Fen Eğitimi Alanında Türkiye’de Yapılmış Bağlam Temelli Öğretim Konulu Çalışmaların Tematik İncelemesi

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 32 - 53, 30.06.2019

Ülke Nursaç Kabuklu Mehmet Altan Kurnaz

Öz

Bu çalışmanın amacı, bağlam temelli
öğretim ile ilgili yapılan çalışmaları bu anlamda farkındalık oluşturacak ve
gelecekteki araştırmalara yön verecek şekilde çözümleyerek bir bütünlük içinde
yansıtmaktır. Çalışmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmış ve 2008-2018
yılları arasında bağlam temelli öğretim kavramını konu alan 35 çalışma tematik
analizden geçirilmiştir. Gerçekleştirilen analizler bütüncül bir şekilde
tablolarda sunulmuştur. Araştırma sonucunda, son yıllarda doktora tezlerine yer
verilmediği ve örneklemlerin belirli illerde yoğunlaştığı belirlenmiştir.
Araştırmalarda veri toplama aracı çeşitliliğinin fazla olduğu ve deneysel
yöntemin daha sık kullanıldığı belirlenmiştir. İncelenen çalışmaların
bulgularında çoğunlukla öğrencilerin bağlam temelli öğrenme ortamına ve bağlam
temelli materyallere karşı olumlu tutuma sahip olduğu vurgulanmıştır. İncelenen
çalışmalarda sunulan önerilerde çoğunlukla öğretmenlerin ve öğretmen
adaylarının bağlam temelli öğrenme hakkında bilgilendirilmesi şeklindedir.

Anahtar Kelimeler

Fen eğitimi, bağlam temelli öğretim, tematik inceleme

Kaynakça

• Acar, B., Yaman, M. (2011). Bağlam Temelli Öğrenmenin Öğrencilerin İlgi Ve Bilgi Düzeylerine Etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,40: 01-10
• Akdaş, E. (2014). İlköğretim Yedinci Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersi İnsan Ve Çevre Ünitesinde Yaşam Temelli Öğrenme Modelini Kullanmanın Akademik Başarı, Turum Ve Kalıcılık Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ayvacı, H.Ş., Er Nas, S., & Dilber Y. (2016). Bağlam Temelli Rehber Materyallerin Öğrencilerin Kavramsal Anlamaları Üzerine Etkisi: ‘İletken Ve Yalıtkan Maddeler’ Örneği. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 10 (1), 51-78
• Baran M. (2013). Yaşam Temelli Probleme Dayalı Öğretim Yönteminin Termodinamik Konusunun Öğretimine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Bennett, J., Holman, J., (2003). Context-based approaches to the teaching of chemistry: what are they and what are their effects? Gilbert, J.K., Jong De O., Justi, R., Treagust, D., F., Van Driel, J., H., (Eds) Chemical Education: Towards Research-Based Practice, (165-185) Kluwer Academic Publishers, New York, Boston, Dordrecht, London, Moscow
• Çam, F. (2008). Biyoloji Derslerinde Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının Etkileri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Çekiç Toroslu, S. (2011). Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımı İle Desteklenen 7E Öğrenme Modelinin Öğrencilerin Enerji Konusundaki Başarı, Kavram Yanılgısı ve Bilimsel Süreç Becerilerine Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Demircioğlu, H., Bektaş F., & Demircioğlu G. (2018). Sıvıların Özellikleri Konusunun Bağlam Temelli Yaklaşımla Öğretiminin Öğrenci Başarısı Üzerindeki Etkisi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 33,13-25
• Demircioğlu, H., Dinç, M., & Çalik M.(2013). The Effect Of Storylines Embedded Within Context-Based Learning Approach On Grade 6 Students’ Understanding Of ‘Physical And Chemical Change’ Concepts. Journal Of Baltic Science Education, 12 (5), 682-691
• Derman, A., Badeli, Ö. (2017). İlkokul 4. Sınıf “Saf Madde Ve Karışım” Konusunun Öğretiminde 5e Modeli İle Desteklenen Bağlam Temelli Öğretim Yönteminin Öğrencilerin Kavramsal Anlamalarına ve Fene Yönelik Tutumlarına Etkisinin İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17 (4), 1860-1881.
• Ezberci Çevik, E. & Kurnaz, M.A. (2016). Türkiye’de yıldızlarla ilgili yapılan bazı çalışmaların tematik incelenmesi. İlköğretim Online, 15(2), 421-442.
• Glynn, S. & Koballa, T.R. (2005). The contextual teaching and learning instructional approach R.E. Yager (Ed.), Exemplary science: Best practices in professional development, National Science Teachers Association Press, Arlington, VA, pp. 75-84.
• Gül Ş., Konu M. (2018). Yaşam Temelli Probleme Dayalı Öğretim Uygulamalarının Öğrenci Başarısına Etkisi. Yaşadıkça Eğitim, 32 (1), 45-68.
• Gül Ş., Gürbüzoğlu Yalmacı, S., & Yalmacı E. (2017). Boşaltım Sistemi Konusunun Öğretiminde React Stratejisinin Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 25 (1), 76-96.
• Gül, Ş. (2016). Yaşam Temelli Öğretim Modeliyle ‘Fotosentez’ Konusunun Öğretimi: React Stratejine Dayalı Bir Uygulama. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitim Dergisi, 10 (10), 21-45.
• Güneş Koç, R.S.(2013). 5e Modeli İle Desteklenen Bağlam Temelli Yaklaşımın Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Işık Ünitesindeki Başarılarına, Bilgilerinin Kalıcılığına ve Fen Dersine Karşı Olan Tutumlarına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Gürsoy Köroğlu, N. (2011). Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının, Öğretmen Adaylarında Çevreye Yönelik İlgi, Tutum ve Çevre Bilinçli Tüketici Davranışlarının İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Hırca, N. (2012). Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımına Uygun Etkinliklerin Öğrencilerin Fizik Konularını Anlamasına ve Fizik Dersine Karşı Tutumuna Etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 313-325
• Hoşbaş, A.A. (2018). Fen Bilimleri Öğretiminde Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının Öğrenme Ürünleri Üzerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale üniversitesi, fen bilimleri enstitüsü, Kırıkkale.
• İlhan, N., Doğan, Y., & Çiçek, Ö. (2015). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının “Özel Öğretim Yöntemleri” Dersindeki Yaşam Temelli Öğretim Uygulamaları. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 666-681
• İlhan, N. (2010). Kimyasal Denge Konusunun Öğrenilmesinde Yaşam Temelli (Context Based) Öğretim Yaklaşımının Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• İslamoğlu, H., Ursavaş, Ö.F., & Reisoğlu, İ. (2015). Fatih projesi üzerine yapılan akademik çalışmaların içerik analizi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 5(1), 161-183.
• Kara F. (2016). 5. Sınıf “Maddenin Değişimi” Ünitesinde Kullanılan Bağlam Temelli Öğrenmenin Öğrencilerin Bilgilerini Günlük Yaşamla İlişkilendirme Düzeyleri, Akademik Başarıları ve Fene Yönelik Tutumlarına Etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Karslı, F., Kara Patan, K. (2016). Effects Of The Context-Based Approach On Students’ Conceptual Understanding: “The Umbra, The Solar Eclipse And The Lunar Eclipse”. Journal Of Baltıc Science Education, 246-260
• Karslı, F., Saka, Ü. (2017). 5. Sınıf Öğrencilerinin ‘Besinleri Tanıyalım’ Konusundaki Kavramsal Anlamalarına Bağlam Temelli Yaklaşımın Etkisi. İlköğretim Online, 900-916
• Karslı, F., Yiğit, M (2015). Lise 12. Sınıf Öğrencilerinin Alkanlar Konusundaki Kavramsal Anlamalarına Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımının Etkisi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43-62
• Kistak, Ö. (2014). İlköğretim 8. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersi Ses Ünitesinin Yaşam Temelli Yaklaşımla Öğretimi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
• Konu, M., Gül, Ş. (2017). Biyoloji Dersinde Yaşam Temelli Probleme Dayalı Öğretim Uygulamalarının Tutum, Motivasyon ve Problem Çözme Becerilerine Etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 127-142.
• Kurnaz, M. A., & Sağlam Arslan, A. (2011). A thematic review of some studies investigating students’ alternative conceptions about energy. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, 3(1), 51-74.
• Kurnaz, M.A (2013). Fizik Öğretmenlerinin Bağlam Temelli Fizik Problemleriyle İlgili Algılarının İncelenmesi. Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 375-390
• Kutu, H., Sözbilir, M. (2011).Yaşam Temelli ARCS Öğretim Modeliyle 9. Sınıf Kimya Dersi “Hayatımızda Kimya” Ünitesinin Öğretimi. OMÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 29-62
• Lye, H. Fry, M., & Hart, C. (2001). What does it mean to teach physics in context: A first case study. Australian Science Teachers Journal, 48, pp. 16-22.
• Özay Köse, E., Çam Tosun, F. (2010). Yaşam Temelli Öğrenmenin Sinir Sistemi Konusunda Öğrenci Başarılarına Etkileri. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 91-106
• Rusçuklu, P. (2017). Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının 6. Sınıf Öğrencilerinin ‘Maddenin Tanecikli Yapısı’ Ünitesindeki Akademik Başarı ve Kalıcılıklarına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Sadi Yılmaz, S.(2013). Kimyasal Değişimler Ünitesinin İşlenmesinde Yaşam Temelli Öğrenme Yaklaşımının Etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ulusoy, F.M., (2013). Bağlam Temelli Öğrenme İle Desteklenen Bütünleştirici Öğrenme Modelinin Öğrencilerin Kimya Öğretimine Yönelik Tutum, Motivasyon ve Başarılarına Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ültay, E. (2014). İtme, Momentum Ve Çarpışmalar Konusuyla İlgili Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımına Dayalı Açıklama Destekli React Stratejisine Göre Geliştirilen Etkinliklerin Etkisinin Araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, B. (2018). Bağlam Temelli Öğrenmeye Uygun Olarak Hazırlanmış Stem Uygulamalarının Etkilerinin İncelenmesi. Eğitim kuram ve uygulama araştırma dergisi, 4(1), 42-53
• Yıldırım, G., Gültekin, M. (2017). İlkokul 4. Sınıf Fen ve Teknoloji Dersinde Bağlam Temelli Öğrenme Uygulamaları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 81-101
• Yıldırım G. (2015). İlkokul 4. Sınıf Fen Ve Teknoloji Dersinde Bağlam Temelli Öğrenme Uygulamaları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yiğit, M. (2015). 12. Sınıf Öğrencilerinin Hidrokarbon Bileşikleri Konusundaki Kavramsal Anlamalarına, Bağlam Temelli Öğrenme Yaklaşımının React Stratejisine Göre Hazırlanmış Materyallerin Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Giresun.
• Yolcu, S. (2014). Ortaöğretimde Beslenmeye Yönelik Bilgilerin Bağlam Temelli Öğrenme Düzeyine Etkisi Ve Uygulanma Oranları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.