BAYBURT/AYDINTEPE YÜZEY ARAŞTIRMASI IŞIĞINDA BÖLGENİN ESKİÇAĞ TARİHİNİN EĞERLENDİRİLMESİ

Süleyman Çiğdem

BAYBURT/AYDINTEPE YÜZEY ARAŞTIRMASI IŞIĞINDA BÖLGENİN ESKİÇAĞ TARİHİNİN EĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 4, 222 - 234, 01.09.2014

Öz

Bayburt ve çevresinin Eski Çağ Anadolusunda özellikle de Kuzeydoğu Anadolu bölge tarihi içerisinde önemli bir yer tuttuğu yadsınamaz bir gerçektir. Bu çalışmada 2008 yılında Bayburt ili Aydıntepe ilçesinde gerçekleştirdiğimiz yüzey araştırmalarına dayanılarak, Aydıntepe ve çevresinin tarih öncesi çağlarda ve Eski Çağ’daki konumu ortaya konulmaya çalışılacaktır. Çalışmamızın girişinde bölgenin kısa bir coğrafi tanımlaması yapılıp ardından konumuzla ilgili tespit ettiğimiz eserler verilecek, sonra da bu eserler ve buluntular üzerinden bölgenin söz konusu dönemlerdeki durumu incelenecektir.

Kaynakça

Arslan, M. (2007). Roma’nın Büyük Düşmanı Mithridates VI. Eupator, İst.
Bryer, A. A. M.-J. Winfield (1985). The Byzantine Monuments and Topog- raphy of Pontos I, Washington.
Çiğdem, S. (2000). “Başlangıçtan Eski Tunç Çağı Sonuna Kadar Erzurum ve Yöresi Geçim Kaynakları” Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Bilimleri Araştırma Dergisi 26, 197-210.
Çiğdem, S. (2006). “Urartu Krallığı’nın Doğu Karadeniz İlişkilerinde Diau- ehi Ülkesinin Rolü” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1, 95- 112.
Çiğdem, S.-B. Gönültaş (2004). “Gümüşhane Şiran-Araköy’de Sunu Çukur- ları” Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Sosyal Bilimler Dergisi 4/33, 73-84.
Çiğdem, S.-N. Öztürk (2006). “Gümüşhane Şiran-Araköy Kaya Mezarı Kompleksi” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 28/121, 31-38.
Çiğdem, S. (2012). Tarih, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırmaları I, Eski Çağ’dan Orta Çağ’a Gümüşhane, Gümüşhane.
Erkmen, M. (1999). “Aydıntepe Yeraltı Şehri Çalışmaları” IX. Müze Kurtar- ma Kazıları Semineri (27-29 Nisan 1998 Antalya), Ankara, 313-320
Hacıhasanzade, F. (2007). Coğrafi, İdari, Ekonomik Açıdan Her yönüyle Her Köyüyle Bayburt, İstanbul.
Işıklı, M. (2011). Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü Çok Bileşenli Gelişkin Bir Kültürün Analizi, İstanbul.
Kökten, İ.İ. (1944)a. “Kuzeydoğu Anadolu Prehistoryasında Bayburt Çevre- sinin Yeri” DTCFD III/I, 465-486.
Kökten, İ.İ. (1944)b. “Orta, Doğu ve Kuzey Anadolu’da Yapılan Tarihöncesi Araştırmaları” Belleten VIII/32, 659-680.
Marko Polo. Marko Polo Seyahatnamesi I (Yay. Haz. F. Dokuman), Tercü- man 1001 Temel Eser 87.
Kökten, İ.İ. (1952). “Anadolu Prehistorik Yerleşme Yerlerinin Dağılışı Üze- rine Bir Araştırma” DTCFD X 3-4, 167-207.
Özey, R. (1994). “Bayburt ve Çevresinin Coğrafi Özelliklerine Genel Bir Ba- kış” Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu (23-25 Mayıs), Ankara, 437-494.
Özger, Y. (2008). XIX: Yüzyıl Bayburt (Sosyo-Ekonomik, İdari ve Demogra- fik Yapı), İstanbul.
Özkorucuklu, H. (1992). “Aydıntepe Yeraltı Kenti 1989-1990 Yılı Çalışmala- rı” II. Müze Kurtarma Kazıları Semineri (29-30 Nisan1991 Ank.) Ankara, 233-254.
Köroğlu, K. (2003). “The Transition from Bronze Age to Iron Age Eastern Anatolia” Identifying Changes: The Transition from Bronze to Iron Ages in Anatolia and its Neighbo-uring Regions (Proceedings of the International Workshop İstan- bul, November 8-9, 2002), (Ed.
B.Fischer-H.Genz-E.Jean-K.Köroğlu) İstanbul, 231-244.
Pehlivan, M. (1984). En Eski Çağlardan Urartu’nun Yıkılışına Kadar Erzu- rum ve Çevresi (Bas Dok. Tezi), Erzurum.
Pehlivan, M. (1991). Hayaşa (M.Ö. XV-XIII. Yüzyıllarda Kuzeydoğu Anado- lu), Erzurum.
Pehlivan, M. (1994). “Başlangıçtan Urartu’nun Yıkılışına kadar Bayburt ve Yöresi” Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu (23-25 Mayıs), Anka- ra, 327-345.
Sagona, A.-C. Sagona (2004). Archaeology at The North-East Anatolian Frontier, I An Historical Geography and a Field Survey of the Bayburt Provience, Lovian-Paris-Dudley, M.A.
Sinclair, T.A. (1989). Eastern Turkey: An Architectural and Archaeological Survey Vol. II, London.
Suküt, M.K. (2007). Prehistorik Dönemden Roma’nın Sonuna Kadar Aydın- tepe, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, (Bas. Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
Uslu, G.A. (1980). Gümüşhane ve Çevresinin Tarihi – Sanat Eserleri (1969/ 1971), İstanbul.
Ünsal, V. (2006). Tarihi ve Arkeolojik Yönüyle/Bayburt-İspir-Yusufeli Çoruh Havzası, Trabzon.
Yakar, J. (2000). Ethnoarchaeology of Anatolia Rural Socia-Economy i,n the Bronze Ages, Jeruselam.
Yakar, J. (2003) “Identifying Migrations in the Archaeological Records of Anatolia” Identifying Changes: The Transition from Bronze to Iron Ages in Anatolia and its Neighbo-uring Regions (Proceedings of the International Workshop İstan- bul, November 8-9, 2002), (Ed. B.Fischer-H.Genz-E.Jean-K.Köroğlu) İstanbul,11- 20 Harita 1: Bayburt İli ve İlçeleri Foto. 1: Bayburt-Aydıntepe. Foto. 2: Çovrang Yayla Yerleşmesi. Foto. 3: Göller Mevkii. KAYNAKÇA
Arslan, M. (2007). Roma’nın Büyük Düşmanı Mithridates VI. Eupator, İst.
Bryer, A. A. M.-J. Winfield (1985). The Byzantine Monuments and Topog- raphy of Pontos I, Washington.
Çiğdem, S. (2000). “Başlangıçtan Eski Tunç Çağı Sonuna Kadar Erzurum ve Yöresi Geçim Kaynakları” Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Bilimleri Araştırma Dergisi 26, 197-210.
Çiğdem, S. (2006). “Urartu Krallığı’nın Doğu Karadeniz İlişkilerinde Diau- ehi Ülkesinin Rolü” Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 7/1, 95- 112.
Çiğdem, S.-B. Gönültaş (2004). “Gümüşhane Şiran-Araköy’de Sunu Çukur- ları” Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Edebiyat Sosyal Bilimler Dergisi 4/33, 73-84.
Çiğdem, S.-N. Öztürk (2006). “Gümüşhane Şiran-Araköy Kaya Mezarı Kompleksi” Arkeoloji ve Sanat Dergisi 28/121, 31-38.
Çiğdem, S. (2012). Tarih, Arkeoloji ve Sanat Tarihi Araştırmaları I, Eski Çağ’dan Orta Çağ’a Gümüşhane, Gümüşhane.
Erkmen, M. (1999). “Aydıntepe Yeraltı Şehri Çalışmaları” IX. Müze Kurtar- ma Kazıları Semineri (27-29 Nisan 1998 Antalya), Ankara, 313-320
Hacıhasanzade, F. (2007). Coğrafi, İdari, Ekonomik Açıdan Her yönüyle Her Köyüyle Bayburt, İstanbul.
Işıklı, M. (2011). Doğu Anadolu Erken Transkafkasya Kültürü Çok Bileşenli Gelişkin Bir Kültürün Analizi, İstanbul.
Kökten, İ.İ. (1944)a. “Kuzeydoğu Anadolu Prehistoryasında Bayburt Çevre- sinin Yeri” DTCFD III/I, 465-486.
Kökten, İ.İ. (1944)b. “Orta, Doğu ve Kuzey Anadolu’da Yapılan Tarihöncesi Araştırmaları” Belleten VIII/32, 659-680.
Marko Polo. Marko Polo Seyahatnamesi I (Yay. Haz. F. Dokuman), Tercü- man 1001 Temel Eser 87.
Kökten, İ.İ. (1952). “Anadolu Prehistorik Yerleşme Yerlerinin Dağılışı Üze- rine Bir Araştırma” DTCFD X 3-4, 167-207.
Özey, R. (1994). “Bayburt ve Çevresinin Coğrafi Özelliklerine Genel Bir Ba- kış” Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu (23-25 Mayıs), Ankara, 437-494.
Özger, Y. (2008). XIX: Yüzyıl Bayburt (Sosyo-Ekonomik, İdari ve Demogra- fik Yapı), İstanbul.
Özkorucuklu, H. (1992). “Aydıntepe Yeraltı Kenti 1989-1990 Yılı Çalışmala- rı” II. Müze Kurtarma Kazıları Semineri (29-30 Nisan1991 Ank.) Ankara, 233-254.
Köroğlu, K. (2003). “The Transition from Bronze Age to Iron Age Eastern Anatolia” Identifying Changes: The Transition from Bronze to Iron Ages in Anatolia and its Neighbo-uring Regions (Proceedings of the International Workshop İstan- bul, November 8-9, 2002), (Ed.
B.Fischer-H.Genz-E.Jean-K.Köroğlu) İstanbul, 231-244.
Pehlivan, M. (1984). En Eski Çağlardan Urartu’nun Yıkılışına Kadar Erzu- rum ve Çevresi (Bas Dok. Tezi), Erzurum.
Pehlivan, M. (1991). Hayaşa (M.Ö. XV-XIII. Yüzyıllarda Kuzeydoğu Anado- lu), Erzurum.
Pehlivan, M. (1994). “Başlangıçtan Urartu’nun Yıkılışına kadar Bayburt ve Yöresi” Türk Tarihinde ve Kültüründe Bayburt Sempozyumu (23-25 Mayıs), Anka- ra, 327-345.
Sagona, A.-C. Sagona (2004). Archaeology at The North-East Anatolian Frontier, I An Historical Geography and a Field Survey of the Bayburt Provience, Lovian-Paris-Dudley, M.A.
Sinclair, T.A. (1989). Eastern Turkey: An Architectural and Archaeological Survey Vol. II, London.
Suküt, M.K. (2007). Prehistorik Dönemden Roma’nın Sonuna Kadar Aydın- tepe, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, (Bas. Yüksek Lisans Tezi), Erzurum.
Uslu, G.A. (1980). Gümüşhane ve Çevresinin Tarihi – Sanat Eserleri (1969/ 1971), İstanbul.
Ünsal, V. (2006). Tarihi ve Arkeolojik Yönüyle/Bayburt-İspir-Yusufeli Çoruh Havzası, Trabzon.
Yakar, J. (2000). Ethnoarchaeology of Anatolia Rural Socia-Economy i,n the Bronze Ages, Jeruselam.