Toplumsal Cinsiyet Rollerinin Sosyal Medyada Yansıması: Sokağa Çıkma Yasağı Örneği

Yıl 2022, Sayı: 37, 80 - 95, 29.06.2022

Özlem Delal Enes Abanoz

https://doi.org/10.31123/akil.1079620

Cited By: 1

Öz

Kadın ve erkeğe belirlenmiş roller yükleyen toplumsal cinsiyet kalıpları kişileri sınırlandırmakta ve cinsiyet eşitsizliklerine neden olmaktadır. Medya, üretilen içeriği geniş kitlelere ulaştırma göreviyle bu rollerin yaygınlaştırılmasında etkin bir rol üstlenmektedir. Geleneksel medyada yaygın bir şekilde gözlemlenen bu durumun kullanıcıya içerik üretme imkânı veren sosyal medya ortamlarında değişeceğine yönelik yaygın bir görüş vardır. Bu bağlamda mevcut araştırmada, kullanıcıya özgür bir paylaşım ortamı sunan sosyal medya araçlarında toplumsal cinsiyet rollerinin sürdürülüp sürdürülmediği araştırılmıştır. Kullanıcıların sokağa çıkma yasaklarını değerlendirmelerinde toplumsal cinsiyete göre farklılıklar olup olmadığını ortaya çıkarmayı amaçlayan araştırmada örneklem olarak Covid-19 pandemisinde uygulanan sokağa çıkma yasaklarına dair paylaşımlar ele alınmıştır. Twitter üzerinden #sokağaçıkmayasağı etiketi veya sokağa çıkma yasağı kelimelerini içeren erişime açık gönderiler ağ kazıma tekniği ile toplanmıştır. Python programı aracılığı ile elde edilen veriler kullanıcıların sisteme kaydolurken verdikleri ad ve soyadı bilgisi dikkate alınarak kadın ve erkek cinsiyetlerine göre sınıflandırılmıştır. Bu kapsamda 973 kadın ve bin 472 erkek olmak üzere 2 bin 445 kullanıcıya ait 224 bin 87 gönderi analiz edilmiştir. İki grup tarafından kullanılan kelimeler karşılaştırılarak istatistiksel olarak anlamlı fark bulunan kelimeler içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda toplumun tamamını ilgilendiren sağlık ile ilgili bir kararda bile sosyal medya paylaşımlarında toplumsal cinsiyet rollerinin yansımaları gözlemlenmiştir ve bu alanda da toplumsal cinsiyet rollerinin sürdürüldüğü sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Sosyal medya, Covid-19, Sokağa Çıkma Yasağı, Sağlık

Reflection of Gender Roles on Social Media: An Example of Curfew

Öz

Gender stereotypes that impose specific roles on men and women limit people and cause gender inequalities. The media plays an active role in disseminating these roles with the task of delivering the produced content to large masses. There is a widespread view that this situation, widely observed in traditional media, will change in social media environments that allow the user to produce content. In this context, the current research has investigated whether gender roles are maintained in social media tools that offer a free sharing environment to the user. The research aims to reveal differences according to gender in users' evaluations of curfews. The posts about the curfews applied in the Covid-19 pandemic were discussed as a sample. Accessible posts on Twitter containing the hashtag #sokağaçıkmayasağı or the words curfew were collected using the web scraping technique. The data obtained through the Python program were classified according to male and female genders, taking into account the name and surname information provided by the users when registering to the system. In this context, 224 thousand 87 posts belonging to 2,445 users, 973 women and 1,472 men, were analyzed. By comparing the words used by the two groups, the words with a statistically significant difference were analyzed using the content analysis method. As a result of the research, the reflections of gender roles in social media posts were observed even in a health-related decision that concerns society and it has been concluded that gender roles are maintained in this area as well.

Anahtar Kelimeler

Gender, Social media, Covid-19, Curfew, Health

Kaynakça

• Abanoz, E. (2019). Dijital Çağda Cinsiyet Eşitliği Uçurumunun Kapatılmasına Sosyal Paylaşım Ağlarının Etkisi: Olası Benlikler Teorisi Bağlamında Kodlama Üzerine Niceliksel Bir Analiz. E. Baştürk ve B. Erdem (Der.), Dijital Medya ve Toplumsal Cinsiyet Kavramlar, Fırsatlar, Sınırlılıklar (s. 251-282) içinde. Konya: Literatürk Academia.
• Abanoz, E. (2020). Koddan Algoritmaya Dijital Cinsiyet Eşitsizliği Uçurumu. International World Women Conference Bildiri Kitabı (s. 321-330), 7-8 Mart 2020, Ankara, Türkiye. Erişim adresi: https://tr.worldwomenconference.org/books
• Akça, E. B. ve Tönel, E. (2011). Erkek(lik) Çalışmalarına Teorik Bir Çerçeve: Feminist Çalışmalardan Hegemonik Erkekliğe. İ. Erdoğan (Der.), Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil (s. 11-39) içinde. İstanbul: Kalkedon.
• Baştürk, E. ve Erdem, B. N. (2019). Dijital Medya ve Toplumsal Cinsiyet; Kavramsal Bir Giriş ve Sunuş. E. Baştürk ve B. N. Erdem (Der.), Dijital Medya ve Toplumsal Cinsiyet: Kavramlar, Fırsatlar, Sınırlılıklar (s. 7-17) içinde. Konya: Literatürk Yayınları.
• Belek, U. (2013). Toplumsal Cinsiyet Algısının Statik Duruşu. L. Gültekin, G. Güneş, C. Ertung ve A. Şimlek (Der.), Toplumsal Cinsiyet ve Yanılsamaları (s. 17-26) içinde. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Benjamini, Y. ve Hochberg, Y. (1995). Controlling the False Discovery Rate: A Practical and Powerful Approach to Multiple Testing. Journal of the Royal Statistical Society. Series B (Methodological), 57(1), 289-300.
• Berktay, F. (2010). Tarihin Cinsiyeti. İstanbul: Metis Yayınları.
• Binark, M. ve Gencel Bek, M. (2010). Eleştirel Medya Okuryazarlığı (2. bs.). İstanbul: Kalkedon.
• Bourdieu, P. (2018). Eril Tahakküm. (B. Yılmaz, Çev.), İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Budak, H. ve Küçükşen, K. (2018). Türkiye’nin Sosyal Transformasyon Sürecinde Y Kuşağının “Toplumsal Cinsiyet Rolü” Tutumları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 561-576.
• Bülbül, H. (2014). Erkek Kimliğinin Oluşumundaki Faktörler: İktidar, Emek ve Arzu. H. Kuruoğlu ve B. Aydın (Der.), Toplumsal Cinsiyet ve Medya (s. 1-16) içinde. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Cirhinlioğlu, F. G. ve Ok, Ü. (2011). Kadınlar mı Yoksa Erkekler mi Daha Dindar?. Zeitschrift für die Welt der Türken, 3(1), 121-141.
• Connell, R. W. (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar: Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. (C. Soydemir, Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Donovan, J. (2014). Feminist Teori. (B. Aksu, Çev.), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Erdem, B. N. (2019). Yeni Medya ve Toplumsal Cinsiyet: Türkiye'de Akademik Çalışmalardan Genel Bir Kesit Sunma Çabası. E. Baştürk ve B. Erdem (Der.), Dijital Medya ve Toplumsal Cinsiyet Kavramlar, Fırsatlar, Sınırlılıklar (s. 19-66) içinde. Konya: Literatürk Academia.
• Eryiğit Günler, O. (2017). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Sağlık ve Hastalık: Bir Sağlık Sosyolojisi Çalışması (Karaman Örneği) (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Gürsoy, E. (2017). Kadına İlişkin Namus Algısının Kadın Sağlığı Üzerine Sınırlayıcı Gücü. D. Altun ve H. Toker (Der.), Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar (s. 79-106) içinde. Ankara: Nika Yayınevi.
• Kan, D. (2012). Yeni Medya Aracı Bilgisayar Oyunlarında Toplumsal Cinsiyetin İnşası. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 2(4), 52-60.
• Kavasoğlu, İ. ve Koca, C. (2019). Fotoğrafların Söyledikleri: Kadın Sporcuların Instagramdaki Benlik Sunumlarının Toplumsal Cinsiyet Analizi. 2. Uluslararası Rekreasyon ve Spor Yönetimi Kongresi Bildiriler Kitabı (s. 265-269), 11-14 Nisan 2019, Muğla, Türkiye. Erişim adresi: https://www.researchgate.net/publication/340477424_Fotograflarin_Soyledikleri_Kadin_Sporcularin_Instagramdaki_Benlik_Sunumlarinin_Toplumsal_Cinsiyet_Analizi
• Kaylı, D. Ş. (2017). Kadın Bedeninin Annelikle İmtihanı: Toplumsal Cinsiyet Bakış Açısının, Annelik Kurgularıyla İlişkisi. D. Altun ve H. Toker (Der.), Toplumsal Cinsiyet Farklı Disiplinlerden Yaklaşımlar (s. 47-78) içinde. Ankara: Nika Yayınevi.
• Khoshsabk, N. ve Southcott, J. (2019). Gender Identity and Facebook: Social Conservatism and Saving Face. The Qualitative Report, 24(4), 632-647.
• Li, B., Stokowski, S., Dittmore, S., Malmo, J. ve Rolfe, D. (2017). A Case Study of Self-representation on Twitter: A Gender Analysis of How Student-athletes Portray Themselves. Global Sport Business Journal, 5, 61-75.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. (O. Akınhay ve D. Kömürcü, Çev.), Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Pilcher, J. ve Whelehan, I. (2004). Fifty Key Concepts in Gender Studies. London: SAGE Publications.
• Pınarcıoğlu, N. Ş. (2017). Eril Siyasette Kadın Temsili (Mi?). Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 7(1/1), 12-24.
• Saraç, S. (2013). Toplumsal Cinsiyet. L. Gültekin, G. Güneş, A. Şimşek ve C. Ertung (Der.), Toplumsal Cinsiyet ve Yansımaları (s. 27-32) içinde. Ankara: Atılım Üniversitesi Yayınları.
• Sancar, S. (2009). Erkeklik: İmkânsız İktidar Ailede, Piyasada ve Sokakta Erkekler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Segal, L. (1992). Ağır Çekim Değişen Erkeklikler-Değişen Erkekler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tekeli, Ş. (1993). 1980'ler Türkiye'sinde Kadınlar. Ş. Tekeli (Der.), 1980'ler Türkiye'sinde Kadın Bakış Açısından Kadınlar (s. 15-50) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Thelwall, M. ve Thelwall, S. (2020). Covid-19 Tweeting in English: Gender Differences. Profesional de la Información, 29(3).
• Uğur Tanrıöver, H. ve Sunam, A. (2017). Türkiye’deki Çevrimiçi Evlilik Siteleri: Medyanın Benlik Sunumuna Etkisinin Toplumsal Cinsiyet Odaklı Bir Analizi. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, 26, 9-38.
• Yaşın Dökmen, Z. (2015). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Yenen, İ. (2016). Yazılı Basında Yayınlanan Haberlerde Toplumsal Cinsiyet ve Din İlişkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(47), 580-586.
• Yumlu, K. (2014). Toplumsal Cinsiyet ve Medya. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi, (21), 151-155.