Derik Yöresi Zeytinliklerinin Beslenme Durumunun Tespiti

Yıl 2008, Cilt: 21 Sayı: 1, 131 - 138, 01.06.2008

İ. Doran Y. K. Koca B. Pekkolay M. Mungan

Öz

Bu araştırma, Mardin ili Derik ilçesinde yoğun olarak yetiştirilen Halhalı zeytin çeşidine ait bahçelerin beslenme durumlarını tespit etmek amacıyla 2002-2003 yılları arasında yürütülmüştür. Bu amaçla; yöreyi temsilen Derik'te yedi zeytin bahçesi seçilerek toprak ve yaprak örnekleri alınıp, analiz edilmişlerdir. Yaprakların P, K, Ca, Mg, Fe ve Mn seviyeleri ürünlü ve ürünsüz yılda yeterli, N, Zn, Cu ve B seviyeleri ise yetersiz olarak belirlenmiştir. Bu bulgulara göre zeytinliklerde N, Zn Cu ve B noksanlığından kaynaklanan bir beslenme sorunu olduğu söylenebilir. Toprakların değişebilir K, Ca, Mg ve alınabilir P, Fe, Zn, Mn ve Cu içeriklerinin yeterli, organik madde ve alınabilir B içeriklerinin yetersiz oldukları tespit edilmiştir. Fiziksel ve kimyasal analiz sonuçlarına göre zeytin tarımına uygun oldukları belirlenen toprakların pH değeri ile değişebilir Ca miktarı arasında pozitif ilişkiler belirlenirken, Fe, Zn ve Cu miktarları arasında negatif ilişkiler belirlenmiştir. Ürünlü yılda yaprakların N, P ve K miktarları arasında pozitif ilişkiler belirlenirken, ürünlü ve ürünsüz yılın yaprak P ve K içerikleri ile toprak P ve K içerikleri arasında korelasyon belirlenememiştir. Zeytin üreticilerinin tamamının yaprak ve toprak analizi yaptırmadıkları, kimyasal gübre uygulamadıkları, sulama yaptıkları ve yalnızca ürünlü yıllarda ahır gübresi uyguladıkları belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Zeytin, Yaprak-Toprak Analizi, Toprak-Bitki İlişkileri, Üretici Anketi

The Nutrient Status of the Olive Trees Grown in Derik Province

Öz

The purpose of this study was to determine the nutrient status of Halhalı olive orchards in the Derik province of Mardin between 2002 and 2003 years. For this aim, leaf and soil samples were collected from seven olive orchards were analyzed. The phosphorus, potassium, calcium, magnesium, iron and manganese contents of leaf samples were found sufficient both in on-year and in off-years. However, the values of nitrogen, zinc, copper and boron in leafs were found insufficient both in two years. According to this data nitrogen, zinc, copper and boron deficiencies were determined in olive orchards. The exchangeable potassium, calcium, magnesium and available phosphorus, iron, zinc, manganese and copper contents of soil samples were found sufficient but organic matter and available boron contents were found insufficient. The soils were suitable for growing olives generally respect to physical and chemical properties. The positive relations were determined between pH and exchangeable Ca content of soil while, Fe, Zn and Cu contents were negatively correlated. There were positive relations between in terms of nitrogen, phosphorus and potassium contents of leaves in on-year. However, there were no relationships between potassium and phosphorus contents of the leaf and soil samples in both years. It was determined that olive producers were not applied chemical fertilizers in all of the orchards, soil and leaf were not analyzed but farmyard manure was applied every on-years. Also there was irrigation in all orchards studied.

Anahtar Kelimeler

Olive, Leaf And Soil Analysis, Soil-Plant Relationships, Producer Survey

Kaynakça

• Anonim, 1991. Standart Zeytin Çeşitleri Katalogu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Yayınları. No: 334, Seri: 16. Ankara.
• Anonim, 1992. IFA World Fertilizer Use Manuel. International Fertilizer Industry Association. ISBN: 2-9506299-0-3: 229-234, Paris.
• Anonim, 2001. Bitkisel Üretim (Meyvecilik). D.P.T. Özel İhtisas Komisyonu Raporu. Yayın No: DPT: 2649-ÖİK: 657. Ankara.
• Anonim, 2003. Tarımsal Yapı ve Üretim. D.İ.E. Yayınları No:2949. Ankara.
• Anonim, 2004. Mardin Tarım İl Müdürlüğü Faaliyet Raporu. Mardin.
• Anonim, 2007. Zeytincilik Araştırma Enstitüsü. www.zae.gov.tr. İzmir.
• Aksalman, A., Dikmelik, Ü., Püskülcü, G. ve Özgen, N., 1993. Aydın Yöresi Zeytinlerinin Beslenme Durumunun Tespiti (Sonuç Raporu). Zeytincilik Araştırma Enstitüsü, İzmir.
• Aydemir, O. ve İnce, F., 1988. Bitki Besleme. D.Ü. Eğitim Fakültesi Yayınları No: 2. Diyarbakır
• Bouyoucos, G. J., 1955. A Recalibration of the Hydrometer Method for Making Mechanical Analysis of the Soils. Agronomy Journal. 4(9) :434.
• Canözer, Ö., 1978. Ege Bölgesinde Önemli Zeytin Çeşitlerinin Besin Element Statüleri ve Toprak-Bitki İlişkileri (İhtisas Tezi). E.Ü.Z.F. İzmir.
• Chapman, H.D., Pratt, P. F. and Parker, F., 1961. Methods of Analysis for Soils, Plant and Waters. Üniv. of California. Div. of Agric. Sci.
• Çağlar, K. Ö., 1958. Toprak Bilgisi. Ankara Üniversitesi Zir. Fak. Yayın No: 10. Ankara.
• Delen, N., Tosun, N. ve Yıldız, Z., 1998. Türkiye’de Tarım İlacı Kullanımı ve Bu Kullanımın Büyük Menderes Havzası Açısından Değerlendirilmesi. 3. Tarım ve Çevre Sempozyumu, Söke-Aydın.
• Dikmelik, Ü., 1989. Zeytinde Ençok Rastlanan Beslenme Problemleri ve Giderilmesine Yönelik Önlemler. Zeytin Yetiştiriciliği Kursu. Z.A.E. No:48. İzmir.
• Dizdar, M.Y., 2003. Türkiye’nin Toprak Kaynakları. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Yayın No: 2. Ankara, 318 s.
• Doran, İ. ve Aydın, R., 1999. İçel Yöresi Zeytinliklerinin Beslenme Durumunun Tespiti. Anadolu: 9(1),:105-130, İzmir.
• Eyüpoğlu, F., Kurucu, N. ve Talaz, S., 1998. Türkiye Topraklarının Bitkiye Yarayışlı Bazı Mikro Elementler (Fe, Cu, Zn, Mn) bakımından Genel Durumu. Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü Toprak Ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayın No: 220. Ankara
• Genç, Ç., Moltay, İ. Soyergin, S. Fidan, A.E. ve Sütçü, A. 1991. Marmara Bölgesi Sofralık Zeytinlerinin Beslenme Durumu. Bahçe. 20(1-2): 49-58, Yalova.
• Güneş, A., Alpaslan, M. ve İnal, A., 2002. Bitki Besleme ve Gübreleme. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Yayın No:1526, Ankara.
• Hartmann, H.T. and Lilleland, O., 1966. Olive Nutrition Temperate to Tropical Fruit Nutrition (Ed: N.F.Childers) Hort. Pub. Rutgers, Chapter X. The State Uni. New Jersey.
• Jakson, M. L., 1967. Soil Chemical Analysis. Prentice Hall. Inc. Newyork/USA.
• Kacar, B., 1986. Gübreler ve Gübreleme Tekniği. T.C. Zir. Bankası Yayınları No:20. Ankara.
• Kacar, B. ve Katkat, V., 2006. Bitki Besleme. Nobel Yayınevi, Yayın No:849, Ankara.
• Lindsay, W.L., Madvedt, Y.J. and Giardano, P.M., 1972. Micronutrient in Agriculture. Soil Sci. Soc. of America, pp:1-25, Wisconsin. USA.
• Llamas, J.F., 1984. Basis of Fertilization in Olive Cultivation and the Olive Trees Vegetative Cycle and Nutritional Needs. International Course on Fertilization and Intensitication of Olive Cultivation. UNDP-FAO. Cordoba-Spain.
• Mengel, K. and Kırkby, E. A., 1987. Principles of Plant Nutrition. I.P.I. CH. 3048. Worblaufen- Bern.
• Olsen, S.R. and Dean, L.A., 1965. Phosphorus Methods of Soil Analysis. Part 2. Chemical and Microbiological Properties (Ed.: C.A.Black). Amer. Soc. of Agr, pp:1035-1048. Wisconsin/USA.
• Ortaş, İ., 1997. Mikoriza nedir?. Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi. Sayı 351, Ankara.
• Özbek, N., 1975. Gübreler ve Toprak Verimliliği I-II. A.Ü.Z.F. Yayınları No:170-180. Ankara.
• Özbek, N., 1981. Meyve Ağaçlarının Gübrelenmesi. T. O. K. B. Ankara., 280 s.
• Özbek, H., Kaya, Z. ve Tamcı, M., 1984. Bitkinin Beslemesi ve Metabolizması (Prof. Dr. Konrad
• Mengel’den çeviri). Ç.Ü.Z.F. Yayınları No:162. Ankara, 590 s.
• Püskülcü, G. ve Aksalman, A., 1988. Zeytinde Yaprak-Toprak Örneklerinin Alınma Prensipleri ve Gübre Tavsiyeleri. Zeytincilik Araş. Enst. Yayın No:44, İzmir, 14 s.
• Rıchards, I. A., 1954. Diagnosis and Improvement of Saline and Alkali Soils U.S. Dept. of Agric. handbook 60. Washington D.C.
• Soıl Survey Manuel., 1951. U. S. Dept. Agricultural Handbook 18. Washington D.C.
• Tekin, H., Kaleli, M., Ulusaraç, A., Akıllıoğlu, A., Dikmelik, Ü. ve Püskülcü, G., 1994. Gaziantep Yöresi Zeytinliklerinin Beslenme Durumu. Bahçe 23 (1-2): 43-52. Yalova.
• Wolf, B., 1939. The Determination of Boron in Soil Extractes, Plant Materials, Composts, Manures, Waters and Nutrient Solutions. Soil Science and Plant Analyses. 2(5):363-374.