Gisela 5 Kiraz Anacının Doku Kültürü İle Çoğaltılması Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2008, Cilt: 21 Sayı: 1, 117 - 121, 01.06.2008

S. Demiral S. Ülger

Öz

Gisela 5, bodur kiraz yetiştiriciliğinde dünya’da yaygın olarak kullanılan bir anaçtır. Bu çalışmada Gisela-5 anacının doku kültürü yoluyla çoğaltma olanakları araştırılmıştır. Yıllık sürgünlerin yan ve tepe tomurcukları eksplant olarak kullanılmış ve eksplantlar dezenfekte edildikten sonra çoğaltım aşamasında 1.0 mg/l IBA (indol butirik asit) + 0.75 mg/l BAP (benzil amino pürin), 1.0 mg/l IBA + 1.0 mg/l BAP, 2.0 mg/l IBA + 0.75 mg/l BAP ve 2.0 mg/l IBA + 1.0 mg/l BAP içeren MS (Murashige ve Skoog) besi ortamına alınmışlardır. Çoğaltım ve köklendirme aşamalarında eksplantlar 16 saat aydınlık ve 8 saat karanlık, 24 ± 2°C sıcaklık ve 2500 lux aydınlatma, içeren büyüme odalarına konulmuştur. Köklendirme aşamasında MS ortamına 0, 1, 2, 4 ve 6 mg/l NAA (naftalen asetik asit) ilave edilmiştir. Çoğaltım aşamasında en iyi sürgün sayısı 2.93 adet ile 1.0 mg/l IBA + 0.75 mg/l BAP ve en iyi sürgün boyu 1.68 cm ile 2.0 mg/l IBA + 1.0 mg/l BAP uygulamalarından elde edilmiştir. En iyi köklendirme ise %92.88 ile 6 mg/l NAA uygulamasında saptanmıştır

Anahtar Kelimeler

Gisela 5, In Vitro, Çoğaltma, Köklenme

A Research on Propagation of Gisela 5 Cherry Rootstock by Tissue Culture

Öz

Gisela 5 was common rootstock in sweet cherry growing in the world. The propagation possibilities of Gisela 5 rootstock was determined by tissue culture in the research. Apical and axilary buds of annual shoots were used as explant materials, and the explants were placed onto MS (Murashige and Skoog) medium containing 1 mg/l IBA (indole butyric acid) + 0.75 mg/l BAP (benzyl amino purine), 1 mg/l IBA + 1 mg/l BAP, 2 mg/l IBA + 0.75 mg/l BAP, and 2 mg/l IBA + 1 mg/l BAP after sterilization of explants. The cultures were incubated in a culture room at 24±2 oC with a 16-h photoperiod under 2500 lux light irradiance. The MS basal medium during the rooting stage was supplemented with 0, 1, 2, 4 and 6 mg/l NAA (naftalen acetici acid). The highest shoot number (2.93 number) and shoot lenght (1.68 cm) were obtained from 1 mg/l IBA + 0.75 mg/l BAP and 2 mg/l IBA + 1 mg/l BAP combination, respectively. For rooting stage, different concentrations of NAA (0, 1, 2, 4 and 6 mg/l) were added. 6 mg/l NAA gave the good rooting percentege (92.88 %) during the rooting stage.

Anahtar Kelimeler

Gisela 5, In Vitro, Propagation, Rooting

Kaynakça

• Anıcka, J. and Pretova, A., 1980. Embryo culture and micropropagation of cherries in vitro. Scientia Horticulturae, 12 (1): 77-82.
• Al-Sabbagh, M., Ahmad, A.K., Mahmoud, K. and Abdul-Rahman, K., 1999. In vitro propagation of a semi-dwarfing cherry rootstock. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 59: 203-208.
• Baş, M., 1998. Farklı Prunus klon ve çöğür anaçlarının bazı kayısı çeşitleriyle uyuşma düzeyi, bitki besin maddeleri alımı ve büyümeye etkileri üzerinde araştırmalar (doktora tezi). Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, s: 201.
• Çelik, M. ve Sakin, M. 1991. Ülkemizde meyve fidanı üretiminin bugünkü durumu. Türkiye I. Fidancılık Sempozyumu. Ankara. s: 167-180.
• Fidancı, A., Burak, M. ve Erenoğlu, B. 2001. Bazı klonal kiraz ve vişne anaçlarının in vitro’da hızlı çoğaltılma tekniklerinin belirlenmesi. I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 25-28 Eylül 2001, Yalova, s: 181-186.
• Feucht, W. and Dausend, B. 1979. Root induction in vitro of easy-to-root Prunus pseudocerasus and difficult-to-root Prunus avium. Scientia Horticulturae, 4 (1): 49-54.
• Fogle, W. 1975. Cherries. Advences in fruit breeding. Edited by Jules Janick and James N. Moore. Purdue University Pres West Lafayette, Indiana. ISBN 0 911198 36 9.
• Hartman, H.T., Kester, D.E., Davıes, F.T. and Geneve, R.L. 1997. The biology of grafting plant propagation: Principles and Practices- Hall., p: 392-436.
• Kuden, A. ve Sırış, Ö. 2001. Ülkemiz yayla koşullarında uygun yeni kiraz çeşitlerinin meyve verimi ve kalitesi üzerinde çalışmalar. Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsü, I. Sert çekirdekli Meyveler Sempozyumu, 25-28 Eylül, Yalova, s: 103-113.
• Litwinczuk, W. 2004. Usefulness of double-phase media in propagation of cherry rootstock cv. Gisela 5 in vitro. Growth and Development of plants. Theoretical and Practical Problems. Abstracts of International Scientific Conference. Lithuanian Institute of Horticulture, Babtai, 7-9 June, p: 54-55.
• Murashige, T. and Skoog, F.A. 1962. A revised medium for rapid growth and bioassays with tobacco tissue cultures. Physiol. Plant. 15, pp. 473-497.
• Özçağıran, R., 1974. Meyve ağaçlarında anaç ile kalem arasındaki fizyolojik ilişkiler. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, İzmir, No:243, s: 45.
• Özyiğit, S. 2003. 0900 Ziraat ve dölleyicileri ile bazı klon anaçlarının uyuşma durumları. Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü Eylül Dergisi. Http://egirdir- bahce.org/arsiv/eylul2003/eylul2003.htm.
• Özzambak, E. and Hepaksoy, S. 1997. Investigations on in vitro rooting and acclimazitıon of sour cherry cv. Heimanns Rubinweichsel. Acta Horticulturae, 447: 153-154.
• Perez-Tornero, O. and Burgos, L. 2000. Different media requirements for micropropagation of apricot cultivars. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 63 (2): 133-141.
• Pevalek-Kazlina, B., Michler, C.H. and JELASKA, S. 1994. Microclonal multipication of wild cherry (Prunus avium L.) from shoot tips and root sucker buds. Acta Botanica Croatica, 53 (1): 31- 38.
• Ruzıc, D., Sarıc, M., Cerovıc, R. and Culafıc, L. 2000. Relationship between the concentration of macroelements, their uptake and multiplication of cherry rootstock Gisela 5 in vitro. Plant Cell, Tissue and Organ Culture, 63: 9-14.
• Silva, A.L., Rogalski, M., Moraes, L., Feslibino, C., Crestani, L. and Guerra, M. 2003. In vitro establishment and multiplication of Prunus rootstock. Revista Brasileira de Fruticultura, 25 (2): 297-300.
• Soylu, A. 2000. Meyve yetiştirme ilkeleri. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Notları. No: 20, 4. Baskı, Bursa, s: 178.
• Sülüşoğlu, M. ve Çelik, M. 2003. SL-64 (Prunus mahaleb) ve F 12/1 (Prunus avium) anaçlarının mikro üretiminde temel besin ortamının ve hormonlarının sürgün proliferasyonu ve kalitesi üzerine etkileri. Türkiye IV. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi. Cilt I: 111-114.
• Tang, H., Ren, Z., Reustle, G. and Krczal, G. 2002. Plant regeneration from leaves of sweet and sour cherry cultivars. Scientia Horticulturae, 93 (3-4): 235-244.
• Theiler-Hedtrich, C.M. and Feucht, W. 1985. Micropropagation of Prunus cerasus rootstocks- Influence of culture medium constituents on growth in stage I and II. Acta Horticulturae, 169: 335-340.
• Webster, A.D. and Looney, N.E. 1996. Cherries. Crop Physiology. Production and Uses. Printed and Bound in the UK at the University Press, Cambridge. ISBN 0 85198 936 5.
• Yılmaz, M. 1992. Modern bahçe bitkileri yetiştirme tekniği. Çukurova Üniversitesi Basımevi, Adana. s: 151.
• Zilkah, S., Faingersh, E. and Rotbaum, A. 1992. In vitro propagation of three MXM (Prunus avium X Prunus mahaleb) cherry rootstocks. Acta Horticulturae, 314: 93-98.
• Zimmermann, R.H. 1981. Micropropagation of fruit plants. Growth regulators in fruit production. Acta Horticulturae, 120: 217-227.