TOPLU İŞ İLİŞKİLERİ BAKIMINDAN İŞYERİNİN SINIRLARININ BELİRLENMESİNİN ÖNEMLİ YANSIMALARI

Yıl 2023, , 1129 - 1177, 23.01.2024

Mehmet Şükrü Yıldız

https://doi.org/10.54704/akdhfd.1386914

Öz

İşyeri kavramı, iş ilişkisi bakımından işveren ve işçi kavramının yanında yer alan önemli bir bağlama noktasıdır. Öyle ki 4857 sayılı Kanun’un 2. maddesinin ilk fıkrasında işçi ve işveren kavramı tanımlanmış; hemen devamında ise işyeri kavramının tanımına yer verilmiştir. 6356 sayılı Kanun bakımından ise özel bir işyeri tanımına yer verilmemiş; 4857 sayılı Kanun’da yer alan işyeri tanımının 6356 sayılı Kanun açısından da geçerli olacağı düzenlemesine yer verilmiştir. Bu konuda kavram birliği sağlanmaya çalışılsa da işyeri kavramının toplu iş ilişkileri bakımından ayrıca incelenmesi önemlidir. Zira işyeri kavramı, bireysel iş ilişkisi bakımından taşıdığı önemin ötesinde, toplu iş ilişkileri bakımından çeşitli noktalarda doğrudan ya da dolaylı etkiyi haizdir. Bu bakımdan çalışmamızda ilk olarak işyeri kavramının tanımı açıklanmaya çalışılacaktır. İşyeri-işletme ayrımı toplu iş ilişkileri bakımından işletme kavramına özel anlam yüklendiği için ayrıca irdelenmesi gereken bir ayrımdır. Bu noktada çalışmamızda 6356 sayılı Kanun bakımından toplu iş sözleşmesi türü olarak özel bir anlam yüklenen ve işyerinin sınırlarının belirlenmesinin sonuçları açısından önem taşıyacak olan işletme kavramı da ele alınmaya çalışılacaktır. İşyerinin sınırlarının belirlenmesi bakımından önemli olan ve yargı kararlarında da sıkça tartışma konusu olmaya devam eden durum, bir yerin bağlı yer mi farklı bir işyeri mi olduğu hususudur. Bir yerin işyerine bağlı yer ya da ayrı işyeri olduğunun yorumlanması; sendikal örgütlenme, işkolu, toplu iş sözleşmesi türü, toplu iş sözleşmesi yetkisi ve toplu iş sözleşmesinin kapsamı gibi birçok noktada önem arz etmektedir. Çalışmamızın temel amacı da bağlı yer sayılmaya ilişkin ölçütlerin yargı kararlarında ne şekilde uygulandığı belirtilerek işyerinin sınırlarının belirlenmesi meselesinin toplu iş ilişkileri açısından ne denli önemli olduğunun ortaya koyulabilmesidir.

Anahtar Kelimeler

İşyeri, İşletme, Bağlı Yer, İşkolu, Sendikal Örgütlenme, Toplu İş Sözleşmesi Türleri, Toplu İş Sözleşmesi Yetkisi.

Kaynakça

• Arkan, Sabih. Ticari İşletme Hukuku. Ankara: Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü, 2021.
• Astarlı, Muhittin. Türk Toplu İş Hukukunda İşkolu Kavramı. Ankara: Lykeion Yayınları, 2019.
• Aydınlı, İbrahim. Türk İş Hukukunda İşyeri ve İşletme Kavramları. Ankara: Demiryol-İş, 2001.
• Başbuğ, Aydın. Toplu İş İlişkileri ve Hukuk. Ankara: Şeker- İş, 2012.
• Başterzi, Süleyman. Toplu İş Sözleşmesi Ehliyeti. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2016.
• Baycık, Gaye. “6356 Sayılı Kanunun Uygulanması Bakımından Sendikal Örgütlenme Düzeyi ve İşkolunun Belirlenmesi.”, İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 5, S. 2 (2014): 209-258.
• Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz. Toplu İş Sözleşmesinin Uygulanma Alanı. İstanbul: Vedat Kitapçılık, 2018.
• Canbolat, Talat. 6356 Sayılı Kanuna Göre Toplu İş Sözleşmesinin Düzeyi ve Türleri. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2013.
• Çelik, Nuri, Caniklioğlu, Nurşen, Canbolat, Talat ve Özkaraca, Ercüment. İş Hukuku Dersleri. İstanbul: Beta Yayıncılık, 2022.
• Doğan Yenisey, Kübra. “Sendikal Örgütlenmede İşkolu Esası ve İşkolunun Belirlenmesi.”, Çalışma ve Toplum Dergisi, S. 4(2013): 43-68.
• Doğan Yenisey, Kübra. İş Hukukunda İşyeri ve İşletme. İstanbul: Legal Yayınları, 2007. Ekmekçi, Ömer. Toplu İş Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayınları, 2023.
• Engin, E. Murat. “Yetki İtirazı Davalarında SGK İşyeri Sicil Numarasının İşlevi ve İşkolu Koduna Yönelik İtirazların Hukuki Niteliği.”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 39 (2018): 9-18.
• Eyrenci, Öner. “6356 Sayılı Kanunda Toplu İş Sözleşmesi Türleri.”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, Özel Sayı (2013): 119-146.
• Göktaş, Seracettin, Yılmaz, Gökhan. “Toplu İş Sözleşmesi Yetki Tespitinde İşyeri ve İşletme Kavramları ile İşyerine Bağlı Yer Niteliğindeki Birimlerin Belirlenmesine İlişkin Bir Değerlendirme.”, Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. M. Fatih Uşan’a Dekanlıkta 10. Yıl Anısına Teşekkür Armağanı (2022): 1161-1198.
• Işık, Rüçhan. Türk Toplu İş Sözleşmesi Hukukunda Ehliyet ve Yetki. Ankara: Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 1973.
• Kocagil Ersoy, İpek. Avrupa Birliği İlkeleri Işığında Türk İş Hukukunda Toplu İş Sözleşmesi Yapma Yetkisi. İstanbul: On İki Levha Yayınevi, 2019.
• Mollamahmutoğlu, Hamdi, Astarlı, Muhittin, Baysal, Ulaş. İş Hukuku. Ankara: Lykeion Yayınları 2022.
• Narmanlıoğlu, Ünal. “İşyeri Sendika Temsilcileri (Atanmaları, Görevleri ve Güvenceleri).”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 3, S. 1-4 (1987): 169-230. (İşyeri Sendika Temsilcileri).
• Narmanlıoğlu, Ünal. İş Hukuku II: Toplu İş İlişkileri. İstanbul: Beta Yayınevi, 2016.
• Oğuzman, M. Kemal. Hukuki Yönden İşçi- İşveren İlişkileri. İstanbul: Fakülteler Matbaası, 1987.
• Özkaraca, Ercüment. “Toplu İş Sözleşmesi Yetki Tespitinde İşyerine Bağlı Yer Niteliğindeki Birimlerin Belirlenmesi.”, Türkiye Tekstil Sanayii İşverenleri Sendikası Dergisi, S. 144 (2022): 2-8.
• Sur, Melda. İş Hukukunda Toplu İlişkiler. Ankara: Turhan Kitabevi, 2022.
• Süzek, Sarper. İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 2021.
• Şahlanan, Fevzi. Toplu İş Hukuku. İstanbul: On İki Levha Yayınevi, 2020.
• Şahlanan, Fevzi. Toplu İş Sözleşmesi. İstanbul: Acar Matbaacılık, 1992.
• Tuğ, Adnan. Sendikalar Hukuku. Ankara: Yetkin Yayınları, 1992.
• Tuncay, A. Can, Savaş Kutsal, Burcu, Bozkurt Gümrükçüoğlu, Yeliz. Toplu İş Hukuku. İstanbul: Beta Yayınevi, 2023.
• Yıldız, Gaye Burcu. “Toplu İş Hukuku Açısından İdare Merkezi ile Fabrika İşyeri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi.”, Sicil İş Hukuku Dergisi, S. 20 (2010): 135-140.
• Yıldız, Gaye Burcu. “Yetki Tespitine İtiraz Davalarında Bekletici Mesele.”, İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 15, S. 1 (2016): 515-527.