Kişiliğin Karanlık Yönü Bağlamında Narsisizm ve Hubris Sendromu ilişkisi: İnsan Kaynakları Yönetimi Açısından Bir Perspektif Denemesi

Yıl 2020, Cilt: 12 Sayı: 2, 67 - 76, 15.06.2020

Ahmet Yıldırım

Öz

Kişilik, bireyi diğer bireylerden  farklılaştıran ruhsal ve bilişsel
özelliklerinin tümüdür . Kişinin kendisi olmasını sağlayan  özgün ve ayırıcı davranışlarının bütünü
olarak kişilik kavramı,    ağırlıklı olarak
psikoloji disiplini tarafından değerlendirilir. Ancak son dönemlerde  farklı disiplinler tarafından da kayda değer
çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Kişilik kavramının bir boyutunu oluşturan ve
temelde bir kişilik bozukluğunu işaret eden literatürde kişiliğin karanlık yönü
(the dark side of personality)  olarak da
geçen narsisizm ve hubris sendromunun, 
insan kaynakları yönetimi açısından 
değerlendiren çalışmalar oldukça sınırlıdır.  İşgörenlerin kişilik özellikleri, örgütsel
süreçlerdeki  tutum ve davranışlarına
etkide bulunduğu ve  performansları
açısından önemli  bir etkiye sahip olduğu
kabul edilmektedir.  Bu çalışmada,
narsist ve hubris sendromu kişilik özellikleri dikkate alınarak,  insan kaynakları yönetimi açısından etkileri
ve sonuçları değerlendirilmeye çalışılacaktır. Çalışmanın amacı; narsisizm ve
hubris sendromunu,  doküman incelemesi
veri toplama tekniği ile 
değerlendirerek,  insan kaynakları
yönetimi açısından ilişkisel bir çerçeve oluşturmaktır. Konunun insan
kaynakları yönetimi araştırmalarında çok dikkate alınmadığı
gözlenmektedir.  Bu durum ayrıca
çalışmanın  kısıtlılığını da
oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hubris Sendromu

Kaynakça

• Arıcı, O .(2004). Thebai Söyleminde Uyum (Harmony) ve Ölçü (Sophrisyne) Düşüncesi, Tiyatro Eleştirmenliği ve Dramaturji Bölümü Dergisi, S. 5.
• Atay, S. (2009). Narsistik Kişilik Envanteri’nin Türkçe’ye Standardizasyonu, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 11 / 1 181-196.
• Akıncı, İ., (2015), The Relationship Between the Types of Narcissism and Psychological Well-Being: The Roles of Emotions and Difficulties in Emotion Regulation, Middle East Technical University, The Department of Psychology, (Master’s Thesis), Ankara.
• Allport, G.W. (1937). Personality-A psychological Interpretation. New York: Henry Holt Company.
• Altunoğlu, E.A., Kocakula,Ö., ( 2017). Narsistik Kişilik Özelliklerinin Karar Süreçlerine Etkisi, İstanbul Journal of Social Sciences, Vol.18.
• American Psychiatric Association. (1994). Diagnostic and statistical manual of mental disorders (4th ed.). Arlington, VA, US: American Psychiatric Publishing, Inc..Aydoğan E., Serbest, S.( 2016). İş Yerinde Karanlık Üçlü: Bir Kamu Kuruluşunun İç Denetim Biriminde Araştırma, Sayıştay Dergisi, S.101.
• Aykaç, B., (1999). İnsan Kaynakları Yönetimi Ve İnsan Kaynaklarının Stratejik Planlaması, Nobel Yay., Ankara.
• Ballı,E, Çakıcı, A. ( 2016). “Karanlık Liderliğin Örgütsel Bağlılık Ve Örgütsel Sessizlik Üzerine Etkisi: Otel Çalışanları Üzerinde Bir Araştırma”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 25, Sayı 3. S. 167-180.
• Barutçugil, İ. (2004). Stratejik İnsan Kaynakları Yönetimi, Kariyer Yayınları,İstanbul.
• Brooks, C., A., (2016. ) Narcissism Is Increasing. So You’re Not So Special. https://www.nytimes.com/2016/02/14/opinion/narcissism-is-increasing-so-youre-not-so- special.html?_r=0.
• Bektaş, Ç. (2016). Liderlik Yaklaşımları Ve Modern Liderden Beklentiler, Selçuk Üniversitesi Akşehir Meslek Yüksekokulu Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 2, S.7.Bingöl, D. (2003). İnsan Kaynakları Yönetimi, Beta Basım A.Ş., Yayın No. 1326, İstanbul.
• Canman, D. (2000). İnsan Kaynakları Yönetimi, Yargı Yayınevi, Ankara.
• Cüceloğlu, D. (1996). İnsan ve davranışı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Campbell, W. K., Goodie, A. S., and Foster, J. D. (2004). Narcissism, confidence, and risk attitude. Journal of Behavioral Decision Making, 17, 297–311.Crompton, S. (2010). Bir Narsisti Sevdim, ( Ter:Başak Çiçek), Elips Kitap, Ankara.
• Derosis, E.L., ( 1981).,Horney Theory and NArcissism, The American Journal of Psychoanalysis, Vol.41, No:4
• Erbahar, A., Gençer, A.D. (2014). İlişkilerde Narsisizm, PDB Kişisel Gelişim Yazıları.
• Eldoğan, D.( 2016). Hangi Narsisizm? Büyüklenmeci ve Kırılgan Narsisizmin Karşılaştırılmasına İlişkin Bir Gözden Geçirme, Türk Psikoloji Yazıları, Haziran 2016, 19 (37), 1-10.
• Emmons, R.A. (1987). Narcissisim: Theory and Measurement, Journal of Personality and Social Psychology, 52:11-17.
• Freud, Sigmund (2006). Narsisizm Üzerine ve Scherber Vakası. (1.Baskı), Metis Yayınları, İstanbul.
• Gülmez, N. (2009). Narsistik Liderlik, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Goleman, D. (2007). Sosyal Zekâ İnsan İlişkilerinin Yeni Bilimi, Varlık Yayınları, İstanbul.
• Güngör, İ.H., Ekşi H. ve Arıcak O.T., (2012). “Genç Yetişkinlerde Değer Tercihlerinin Narsistik Kişilik Özellikleri Yordaması”, Kuram Ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12 (2): 1271-1290.
• Grijalva, E., Harms, P. D., Newman, D. A., Gaddis, B. H., & Fraley, R. C. (2015). Narcissism and Leadership: A Meta‐Analytic Review of Linear and Nonlinear Relationships. Personnel Psychology, 68(1),1-47.
• Hamedoğlu, M., A., (2009), Örgütsel Narsizim Düzeyine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Algıları, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
• İnce, F.( 2017). Sağlık Çalışanlarında Kişilik Ve Örgütsel Narsisizm, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 5, Sayı: 56, s. 86-93.
• İçel, D. (2012). André Gıde Ve Paul Valéry’de Narkissos Miti Ve Çağrıştırdıkları, Frankofoni, S.24. Ankara.
• Judge, T.A., Lepıne, J.A., (2007). Research Companion to the Dysfunctional Workplace Management Challenges and Symptoms, (Ed: Janice Langan-Fox, Cary L. Cooper ve Richard J. Klimoski), Edward Elgar Publishing, London.
• Kartopu, S. (2013). Narsisizmin Dindarlık Eğilimleriyle İlişkisi: Gümüşhane Üniversitesi Örneği, The Journal of Academic Social Science Studies, Volume 6 Issue 6, p. 625-649.
• Kanten, P., M. Yeşiltaş ve R. Arslan (2015). Kişiliğin Karanlık Yönünün Üretkenlik Karşıtı İş Davranışlarına Etkisinde Psikolojik Sözleşmenin Düzenleyici Rolü, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, 29 (2), 365-391.
• Kanten, P.(2014). "Narsistik Kişilik Özelliğinin Örgütsel Vatandaslık Davranışı Üzerindeki Etkisinde Örgüt İkliminin Düzenleyici Rolü İşletme İktisadi Enstitüsü Yönetim Dergisi 76 (2014): 160.
• Kaıser, R. B., LeBreton, J. M., Hogan, J., (2015), ‘‘The Dark Side of Personality and Extreme Leader Behavior’’, Applied Psychology, C: 64, S: 1, ss.55-92.
• Koçel T. (2015). İşletme Yöneticiliği, Beta Basım Yayım A.Ş., İstanbul.
• Kernberg, O.( 1975). Sınır Kişilik Durumlar ve Patolojik Narsisizm,New York, USA.
• Kernberg, O( 2012). Sınır Durumlar ve Patolojik Narsisizm, Metis Yayınları, İstanbul.
• Kohut, H. (2006). Kendiliğin Yeniden Yapılanması, Metis Yayınları, İstanbul.
• Karaaziz, M. ve Atak, İ. (2013). Narsisizm ve Narsisizmle İlgili Araştırmalar Üzerine Bir Gözden Geçirme. Nesne, 1 (2), s.44-59.
• Lubit, R. (2002). The Long-Term Organizational İmpact Of Destructively Narcissistic Managers.Academy of Management Executive.16(1) ,127-138.
• Lowen, A.( 2013). Narsisizm, Gerçek Benliğin İnkarı (Ter.Tamer Çetin) Cem Yayınevi, İstanbul.
• Masterson, James, F. (2006). Narsistik ve Borderline Kişilik Bozuklukları (çev. B. Açıl). Litera Yayıncılık, İstanbul.
• Mello, J. ( 2002). Strategic Human Resource Management, South Western Thomson Learning, Ohio.
• Özgüzel, S. Taş, S.( 2016). Hubris Sendromuna Yakalanan Yöneticilerde Çocukluktaki Aile İçi İletişimin Etkisinin İncelenmesi, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, Cilt 5 Sayı 13 Bahar.
• Owen, D., (2006). “Hubris And Nemesis In Heads Of Government”, Journal Of The Royal Society Of Medicine, November, 99 (3): 548-551.
• Owen, D. ve J. Davidson, (2009). “Hubris Syndrome: An Acquired Personality Disorder? A Study Of Us Presidents And Uk Prime Ministers Over The Last 100 Years”, Brain, Volume: 132 No. 2, p. 1396-1406.
• Paulhus, D. L. ve Wıllıams, K. M. (2002). ‘‘The Dark Triad of Personality: Narcissism, Machiavellianism, and Psychopathy’’, Journal of Research in Personality, C: 36, ss. 556-568.
• Robbins, S. P. ve T. A. Judge (2013). Organizational Behavior, 15. Basım, İngiltere: Global Edition ve Pearson Education Limited.
• Raskin, R. ve Howard, T. (1988). “A Principal-Components Analysis of the Narcissistic Personality Inventory and Further Evidence of its Construct Validity”, Journal of Personality and Social Psychology, 54(5):890-902.
• Rozenblatt, Shahal (2002). In Defence of Self: The relationship of Self- Esteem and Narcissim to Aggressive Behavior Long Island University, Psychology. USA.
• Spaın, S. M., Harms,P., LeBreton,J.M. (2013), ‘‘The Dark Side of Personality at Work’’, Journal of Organizational Behavior, C: 35, S: S1, ss. 41-60.
• Şimşek, M. Ş., Çelik, A., Akgemci, T., Soysal, A., (2004). Kariyer Yönetimi ve İnsan Kaynakları Uygulamaları, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Türker,Ö., (2014), Organizasyonlarda Stratejik Duygusal Zeka Kullanımı Makyavelizm İlişkisi ve Çatışma Yönetimine Yansıması: Tasarım Mühendisliğinde Bir Araştırma, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Eskişehir.
• Tura, S.M., ( 2005)., Günümüzde Psikoterapi, Metis Yayınları, İstanbul.
• Yurdakul, A. ve Bostancı B. ( 2016). Öğretmenlerin Okulların Örgütsel Narsisizm Düzeylerine Yönelik Görüşleri İle Öz Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki, Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitütüsü Dergisi, Cilt.6 S.1.
• Yıldırım, A., (2018)., Narsizm ve Hubris Sendromu. İnsan Kaynakları Yönetimi Bağlamında Bir Değerlendirme, 17. ULUSLARARASI KATILIMLI İşletmecilik Kongresi, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Yayınları, İzmir.