Kültür Endüstrisi Güdümünde Boş Zaman Pratiklerinde Tektipleşme: "Keyif" Etiketi İle Yapılmış İnstagram Paylaşımları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2019, Sayı: 31, 601 - 622, 30.06.2019

Seyhan Aksoy

https://doi.org/10.31123/akil.533726

Cited By: 2

Öz

Boş
zaman üzerinde denetimi olan standartlaştırılmış kültür endüstrisi içerikleri,
kitleyi sistemle uyumlaştırarak sistemin çıkarları doğrultusunda tektip hale
getirir. Kültür endüstrileri ile donatılmış kitlenin zevkleri/beğenileri ve boş
zaman etkinlikleri de homojen hale gelir ve kitle, kültür endüstrisinin kurguladığı
hayatları yaşar. İnsanlar boş zamanlarında benzer aktiviteleri yapar, benzer
yerlerde gezer, benzer yerlerde yemek yer ve benzer yerlerde tatil yapar.
Günümüzün
en önemli boş zaman etkinliği haline gelen sosyal medya ortam ve uygulamaları,
aynı zamanda kültür endüstrileri tarafından homojen hale getirilmiş olan
kitlenin boş zaman pratiklerinin salınımını en iyi analiz edebileceğimiz
ortamdır. Bu çalışmanın amacı, kültür endüstrisi kavramsallaştırmasından
hareketle boş zaman etkinliklerindeki tektipleşmeyi, Instagram'da keyif etiketi
ile yapılan paylaşımlar üzerinden ortaya koymaktır. Çalışmada keyif etiketi ile
paylaşılmış 100 fotoğraf üzerinden nicel çözümleme yapılmış ardından yargısal
örneklem ile seçilen fotoğraflar nitel içerik çözümlemesine tabi tutulmuştur. Nicel
içerik çözümlemesi sonucunda sıklıkla evde ya da dışarıda bir şeyler yiyip
içmenin, yerli dizi izlemenin ve tatile gitmenin keyif olarak tanımlandığı
tespit edilmiştir. Nitel içerik çözümlemesi ile de söz konusu tektipleşmiş
keyif etkinliklerinin,  tüketim
dolayımıyla yapış/eyleyiş biçimlerindeki benzerlikler ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kültür endüstrisi, , Boş Zaman, , Instagram

Kaynakça

• Adorno, T. W. (1954). “How to Look Television”, The Quarterly of Film, Radio and Television içinde, Yıl 8, 2. Sayı, 213-235
• Adorno, T. W. (1963). “Kültür Endüstrisine Genel Bir Bakış”, çev. MustafaTüzel, Kültür Endüstrisi – Kültür Yönetimi içinde, İstanbul 2011, s. 109-119
• Adorno, T. W. (1998). “Television as Ideology.” Critical Models:Interventions and Catchwords içinde. Çev. Henry W. Pickford. New York: Columbia University Press. s. 58-70
• Adorno, T. W. (2000). Minima moralia (Çev. A. Doğukan ve A. Koçak). İstanbul: Metis Yayınları
• Adorno, T. W. (2002). The Stars Down to Earth and Other Essays on The Irrational in Culture. London & New York: Routledge
• Adorno, T. W. (2012). Sahicilik Jargonu, Çev. Şeyda Öztürk, İstanbul: Metis
• Adorno, T. W. ve Horkheimer, M. (2010). “Kültür Endüstrisi: Kitlelerin Aldatılışı Olarak Aydınlanma”, Aydınlanmanın Diyalektiği, İstanbul: Kabalcı
• Ayan, G. (2016). Tüketim Kültürü Bağlamında Kimlik İnşasının Sosyal Medyada Kullanımı: Instagram Örneği, Yayımlanmamış Yüksek LisansTezi, Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Aydoğan, F. (2003). “Kitle Kültürü ve Sirk Kültürü”, Selçuk İletişim Dergisi, Cilt: 2, Sayı 4
• Aytaç, Ö. (2004). “Kapitalizm ve Hegemonya İlişkileri Bağlamında Boş Zaman”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 28, No:2, 115-138
• Aytaç, Ö. (2002). “Boş Zaman Üzerine Kuramsal Yaklaşımlar”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 12, Sayı 1, ss. 231-260
• Baudrillard, J. (1997). Tüketim Toplumu, Çev.H.Deliçaylı-F.Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yay.
• Bauman Z. (1999). Çalışma Tüketicilik ve Yeni Yoksullar, Çev. Ü. Öktem, İstanbul: Sarmal Yayınları
• Batuman, B. (1999). Boş Zaman, Aylaklık ve İdeoloji, 1st. Congress of Semiotics of Turkey, Ankara, October 20-23
• Berelson, B. (1952). Content Analysis in Communications Research, Glencoe
• Bernstein, J.M. (2011). “Araçsal Akıl ve Kültür Endüstrisi”, Kültür Endüstrisi Kültür Yönetimi içinde, İletişim Yayınları: İstanbulÇaycı, A. E. ve Aktaş, C. (2018). “Dijitalden Tatmak: Yemeğin “Yeni” Gastro Mekânlardaki Seyirlik Gösterisinin Kültürel Yansımaları”, TRT Akademi, S.6
• Çetin, E. (2015). “Sosyal Paylaşım Ağlarında Fotoğraf, Yer/Mekân Bildirim Paylaşımları ve Mahremiyet: Facebook Örneği”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt: 8,Sayı 41. Aralık. 779-788
• Dağtaş, B. (2008). “Türkiye’de Yaygın Televizyonlarda Tektipleşme ve Diziler: Tektipleşmiş Bir Zenginlik Göstergesi Olan Lüks Villaların Düşündürdükleri”, Galatasaray İleti-ş-im, Sayı 8, s.161-185.
• Gendron, B. (2016). “Theodor Adorno Cadillacs’la Tanışıyor”, Eğlence İncelemeleri Kitle Kültürüne Eleştirel Yaklaşımlar, Haz: Tania Modleski, Çev. Nurdan Gürbilek, İstanbul: Metis Yayınları
• Gökçe, O. (2006). İçerik Analizi: Kuramsal ve Pratik Bilgiler, Ankara: Siyasal Kitabevi
• Hemingway J. L. (1996). “Emancipating Leisure: The Recovery the Freedom in Leisure”, Journal of Leisure Research, 28 (1): 27-43
• Jay, M. (2001). Adorno. İstanbul: Der Yayınevi
• Kellner, D. (2013). Kültür Endüstrisi, Çev. Muharrem Açıkgöz, Felsefelogos.
• Kellner, D. (2011). “Frankfurt Okulu’ndan Postmodernizme Televizyona Dair Eleştirel Perspektifler”, Çeviren Sibel Fügan Varol, Erciyes İletişim Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, s.118-134
• Kocabay Şener, N. (2014). “Sosyal Medyada Günün Menüsü: Sosyal Medyada Paylaşılan Yemek Fotoğrafları Üzerine Bir Değerlendirme”, Erciyes İletişim Dergisi. Cilt: 3, Sayı:3 (72-88)
• Lafargue, P. (1999). Tembellik Hakkı, çev. V. Günyol, İstanbul: Cumhuriyet Gaz. Yayınları
• Macfarlane A.(1993). Kapitalizm Kültürü, Çev. R.Hakan Kır, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Marcuse H. (2010). Tek Boyutlu İnsan, Çev. A. Yardımlı, Ankara: İdea
• Mayring P. (2011). Nitel Sosyal Araştırmaya Giriş: Nitel Düşünce İçin Bir Rehber, Çev. Adnan Gümüş ve M. Sezai Durgun, Ankara: BilgeSu
• Merriam, S. B. (2015). Nitel Araştırma: Desen ve Uygulama İçin Bir Rehber. Çev. Edit. Selahattin Turan, Ankara: Nobel
• Mutlu, E. (1991). Televizyonu Anlamak, Ankara: Gündoğan Yayınları
• Oskay, Ü. (1982). Çağdaş Fantazya, Popüler Kültür Açısından Bilim-Kurgu ve Korku Sineması, Ankara: Ayko Yayınları
• Özçetin, B. (2018). Kitle İletişim Kuramları, İstanbul: İletişim Yayıncılık
• Ritzer, G. (2000). Büyüsü Bozulmuş Dünyayı Büyülemek, Çev. Şen Süer Kaya, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Ritzer, G. (1998). Toplumun McDonaldlaştırılması, Çev. Şen Süer Kaya, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Swinggewood, A. (1996), Kitle Kültürü Efsanesi, Çeviren Aykut Kansu, Ankara: Bilim Sanat
• Urry, J. (1999). Mekânları Tüketmek, Çev. R. Öğdül, İstanbul: Ayrıntı Yayınları
• Veblen, T. (2005). Aylak Sınıfın Teorisi, İstanbul: Babil Yayınları
• Wimmer, D. R. ve Dominick, J. (2007). “İçerik Çözümlemesi”, Medya Metinlerini Çözümlemek içinde, Der. Gülseren Şendur Atabek ve Ümit Atabek, Ankara: Siyasal Kitabevi
• Willette, J. (2012). Theodor W. Adorno and the Culture Industry, Çev. Tarkan Tufan, https://www.gazeteduvar.com.tr/dunya-forum/2017/05/04/theodor-w-adorno-ve-kultur-endustrisi-uzerine/ erişim tarihi 01.02.2019.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin