectiveness of studies using therapeutic communication techniques in intensive care.

Anahtar Kelimeler

child, nursing, therapeutic communication, intensive care

Kaynakça

• Zeng X, Yu G, Lu Y, Tan L, Wu X, Shi S, Duan H, Shu Q, Li H. PIC, a paediatric-specific intensive care database. Sci Data. 2020 Jan 13;7(1):14
• Swedish Intensive Care Registry (SIR). Swedish Intensive Care Registry. Available from: https:// www.icuregswe.org/en/ [Accessed 20 Feb 2025].
• Paediatric Intensive Care Audit Network. PICANet 2021 Annual Report. Available from: https://www.picanet.org.uk/wp-content/up¬loads/sites/25/2022/04/PICANet-2021-Annu¬al-Report_v1.1 [Accessed 20 Aug 2024].
• Köroğlu TF, Bayrakçı B, Dursun O, Kendirli T, Yıldızdaş D, Karaböcüoğlu M. Çocuk Yoğun Bakım Birimleri İçin Kılavuz: Çocuk Acil Tıp Ve Yoğun Bakım Derneği Önerileri Derleme. Türk Pediatri Arşivi. 2006;41(3):139–145.
• Horak RV, Griffin JF, Brown A, Nett ST, Christie LM, Forbes ML, et al. Growth and changing characteristics of pediatric ıntensive care 2001–2016. Critical Care Medicine. 2019;47(8):1135-42.
• Odetola FO, Clark SJ, Freed GL, Bratton SL, Davis MM. A national survey of pediatric critical care resources in the United States. Pediatrics. 2005;115(4):e382-e386.
• American Hospital Association (AHA). Fast facts on U.S. hospitals. American Hospital Association. Availablefrom:https://www.aha.org/ system/files/media/file/2021/01/Fast-Facts- 2021-table-FY19-data-14jan21.pdf [Accessed 10 Aug 2024].
• Sağlık İstatistikleri Yıllığı. Erişim adresi: https:// ohsad.org/wpcontent/uploads/2024/10/Saglik Istatistikleri-Yilligi-2023-Haber-Bulteni.pdf. [Erişimtarihi:10.03.2024].
• Edis EK. Sağlık & Bilim Hemşirelik IV.Efe Akademi Yayınları.1.Basım.İstanbul; 2022.
• Havan M, Özcan S, Perk O, Gün E, Kendirli T. Çocuk Yoğun Bakımda İzlenen Hastaların Değerlendirilmesi ve Mortaliteyi Etkileyen Faktörler. J Pediatr Emerg Intensive Care Med. 2021;8(2):93-100.
• Orhan MF. Çocuk Yoğun Bakım Ünitesinde 2 Yıl İçinde Yatan 938 Olgumuzun Değerlendirilmesi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Derg. 2012;6(4):228- 31.
• Karaca A, Açıkgoz A. Posttraumatic Stress Disorder in Parents and Children After Discharge From the Pediatric Intensive Care Unit. Genel Tıp Derg. 2023;33(2):212.
• Putri I, Dedu BS, Indrawati L. The relationship of knowledge about therapeutic communication with the application of therapeutic communication in nurse profession students at STIKES Medistra Indonesia in 2022. Ther J Health Sci. 2025;2(2):123-32.
• Henricson M, Berglund A, Määttä S, Segesten K. A transition from nurse to touch therapist—A study of preparation before giving tactile touch in an intensive care unit. Intensive and Critical Care Nursing. 2006;22(4):239-45.
• Şahin M, Köçkar Ç. Bir stresör olarak yoğun bakım. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi. 2018;2(4):207-214.
• Alzawad Z, Lewis FM, Kantrowitz-Gordon I, Howells AJ. A Qualitative Study of Parents’ Experiences in the Pediatric Intensive Care Unit: Riding a Roller Coaster. Journal of Pediatric Nursing. 2020;51:8-14.
• Sağlık Bakanlığı. Sağlık Bakanlığı Yataklı Sağlık Tesislerinde Yoğun Bakım Hizmetlerinin Uygulama Usul ve Esasları Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ. Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/08/20200821-7-1.pdf [Erişim tarihi: 20.09.2024].
• Kurt FY, Güneş NB. Pediatrik Yoğun Bakımda Çocuklar ve Aileleri ile Terapötik İletişim. Turkiye Klinikleri Pediatric Nursing-Special Topics.2023;9(3):65-72.
• Bartik K, Toruner EK. Effectiveness of a Preoperative Preparation Program on Children’s Emotional States and Parental Anxiety. Journal of PeriAnesthesia Nursing 2018;33(6):972-80.
• Kıran B, Çalık C, Esenay Fİ. Terapötik Oyun: Hasta Çocuk ile İletişimin Anahtarı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi. 2013;2(1):1-10.
• Törüner EK ve Büyükgönenç L.Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları. 3.Baskı. Ankara, 2023.
• Karaca A, Açıkgoz A. Posttraumatic Stress Disorder in Parents and Children After Discharge From the Pediatric Intensive Care Unit. Genel Tıp Derg. 2023;33(2):212-8.
• Yayan EH, Zengin M. Çocuk kliniklerinde terapö¬tik oyun. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2018;7(1):226-33.
• Şahin M, Köçkar Ç. Bir stresör olarak yoğun bakım. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi. 2018;2(4):207-214.
• Avan H, Koç ET, Vural B. Çocukla terapötik iletişim ve oyun. Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi .2020;1(2):62-69.
• Erdoğan Ç, Turan T, Pınar B. Çocukların kendi çizimleri ile çocuk yoğun bakım ünitesi deneyimleri.Türkiye Klinikleri Pediatri Dergisi. 2020;29(2),92-8.
• Rennick JE, Stremler R, Horwood L, Aita M, Lavoie T, Majnemer A, et al. A pilot randomized controlled trial of an intervention to promote psychological well-being in critically ill children: Soothing through touch, reading, and music. Pediatric Critical Care Medicine. 2018;9(7):358-366.
• Sılva RDM, Austregésilo SC, Ithamar L, Lima LSD. Therapeutic play to prepare children for invasive procedures: a systematic review. Journal de Pediatria. 2017;93(1):6-16.
• Tan J, Yin H, Meng T, Guo X. Effects of sandplay therapy in reducing emotional and behavioural problems in school‐age children with chronic diseases: A randomized controlled trial. Nursing Open. 2021;8(6):3099-3110.
• Zhao M, Chen S, You Y, Wang Y, Zhang, Y.Ef¬fects of a Therapeutic Horseback Riding Program on Social Interaction and Communication in Children with Autism.International journal of environmental research and public health 2021;18(5):26-56.
• Oluç T, Sarıalıoglu.A.The effect of a hand puppet-based therapeutic play for preschool children on the fear and pain associated with blood collection procedure.Journal of Pediatric Nursing. 2023;72:e80-e86.
• Turan N. Yoğun Bakım Ünitesinde Terapötik Dokunmanın Önemi, Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2015;3: 134–139.
• Sarı Öztürk Ç. Pediatrik onkolojide terapötik hemşirelik yaklaşımları ve uygulamalar. In: Kılıçarslan Törüner E, Altay N (editörler). Pediatrik hematoloji onkoloji hemşireliği. Ankara: Nobel Yayınevi; 2022. p. 385-413.
• Hockenberry MJ, Wilson D, Rodgers CC. Wong’s essentials of pediatric nursing. Elsevier; 2017.
• Erçin E, Cetinkaya S. Resim çizdirme çocuğun hastane deneyimlerini ve onu nasıl etkilediğini anlamanın yolu mudur? Sakarya Univ J Holistic Health. 2019;2(1):61-75.
• Bahadır Ö, Kürtüncü M. Müzik terapisinin 6-12 yaş arası anksiyete ve ağrı yönetimi etkisi: randomize kontrollü bir çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi . 2020;36(3):175- 188.
• Rahmawati D, Verity F, Mulyana D, Roselina E, Anindhita W. A therapeutic communication study of families with children suffering from cancer. MIMBAR J Sosial Dan Pembangunan. 2017;33(2):437-44.
• Aktaş YY, Karabulut N, Yılmaz D, Özkan AS. Kalp damar cerrahisi yoğun bakım ünitesinde tedavide gören hastaların algıladıkları odakları stresörler. Kafkas Tıp Bilimleri Dergisi. 2015;5(3):81-86.
• Bakır E, Çavuşoğlu H. Terapötik iletişim teknikleri ve iletişimdeki engeller. In: Çavuşoğlu H, editor. Çocuk ve Ailesi ile Terapötik İletişim. 1st ed. Ankara: Türkiye Klinikleri; 2023. p. 1-6.
• Hong H, Jang M. A comparison of the importance, satisfaction, and barrier levels of communication performance between family members and staff nurses in intensive care units. Journal of Korean Critical Care Nursing. 2024;18(1):55-69.
• Kordkolaee ZA, Kaveh O, Hosseinnataj A, Esmaeilli R. Barriers to Effective Communication Between Nurses and Patients from the Perspective of Emergency Nurses at Educational-Therapeutic: A Cross-Sectional Study. J Nurs Midwifery Sci. 2024;29:11(3).
• López-Fernández E, Palacios-Cuesta A, Rodríguez-Martínez A, Olmedilla-Jodar M, Fernández-Andrade R, Mediavilla-Fernández R, et al. Pediatrik yoğun bakım ünitesinde hayvan destekli tedavinin uygulanabilirliği: ağrı, korku ve kaygının azaltılmasında etkinliği. Eur J Pediatr. 2024;183(2):843-51.
• Kırkan Ç, Kahraman A. Effect of therapeutic play using a toy nebulizer and toy mask on a child’s fear and anxiety levels. Journal of Pediatric Nursing. 2023;73:e556-e562.
• Turgut MA, Türkmen AS.The effect of lighted toy on reducing pain and fear during blood collection in children between 3 and 6 years: A randomized control trial. Journal of Pediatric Nursing. 2023;70:111-116.
• Tsao Y, Kuo HC, Lee HC, Yiin SJ. Developing a medical picture book for reducing venipuncture distress in preschool-aged children. International journal of nursing practice. 2017;23(5):1-8.
• Seki Ö H. Sağlık İletişimi. Makro Perspektif. Nobel Kitabevi. 2021; s.171.
• Zaybak A, Çevik K. Yoğun bakım ünitesindeki stresörlerin hasta ve hemşireler tarafından algılanması. Yoğun Bakım Dergisi.2015;6(1):4–9.
• Cimete G, Kuğuoğlu S, Dede Çınar N. Çocuk, hastalık ve hastane ortamı. Conk Z, Başbakkal Z, Bal Yılmaz H, Bolışık B. (editörler). Pediatri hemşireliği. 2. Baskı. Ankara: Akademisyen Ki-tabevi; 2018. p.133–135.