MESLEKİ VE TEKNİK LİSE ÖĞRENCİLERİNDE TEMEL BENLİK DEĞERLENDİRMESİ VE ÖZ-DÜZENLEME ARASINDAKİ İLİŞKİ / THE RELATION BETWEEN CORE SELF EVALUATION AND SELF REGULATION IN STUDENTS WHO STUDY VOCATIONAL AND TECHNICAL HIGH SCHOOLS

Yıl 2016, Cilt: 4 Sayı: 2, 11 - 22, 30.12.2016

Esin Özer

Öz

Bu araştırmada, mesleki ve teknik lise öğrencilerinde; Temel Benlik Değerlendirmesi ve özdüzenleme arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Mesleki ve teknik ortaöğretim liseleri; iş, hizmet ve sağlık alanlarında ihtiyaç duyulan ulusal ve uluslararası meslek standartlarına uygun nitelikte insan gücünün yetiştirilmesi, mesleki bilgi ve becerilerin güncelleştirilmesi ve mesleki eğitim görenlerin istihdama hazırlanmasını amaçlayan kurumlardır. Örgün  meslekî ve teknik orta öğretim programlarında;  Öğrencilere orta öğretim düzeyinde ortak bir genel kültür kazandırmak, öğrencileri ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamak, Anadolu meslekî ve teknik orta öğretim programları ile ayrıca  öğrencilerin bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleyebilecek düzeyde bir yabancı dili öğrenmeleri  hedeflenmiştir.   Çalışma grubu,  
2015-2016 Eğitim-Öğretim yılı,  1. Döneminde, Ankara’da bulunan, Ostim Mesleki ve Teknik Lisesine  devam eden 192  öğrenciden oluşmuştur. 192 öğrencinin 2’si kız, 190’ı  erkek öğrencidir.   Öğrencilerin yaşları 16-19 arasında değişmektedir.28 öğrenci 16,117 öğrenci 17, 43 öğrenci 18 ve 4 öğrenci 19 yaşındadır. 1. Bölümde (Elektrik-Elektronik Teknolojisi Bölümü) 37, 2. Bölümde (Makine Teknolojisi Bölümü) 79, 3.bölümde (Bilişim Teknolojileri Bölümü) 28, 4 bölümde (Tesisat Teknolojisi Bölümü) 27 ve 5.  bölümde (Metal Teknolojisi) 21 öğrenci öğrenim görmektedir. Çalışmada 11. Sınıfa devam eden 87 öğrenci, 12. Sınıfa devam eden 105 öğrenci bulunmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak;öğrencilerin, Temel Benlik Değerlendirmesini ölçmek için,  Temel Benlik Değerlendirmesi  Ölçeği (öz yeterlilik, benlik saygısı, içsel kontrol odağı ve nevrotizm boyutlarını içeren) ve öz düzenleme düzeylerini  belirlemek amacıyla, Öz -düzenleme  Ölçeği  kullanılmıştır. Mesleki ve Teknik Lise  öğrencilerinde öz düzenleme becerileri ve Temel Benlik Değerlendirmesi arasındaki ilişkiyi test etmek amacıyla ise, her iki değişkenin Eşit aralık ölçek düzeyinde olması ve normallik varsayımını sağlıyor olmalarından dolayı Pearson Momentler çarpımı Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Mesleki ve Teknik Lise   öğrencilerinin öz düzenleme becerileri ile Temel Benlik Değerlendirmesi arasında manidar düzeyde bir ilişki bulunmuştur (r=0.263, p<0.05). Determinasyon katsayısı incelendiğinde (r²=0.09) öğrencilerin Temel Benlik Değerlendirme düzeylerinin %9’unun öz düzenleme becerileri ile açıklandığı söylenebilir. 

Anahtar Kelimeler

ÖZ-DÜZENLEME, TEMEL BENLİK DEĞERLENDİRMESİ

MESLEKİ VE TEKNİK LİSE ÖĞRENCİLERİNDE TEMEL BENLİK DEĞERLENDİRMESİ VE ÖZ-DÜZENLEME ARASINDAKİ İLİŞKİ / THE RELATION BETWEEN CORE SELF EVALUATION AND SELF REGULATION IN STUDENTS WHO STUDY VOCATIONAL AND TECHNICAL HIGH SCHOOLS

Öz

Bu araştırmada, mesleki ve teknik lise öğrencilerinde; Temel Benlik Değerlendirmesi ve özdüzenleme arasındaki ilişkinin incelenmesi amaçlanmıştır. Mesleki ve teknik ortaöğretim liseleri; iş, hizmet ve sağlık alanlarında ihtiyaç duyulan ulusal ve uluslararası meslek standartlarına uygun nitelikte insan gücünün yetiştirilmesi, mesleki bilgi ve becerilerin güncelleştirilmesi ve mesleki eğitim görenlerin istihdama hazırlanmasını amaçlayan kurumlardır. Örgün  meslekî ve teknik orta öğretim programlarında;  Öğrencilere orta öğretim düzeyinde ortak bir genel kültür kazandırmak, öğrencileri ilgi, istek ve yetenekleri doğrultusunda hem mesleğe hem de yüksek öğretime veya hayata ve iş alanlarına hazırlamak, Anadolu meslekî ve teknik orta öğretim programları ile ayrıca  öğrencilerin bilimsel ve teknolojik gelişmeleri izleyebilecek düzeyde bir yabancı dili öğrenmeleri  hedeflenmiştir.   Çalışma grubu,  
2015-2016 Eğitim-Öğretim yılı,  1. Döneminde, Ankara’da bulunan, Ostim Mesleki ve Teknik Lisesine  devam eden 192  öğrenciden oluşmuştur. 192 öğrencinin 2’si kız, 190’ı  erkek öğrencidir.   Öğrencilerin yaşları 16-19 arasında değişmektedir.28 öğrenci 16,117 öğrenci 17, 43 öğrenci 18 ve 4 öğrenci 19 yaşındadır. 1. Bölümde (Elektrik-Elektronik Teknolojisi Bölümü) 37, 2. Bölümde (Makine Teknolojisi Bölümü) 79, 3.bölümde (Bilişim Teknolojileri Bölümü) 28, 4 bölümde (Tesisat Teknolojisi Bölümü) 27 ve 5.  bölümde (Metal Teknolojisi) 21 öğrenci öğrenim görmektedir. Çalışmada 11. Sınıfa devam eden 87 öğrenci, 12. Sınıfa devam eden 105 öğrenci bulunmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak;öğrencilerin, Temel Benlik Değerlendirmesini ölçmek için,  Temel Benlik Değerlendirmesi  Ölçeği (öz yeterlilik, benlik saygısı, içsel kontrol odağı ve nevrotizm boyutlarını içeren) ve öz düzenleme düzeylerini  belirlemek amacıyla, Öz -düzenleme  Ölçeği  kullanılmıştır. Mesleki ve Teknik Lise  öğrencilerinde öz düzenleme becerileri ve Temel Benlik Değerlendirmesi arasındaki ilişkiyi test etmek amacıyla ise, her iki değişkenin Eşit aralık ölçek düzeyinde olması ve normallik varsayımını sağlıyor olmalarından dolayı Pearson Momentler çarpımı Korelasyon Katsayısı hesaplanmıştır. Mesleki ve Teknik Lise   öğrencilerinin öz düzenleme becerileri ile Temel Benlik Değerlendirmesi arasında manidar düzeyde bir ilişki bulunmuştur (r=0.263, p<0.05). Determinasyon katsayısı incelendiğinde (r²=0.09) öğrencilerin Temel Benlik Değerlendirme düzeylerinin %9’unun öz düzenleme becerileri ile açıklandığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

ÖZ-DÜZENLEME, TEMEL BENLİK DEĞERLENDİRMESİ

Kaynakça

• Ahmetoglu, G.,Leutner, F.ve Chamorro-Premuzic, T. (2011). EQ-nomics: Understanding the relationship between individual differences in trait emotional intelligence and entrepreneurship. Personality and Individual Differences, 51, 1028–1033.
• Akgündüz,Y. ve Akdağ, G. (2014). İşgörenlerin Kişilik Özelliklerinin Temel Benlik Değerlendirmelerine ve İşten Ayrılma Niyetlerine Etkisi. Yönetim Bilimleri Dergisi,12(24), 295-318.
• Alcı, B. ve Altun, S.( 2007). Lise Öğrencilerinin Matematik Dersine Yönelik Özdüzenleme ve Bilişüstü Becerileri, Cinsiyete, Sınıfa ve Alanlara Göre Farklılaşmakta mıdır? Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 16, 1,33-44.
• Bahar, M. ve Kobak, B. (2015), Mesleki ve Teknik liselerde kullanılan uygulamalı ders sınavlarına ilişkin öğrenci görüşleri Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi,4,4,394-401.
• Bandura, A. (1986). Social Foundations of Thought and Action: A social Cognitive Theory, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ.
• Baumeister, R. F., ve Vohs, K. D. (2007). Self-regulation, ego depletion, and motivation. Social and Personality Psychology Compass, 1, 1-14.
• Cleary, T. J.ve Chen, P.P. (2009).Self Regulation, Motivation and Math Achievement in Middle School: Variations Across Grade Level and Math Concept. Journal of School Psychology,47,291-314.
• Duru, E., Balkıs, M., Buluş, M. ve Duru, S. (2009, Ekim). Öğretmen adaylarında akademik erteleme eğiliminin yordanmasında öz düzenleme, akademik başarı ve demografik değişkenlerin rolü. 18. Eğitim Bilimleri Kongresi’nde sunulan bildiri, İzmir
• Duru, E., Duru, S. ve Balkıs,M.(2014).Tükenmişlik, Akademik Başarı Ve Öz Düzenleme Arasındaki İlişkilerin Analizi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,14,4, 1263-1284.
• Eker, C. ve Arsal, Z. (2014). Öz Düzenleme Stratejileri Öğretimi Sürecinde Ders Günlükleri Kullanmanın Öz Düzenleme Stratejileri Öğretimine Etkisi.Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 2,80-93.
• Erdoğan, F. ve Şengül, S.(2014). İlköğretim Öğrencilerinin Matematik Dersine Yönelik Öz- Düzenleyici Öğrenme Stratejileri Üzerine Bir İnceleme. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi ,3 3,108-118.
• Garcia, T., McCann, E. J., Turner, J.E., & Roska, L. (1998). Modeling the mediating role of volition in the learning process. Contemporary Educational Psychology, 23, 392-418.
• Güven, L. (2007). The Effect of Positive Core Self and External Evaluations on Performance Appraisals.(Unpublished Master’s Thesis). Middle East Technical University, Ankara.
• Hatısaru, V. ve Küçükturan, A. G. (2009) Student views on problem-based learning of 9th grade industrial vocational high school. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 1, 1, 718-722
• Judge, T. A., Erez, A.ve Bono, J. E. (1998). The power of being positive: the relation between positive selfconcept and job performance. Human Performance, 11, 167–187.
• Judge, T. A., Locke, E. A.ve Durham, C. C. (1997). The dispositional causes of job satisfaction: A core evaluations approach. Research in Organizational Behavior, 19, 151– 188.
• Judge, T. A., Van V.A. M. ve De Pater, I. (2004 ) Emotional stability, core self-evaluations, and job outcomes: A review of the evidence and an agenda for future research. Human Performance, 17: 325-346.
• Judge, T. A.ve Bono, J. E. (2001). Relationship of core self-evaluations traits—self-esteem, generalized selfefficacy, locus of control, and emotional stability—with job satisfaction and job performance: A meta-analysis. Journal of Applied Psychology, 86, 80–92.
• Judge,T.A., Erez,A., Joyce E. B.ve Thoresen,C. (2003). The Core Self-Evaluations Scale: Development of a Measure. Personnel Psychology, 56, 303-331.
• Kammeyer-Mueller, J. D., Judge, T. A.ve Scott, B. A. (2009). The role of core self-evaluations in the coping process: Testing an integrative model. Journal of Applied Psychology, 94, 177–195.
• Kisbu Y.(2006).Influences of Regulatory Focus, Core Self-Evaluations and Age on Biases in Perception And Choice , (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi), Koc University,İstanbul.
• Kuhl, J. (2000). The volition basis of personality systems interaction theory: applications in learning and treatment contexts, International Journal of Educational Research, 33, 665- 703.
• Mumcu,Y. H., Mumcu, İ. ve Aktaş,C,M.(2012). Meslek Lisesi Öğrencileri için Matematik. Amasya Üniversitesi , Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 2 ,180-195.
• Nota, L., Soresi, S. ve Zimermann, B. J.(2004).Self regulation and academic achievement and resilience :Alongtitudinal study. International Journal of Educational Research,41, 198-215.
• Ocak, G. ve Yamaç, A.(2013). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Öz-Düzenleyici Öğrenme Stratejileri, Motivasyonel İnançları, Matematiğe Yönelik Tutum Ve Başarıları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,13,1, 369- 387.
• Önemli, M. ve Yöndem Z. (2012). Öğrenmede Öz Düzenlemeye Dayalı Psikoeğitim Grup Çalışmasının Öğrencilerin Motivasyonel İnançları Ve Akademik Başarıları Üzerindeki Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, 1, 59-73.
• Özer,P. ve Tozkoparan ,G.(2013). Öz Benlik Değerlendirmeleri ile İş ve Yaşam Doyumu İlişkisinin Sorgulanmasına Yönelik Görgül Bir Araştırma Journal Of Yasar University, 30(8) 4933-4947.
• Özkal ,N. ve Sucuoğlu, H.(2013). Özdüzenleme Stratejileri ve Başarı ve Başarısızlık Yüklemeleri Arasındaki İlişkiler.Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature And History Of Turkish ,8,12,1183-1199.
• Pajares, F. (2002). Gender and perceived self-efficacy in self-regulated learning. Theory into Practice, 41(2),116-125.
• Piccolo R. F., Judge ,T., Takahashı, K., Watanabe, N. ve Locke, E. A.(2005). Core self- evaluations in Japan: Relatıve effects on job satisfaction, life satisfaction, and happiness. Journal of Organizational Behavior, 26, 965–984 .
• Pintrich, P. R.ve De Groot, E. (1990). Motivational and self-regulated learning components of classroom academic performance. Journal of Educational Psychology, 82(1), 33-50.
• Sağırlı, M. ve Çiltaş, A., Azapağasi, E. ve Zehir, K. (2010). Yüksek Öğretimin Öz- Düzenlemeyi Öğrenme Becerilerine Etkisi (Atatürk Üniversitesi Örneği). Kastamonu Eğitim Dergisi ,18,2 587-596.
• Schermelleh-Engel,K. ve Moosbrugger,H.(2003).Evaluating the fit of Structural Equation Models. Tests of significance and descriptive Goodness of fit measures. Methods of Psychological Research Online.,8,2,23-74.
• Scott, J. E. (1996). Self-efficacy: a key to literacy learning. Reading Horizon, 36, 195-213.
• Şahin,T. F. (2015). Beden Eğitimi Ve Spor Yüksekokulunda Öğrenim Gören Öğrencilerin Öz Düzenleme Yeterliliklerinin İncelenmesi. International Journal Of Science Culture And Sport (IntJSCS),425-438.
• Tabachnick, B. G., ve Fidell, L. S. (1989). Using multivariate statistics (2. Basım) Cambridge: Harper and Row.
• Tuckman, B. (2002, August). Academic procrastinators: Their rationalizations and web-course performance. Paper presented at the Annual Meeting of the American Psychological Association, Chicago, IL.
• Uçar,D.(2008). Endüstri Meslek Liselerinde ,T.C. Inkilap Tarihi ve Atatürkçülük dersinde öğrencilerin bölümleriyle ilgili proje ödevi hazırlmalarının derse ilişkin tutumlarına etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Anabilim Dalı , Tarih Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Uludağ, O.(2014). Endüstri Meslek Lisesi öğrencilerinin Benlik Saygılarının Karar Verme Stillerine Etkisi. International Journal of Business Applications,1,1,62-75.
• Üredi, I. ve Üredi, L. (2005)-İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Öz-Düzenleme Stratejileri Ve Motivasyonel İnançlarının Matematik Başarısını Yordama Gücü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1, 2, 250-260.
• Üredi, I. ve Erden, M. (2009). Öz-Düzenleme Stratejileri ve Motivasyonel İnançlarının Yordayıcısı Olarak Algılanan Anne Baba Tutumları Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7,4, 781-811.
• Vardar, K. A. ve Arsal, Z.(2014). Öz-Düzenleme Stratejileri Öğretiminin Öğrencilerin İngilizce Başarılarına ve Tutumlarına Etkisi. . Ana Dili Eğitimi Dergisi, 2(3), 32-52.
• Yüksel, İ. (2013).Öğretimsel Stil Tercihlerinin Öz-Düzenleme Beceri Düzeylerini Yordama Gücü. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 212-229.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91.
• Zimmerman, B. J. (2002). Becoming a Self-Regulated Learner: An Overview. Theory into Practice, 41(2), 64-70.