Gürcü Rüyası Partisi: “Yabancı Ajan” Yasa Tasarısının AB ile İlişkiler Kapsamında Değerlendirilmesi

Yıl 2025, Cilt: 20 Sayı: 2, 412 - 424, 27.10.2025

Seda Kaya Karabulut

https://doi.org/10.17550/akademikincelemeler.1685866

Öz

Küresel düzenin “soğuk” büyük güçlerinden olan SSCB 1991’de resmen dağıldığında siyaset bilimi akademisi, post komünist devletlerde başlayan demokratikleşme sürecinin heyecanıyla liberal siyasetin zaferini ilan ettiler. Gerçekten de o günden bugüne, komünist kurumsal geleneklerden kâğıt üzerinde bir kopuş yaşandığı ve bunun önemli ölçüde AB etkisi ile gerçekleştiği kabul edilebilir. Hatta kâğıt üzerindeki siyasi dönüşümün demokratikleşen devletlerin toplumlarında da bir ölçüde destek bulduğu tartışılmazdır. Ancak gelinen son noktada Polonya ve Macaristan’ın önemli örneklerini oluşturduğu bir “demokraside geriye gidiş” diğer bir ifadeyle “demokratik erozyon” süreci 2010’lu yıllardan bugüne akademiyi meşgul etmektedir. Gürcistan soğuk savaş döneminin o iki kutuplu küresel dengesini, iç siyasetinde hala yaşatmak zorunda olan, bir ölçüde Batı yanlısı ancak Rusya’dan tamamen kopması oldukça zor görünen bir devlet olması açısından hem demokratikleşme hem de demokratik erozyon sürecinin önemli bir diğer örneğidir. Nisan 2024 sonunda iktidar partisi olan Gürcü Rüyası Partisi’nin “yabancı ajan” ismini verdiği ve temelde ülkedeki yabancı fon kaynaklı sivil toplum kuruluşlarını kontrol etmeyi amaçlayan yasa tasarısı ise, daha yakın zamanda AB adaylık statüsü kazanan Gürcistan için demokratik bir sorgulamayı yaratacaktır. Bu kapsamda ekonomik ve politik alanlarda AB ile yakınlaşan Gürcistan’ın, Osetya ve Abhazya topluluklarını her fırsatta Gürcistan’ın egemenliği aleyhine kışkırtan Rusya’ya yakınlaşacağı öngörüsü, Rusya ile çok yakın bir zamanda sıcak çatışmaya giren Gürcistan için uzun vadeli bir çıkarım olacaktır. Ancak daha kısa vadede özellikle bu yasa tasarısının AB ile ilişkilerde birtakım açmazları doğuracağı öngörülebilir. Bu çalışma, “yabancı ajan” yasa tasarısının Gürcistan’ın Rusya ve AB arasındaki siyasetinin yeni pusulasının Rusya olup olmayacağını ve AB ile ilişkilerinin bu kapsamdaki seyrini tartışmaya açacaktır.

Anahtar Kelimeler

Gürcistan , Rusya , AB , Gürcü Rüyası Partisi , Demokrasi

Evaluaton of the Georgian Dream Party “Foreign Agent” Bill within the Scope of Relations With the EU

Öz

Küresel düzenin “soğuk” büyük güçlerinden olan SSCB 1991’de resmen dağıldığında siyaset bilimi akademisi, post komünist devletlerde başlayan demokratikleşme sürecinin heyecanıyla liberal siyasetin zaferini ilan ettiler. Gerçekten de o günden bugüne, komünist kurumsal geleneklerden kâğıt üzerinde bir kopuş yaşandığı ve bunun önemli ölçüde AB etkisi ile gerçekleştiği kabul edilebilir. Hatta kâğıt üzerindeki siyasi dönüşümün demokratikleşen devletlerin toplumlarında da bir ölçüde destek bulduğu tartışılmazdır. Ancak gelinen son noktada Polonya ve Macaristan’ın önemli örneklerini oluşturduğu bir “demokraside geriye gidiş” diğer bir ifadeyle “demokratik erozyon” süreci 2010’lu yıllardan bugüne akademiyi meşgul etmektedir. Gürcistan soğuk savaş döneminin o iki kutuplu küresel dengesini, iç siyasetinde hala yaşatmak zorunda olan, bir ölçüde Batı yanlısı ancak Rusya’dan tamamen kopması oldukça zor görünen bir devlet olması açısından hem demokratikleşme hem de demokratik erozyon sürecinin önemli bir diğer örneğidir. Nisan 2024 sonunda iktidar partisi olan Gürcü Rüyası Partisi’nin “yabancı ajan” ismini verdiği ve temelde ülkedeki yabancı fon kaynaklı sivil toplum kuruluşlarını kontrol etmeyi amaçlayan yasa tasarısı ise, daha yakın zamanda AB adaylık statüsü kazanan Gürcistan için demokratik bir sorgulamayı yaratacaktır. Bu kapsamda ekonomik ve politik alanlarda AB ile yakınlaşan Gürcistan’ın, Osetya ve Abhazya topluluklarını her fırsatta Gürcistan’ın egemenliği aleyhine kışkırtan Rusya’ya yakınlaşacağı öngörüsü, Rusya ile çok yakın bir zamanda sıcak çatışmaya giren Gürcistan için uzun vadeli bir çıkarım olacaktır. Ancak daha kısa vadede özellikle bu yasa tasarısının AB ile ilişkilerde birtakım açmazları doğuracağı öngörülebilir. Bu çalışma, “yabancı ajan” yasa tasarısının Gürcistan’ın Rusya ve AB arasındaki siyasetinin yeni pusulasının Rusya olup olmayacağını ve AB ile ilişkilerinin bu kapsamdaki seyrini tartışmaya açacaktır.

Anahtar Kelimeler

Georgia , Russia , EU , Georgian Dream Party , Democracy

Kaynakça

• Civil.ge. (2023, February 23). EU is concerned by the draft law on foreign agents. https://civil.ge/archives/526927
• Caliskan, O. (2023). Democratic backsliding in Georgia and the role of the rivalry between the Georgian dream and the united national movement. Journal of Liberty and International Affairs, 9(2), 385-397
• Chatham House, https://www.hrw.org/news/2024/05/09/georgia-foreign-influence-bill-threatens-rights Erişim Tarihi: 04.07.2025
• Cianciara, A. K. (2016). ‘Europeanization’ as a legitimation strategy of political parties: the cases of Ukraine and Georgia. Southeast European and Black Sea Studies, 16(3), 391–411. https://doi.org/10.1080/14683857.2016.1201984
• Commision.Europa.Eu. 2024. EU enlargement. https://commission.europa.eu/strategy-and-policy/policies/eu-enlargement_en. (Accessed February 4, 2024).
• Davtyan, E. (2024). Pro-Western or pro-Russian? Elections, foreign policy and inter-party rivalry in Georgia. Journal of Contemporary European Studies. 1-13 https://doi.org/10.1080/14782804.2024.2382158
• Human Rights Watch, https://www.hrw.org/news/2024/05/09/georgia-foreign-influence-bill-threatens-rights Erişim Tarihi: 04.07.2025
• Kakachia, K., Minesashvili, S., & Kakhishvili, L. (2018). Change and continuity in the foreign policies of small states: Elite perceptions and Georgia’s foreign policy towards Russia. Europe-Asia Studies, 70(5), 814–831. https://doi.org/10.1080/09668136.2018.1480751
• Kaya Karabulut, S. (2022a). Gürcistan’ın siyasal dönüşümü: Bağımsızlıktan günümüze. Akademik Düşünce Dergisi, 6, 37–53. https://doi.org/10.53507/akademikdusunce.1192059
• Kaya Karabulut, S. (2022b). Gürcistan demokrasisine dair bir tartışma. Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(2), 141–148. https://doi.org/10.52791/aksarayiibd.1085740
• Kakhishvili, L. (2021). Towards a two-dimensional analytical framework for understanding Georgian foreign policy: How party competition informs foreign policy analysis. Post-Soviet Affairs, 37(2), 174–197. https://doi.org/10.1080/1060586X.2020.1869455
• Kamilsoy, N. (2025). Foreign funding, accountability and contention: Exploring self-regulatory practices in Georgian civil society. Contemporary Politics. 1-22 https://doi.org/10.1080/13569775.2025.2450870
• Lomsadze G. (2023). Far from FARA? Georgia's foreign agent law controversy. Eurosianet. https://eurasianet.org/far-from-fara-georgias-foreign-agent-law-controversy
• Shyrokykh, K., & Winzen, T. (2025). International actors and democracy protection: Preventing the spread of illiberal legislation in Eastern Europe nd Central Asia. Democratization, 1–23. https://doi.org/10.1080/13510347.2025.2461463
• Silagadze, G. (2020). Is Georgian populism eurosceptic. European Journal of Political Research, 49(6), 787–817.
• Tabatadze S. (2021). Party-based Euroscepticism: The case of Georgia. Demokratizatsiya. The Journal of Post-Soviet Democratization, 30(2), 239–60.
• Tabatadze, S., & Gigauri, N. (2025). Eurosceptic games in The EU candidate states: The case of Georgia, Southeast European and Black Sea Studies. https://doi.org/10.1080/14683857.2025.2473171
• Tsuladze, L., Abzianidze, N., Amashukeli, M., & Javakhishvili, L. (2024). De-Europeanization as discursive disengagement: Has Georgia "got lost" on its way to European integration? Journal of European Integration. 297-319 https://doi.org/10.1080/07036337.2023.2278072
• Wales, O. (2017). Georgian far-right nationalism and the Russian factor. Regional dialogue. December 18.
• Weyland, K. (2017). Autocratic diffusion and cooperation: The Impact of interests vs. ideology. Democratization, 24(7), 1235–1252. https://doi.org/10.1080/13510347.2017.1307823