İhanetin Anatomisi: Türk Dünyası Efsanelerinde İhanet

Yıl 2025, Cilt: 13 Sayı: 36, 111 - 116, 31.05.2025

Tuğba Teke

https://doi.org/10.31126/akrajournal.1657156

Öz

Müge Bayraktar’ın İhanetin Anatomisi: Türk Dünyası Efsanelerinde İhanet (2024) isimli eseri Türk dünyasından derlenmiş ve yazıya geçirilmiş efsanelerdeki ihanet motifini etraflıca ele almaktadır. Çizgi Kitabevi Yayınlarından 2024 yılında çıkan eser, 978-625-396-408-5 ISBN ile 318 sayfa olarak Doç. Dr. Şerife Seher Erol Çalışkan editörlüğünde yayımlanmıştır. Yapıtta toplam üç yüz otuz dokuz efsane üstünde çalışılmıştır. Efsane metinleri Türkiye ve Türkiye sahası dışında yaşayan Türk boylarından alınmıştır. Eserde ihanet kavramı insanı ve insana dair olanı anlama çabası olarak halk bilimini odağa alan bakış açısının yanı sıra hukuk, din bilimleri, karşılaştırmalı edebiyat, psikoloji gibi bilim disiplinlerindeki bağlamları da göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Bu yönüyle efsane motiflerini ele alan diğer çalışmalara kıyasla daha ayrıntılı teorik değerlendirme ve incelemelerin yapıldığı bir yapıt hâline gelmiştir.

Anahtar Kelimeler

Efsane, ihanet, motif, Türk dünyası

The Anatomy of Betrayal: Betrayal in The Legends of The Turkic World

Öz

Müge Bayraktar’s The Anatomy of Betrayal: Betrayal in the Legends of the Turkic World (2024) comprehensively examines the motif of betrayal in legends compiled and transcribed from the Turkic world. Published in 2024 by Çizgi Kitabevi Publishing, the work consists of 318 pages and bears the ISBN 978-625-396-408-5. It was edited by Assoc. Prof. Dr. Şerife Seher Erol Çalışkan. The study analyzes a total of 339 legends, sourced from both Turkey and various Turkic communities beyond Turkey. The book approaches the concept of betrayal not only from a folklore perspective—focusing on the effort to understand human nature and human-related phenomena—but also considers its contextual relevance in disciplines such as law, religious studies, comparative literature, and psychology. In this regard, the work stands out from other studies examining legend motifs by offering a more detailed theoretical analysis and examination.

Anahtar Kelimeler

Legend, betrayal, motif, Turkic world

Kaynakça

• Alptekin, Ali Berat (2009); Halk Hikâyelerinin Motif Yapısı. Akçağ Yayınları, Ankara.
• Ata, Emine Nur (2018), Türk Dünyası Efsanelerinde Su Çıkarma Motifi Üzerine Bir Araştırma, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Konya.
• Bayraktar, Müge (2024); İhanetin Anatomisi: Türk Dünyası Efsanelerinde İhanet. Çizgi Kitabevi Yayınları, 1. bs. İstanbul.
• Boratav, Pertev Naili (1995); 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• Dégh, Linda (2014). “Günümüz Bağlamında Efsane Üzerine Teorik Bir Düşünme ve Efsanenin Tanımı.” Çev. Selcan Gürçayır. Halkbiliminde Kuramlar ve Yaklaşımlar 2. Hzl. M. Öcal Oğuz, Selcan Gürçayır. Geleneksel Yayınları, Ankara. ss. 204-210.
• Ergöz, Ramazan (2014), Anadolu Efsanelerinde Yasaklar ve Cezalar, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Ardahan.
• Sağlam Gümüş, Müzeyyen (2023), Türk Dünyası Efsanelerinde Kötülük, (Basılmamış doktora tezi), Bartın Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Bartın.
• Sakaoğlu, Saim (2009); Efsane Araştırmaları. Kömen Yayınevi, Konya.
• Temiz, Ayşe (2023), Anadolu Efsanelerinde Kıskançlık ve İftira Motifi Üzerine Bir Araştırma, (Basılmamış yüksek lisans tezi), Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Gaziantep.
• Yiğit, Neslihan Huri (2018), Türk Dünyası Efsanelerinde Hayvanlarla İlgili Motifler, (Basılmamış doktora tezi), Bartın Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Bartın.