Ebeveynlerin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarından Memnuniyet ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma: Muş İli Örneği

Yıl 2023, , 458 - 496, 30.06.2023

Gülcan Kasar , Yusuf Aydın

https://doi.org/10.18498/amailad.1260171

Cited By: 3

Öz

Ülkemizde çeşitli yaş grubundan bireylerin eğitim ihtiyaçlarının giderilmesi amacıyla pek çok alanda yaygın eğitim faaliyetlerinin yürütüldüğü kurumlar mevcuttur. Söz konusu eğitim alanı din eğitimi olduğunda, yaygın din eğitimi faaliyetleri resmi olarak Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) tarafından çeşitli kurumlar aracılığıyla yürütülmektedir. Yaygın din eğitimi faaliyetlerinin gerçekleştirildiği kurumlardan biri de Kur’an kurslarıdır. Kur’an kurslarının hitap ettiği kişilerin yaş gruplarına ve özelliklerine göre pek çok kategori bulunmaktadır. Gelişimin en hızlı gerçekleştiği, çeşitli bilgi, beceri ve zihinsel yeteneğin temelinin atıldığı dönem olması sebebiyle okul öncesi dönem eğitsel açıdan oldukça önemlidir. Okul öncesi eğitimine verilen önemden ötürü Diyanet İşleri Başkanlığı 2013 yılında 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarını uygulamaya koymuştur. Birçok parametre göz önünde bulundurularak faaliyete geçirilen bu kurslar, okul öncesi öğrencilerinin kendi seviyelerine uygun olarak İslam dininin temel değerlerini öğrenmeleri ve Kur’an-ı Kerim ile sağlıklı ortamlarda tanışabilmelerini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda DİB 4-6 yaş grubu için 25 ve 30’ar saatlik alternatifli yarım gün ve bir tam günlük öğretim programını hazırlamıştır. Programda Dini Bilgiler Alanı, Değerler Eğitimi Alanı, Kur’an-ı Kerim Alanı, Tamamlayıcı Kazanımlar Alanı, Beslenme ve Temizlik Alanı olmak üzere beş temel öğrenme alanı bulunmaktadır.
Eğitim verilen yaş gurubunun gelişimsel açıdan kritik bir dönemde olmaları sebebiyle Diyanet İşleri Başkanlığı Eğitim Hizmetleri Genel Müdürlüğü bu kursların, değişen şartlara ve ihtiyaca yönelik yeniden yapılandırılmasına önem vermektedir. Bu amaç doğrultusunda izleme ve değerlendirme faaliyetleri yürütmektedir. Bu faaliyetlerin desteklenmesi amacıyla 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarının uygulamaya konulduğu günden bugüne eğitsel açıdan niteliğinin geliştirilmesi, var olan ve zamanla ortaya çıkabilecek eksikliklerin tespit edilip giderilebilmesi için bu alanda pek çok akademik çalışma yapılmış ve halen yapılmaktadır. Muş ili özelinde yapılan bu çalışma ise eğitimin sacayağı olarak nitelendirilen öğretici, öğrenci ve veli üzerinde şekillenmiş olup 4-6 yaş grubu Kur'an kursları hakkında velilerin memnuniyet-beklenti düzeylerini belirlemek ve bu görüşler doğrultusunda değerlendirmelerde bulunmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmada; kursların tercih edilme nedenleri, kursların fiziksel ve eğitsel donanımı, kurslarda verilen dini eğitim, kurs öğreticilerinin mesleki yeterlilikleri vb. konular hakkında velilerin görüşlerine yer verilmiştir. Bu sebeple 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarında verilen eğitimin kalitesinin arttırılması, var olan eksiklik ve aksaklıkların tespit edilerek giderilebilmesi açısından çalışmanın önem arz ettiği öngörülmektedir. Çalışma, nitel araştırma yaklaşımları içerisinde yer alan durum çalışması deseni ile hazırlanmıştır. Veri toplama aracı olarak ise yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Görüşme formu hazırlanırken literatür çalışması yapılmış, konuyla ilgili hazırlanan anket soruları incelenerek din eğitimi alanında 4 akademisyen ile istişare edilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu Muş ilinde çocuklarını 4-6 yaş grubu Kur’an kurslarına gönderen 197 kişi içerisinden kolayda örnekleme metodu ile belirlenmiş 20 kişi oluşturmaktadır. Çalışmada veliler ile gerçekleştirilen görüşme sonrası elde edilen veriler bilgisayara aktarılmış araştırmanın amacına uygun olacak biçimde tek tek incelenerek kodlanmış aynı anlamı taşıyan veriler aynı kod altında birleştirilmiştir. Oluşturulan kodlar araştırmanın geçerlilik ve güvenirliğini arttırmak amacıyla Nvivo 12 programıyla ortak temalar altında toplanıp kategorize edilmiş frekans ve yüzdelerine ulaşılarak yorumlanmıştır.
Araştırma sonucunda, velilerin kurstan beklentilerinin büyük ölçüde karşılandığı, kursların fiziki açıdan eğitim-öğretime uygun olduğu, öğreticilerin din eğitimi, pedagoji vb. alanlarda donanımlı olduğu, kursta yapılan etkinliklerin süre ve içerik açısından yeterli olduğu, velilerin çocuklarını kursa severek isteyerek gönderdikleri ve etrafındaki kişilere kursları tavsiye edecekleri sonucuna ulaşılmıştır. Çalışmanın etik izni Muş Alparslan Üniversitesi Bilimsel Araştırmalar ve Yayın Etiği Kurulunun 10.11.2022-70302 tarih ve sayılı onayı ile alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din eğitimi, Yaygın din eğitimi, 4-6 yaş grubu Kur, Diyanet İşleri Başkanlığı, Ebeveyn memnuniyeti.

A Research on the Satisfaction and Expectations of the Parents from the Quran Courses for the 4-6 Age Group: The Case of Muş

Öz

Our country has institutions where non-formal education activities are carried out in many fields to meet the educational needs of individuals from various age groups. When the field of education is religious education, non-formal religious education activities are officially carried out by the Presidency of Religious Affairs (DIB) through various institutions. One of the institutions where non-formal religious education activities are carried out is the Qur’an courses. There are many categories according to the age groups and characteristics of the people addressed by the Qur’an courses. The preschool period is very important in terms of education, as it is the period in which development takes place the fastest and the foundation of various knowledge, skills, and mental abilities is laid. Due to the importance given to preschool education, the Presidency of Religious Affairs launched Qur’an courses for the 4-6 age group in 2013. These courses, which have been put into action by considering many parameters, aim to enable preschool students to learn the basic values of Islam in accordance with their own level and to meet the Qur’an in a healthy environment. For this purpose, DIB has prepared a half-day and a full-day education program of 25 and 30 hours each for the 4-6 age group. The program has five basic learning areas: Religious Studies, Values Education, the Qur’an, Complementary Acquisitions, and Nutrition and Cleaning.
Since the age group being educated is in a critical period in terms of development, the Directorate General of Education Services of the Presidency of Religious Affairs attaches importance to restructuring these courses in line with changing conditions and needs. For this purpose, it carries out monitoring and evaluation activities. To support these activities, many academic studies have been carried out and are still being carried out to improve the educational quality of the Qur'an courses for the 4-6 age group since the day they were put into practice and to identify and eliminate the deficiencies that may exist over time. This study, which was carried out in the Muş province, was shaped on the teacher, student, and parent, which is defined as the pillar of education, and was fulfilled to determine the satisfaction-expectation levels of the parents about the Qur’an courses for the 4-6 age group and to make evaluations in line with these views. In the research, parents’ views on the issues such as: the reasons for choosing the courses, the physical and educational equipment of the courses, the religious education given in the courses, and the professional qualifications of the course instructors are included. For this reason, it is foreseen that the study is important in terms of increasing the quality of the education given in the Qur’an courses for the 4-6 age group and identifying and eliminating the existing deficiencies and problems. The study was prepared with the case study pattern, which is one of the qualitative research approaches. A semi-structured interview form was used as a data collection tool. While preparing the interview form, a literature study was conducted, and the questionnaire questions prepared on the subject were examined and 4 academicians were consulted in the field of religious education. The study group consists of 20 people determined by convenience sampling method among 197 people who send their children to Qur’an courses in the 4-6 age group in the province of Muş. In the study, the data obtained after the interview with the parents were transferred to the computer, analyzed one by one in accordance with the purpose of the research and coded, and the data with the same meaning were combined under the same code. To increase the validity and reliability of the research, the generated codes were interpreted by reaching the frequencies and percentages that were categorized under common themes with the Nvivo 12 program.
As a result of the research, it was found that the expectations of the parents from the course were met to a large extent, the courses were physically suitable for education, the teachers’ religious education, pedagogy, etc. It has been concluded that the course is equipped in all areas, the activities in the course are sufficient in terms of time and content, the parents willingly send their children to the course, and they will recommend the courses to the people around them. Ethical permission for the study was obtained with the approval of the Scientific Research and Publication Ethics Committee of Muş Alparslan University, dated 10.11.2022-70302.

Anahtar Kelimeler

Religious education, non-formal religious education, Qur, Presidency of Religious Affairs, Parental satisfaction.

Kaynakça

• Aslanargun, Engin - Tapan, Filiz. “Okul Öncesi Eğitim ve Çocuklar Üze-rindeki Etkileri”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Der-gisi 11/2 (2011). https://arastirmax.com/en/publication/abant-izzet-baysal-universitesi-egitim-fakultesi-dergisi/11/2/okul-oncesi-egitim-cocuklar-uzerindeki-etkileri/arid/2685409a-01e8-419d-b9c0-caa8160ba506
• Aybey, Salih. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarının Eğitim-Öğretim Faali-yetleri ve Problemleri (Zonguldak İli Örneği)”. Bülent Ecevi̇t Üni̇versi̇tesi̇ İlahi̇yat Fakültesi̇ Dergi̇si̇ 6/2 (2019), 207-240. https://doi.org/10.33460/beuifd.598401
• Ayhan, Halis. Türkiye’de Din Eğitimi. Dem Yayınları, 2014.
• Bayka, Hatice. Öğretici ve Veli Görüşleri Açısından Kur’an Kursları Öğreti̇m Programı (4-6 Yaş Grubu)’nın Değerlendi̇ri̇lmesi̇. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2019, ts.
• Çapcıoğlu, Fatma - Kalkan Açıkgöz, Öznur. Bilimsel Araştırma Süreçleri Yöntem, Teknik ve Etiğe Giriş. ed. Özcan Güngör. Grafiker Yayınları, 2018.
• Demir, Ömer - Camadan, Rabia. “4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Ebe-veyn Memnuniyeti: Bayburt İl Örneği”. Bayburt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 9 (30 Haziran 2019), 7-38.
• Ecer, Münir - Çakmak, Ahmet. “Bir Meta-Sentez Çalışması: Öğreticilerin Gözünden 4-6 Yaş Kur’an Kursları”. Marife Dini Araştırmalar Dergisi 21/2 (30 Aralık 2021), 803-831. https://doi.org/10.33420/marife.999853
• Gün, Ayşegül. “Veli ve Öğretici Görüşleri Doğrultusunda 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Eğitimi: Samsun İli Örneği”. Amasya Üniversitesi İla-hiyat Fakültesi Dergisi 7 (27 Aralık 2016), 33-66. https://doi.org/10.18498/amauifd.282862
• Işıkoğlu, Nesrin. “Eğitimde Nitel Araştırma”. Eğitim Araştırmaları 20 (01 Ocak 2005), 158-165.
• Karacelil, Süleyman. “Kur’ân Kursu Öğreticilerine Göre Kur’an Kurslarının Eğitim Problemleri: Şırnak İli Örneği”. Gümüşhane Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 2/3 (01 Haziran 2013), 274-295.
• Karasu, Teceli. “Kur’an Kursu Öğreticilerine Göre Okul Öncesi Dönemde Din Eğitimi: Muş İli Örneği”. İlahiyat Tetkikleri Dergisi 51 (30 Hazi-ran 2019), 479-500. https://doi.org/10.29288/ilted.495961
• Köylü, Mustafa - Oruç, Cemil. Çocukluk Dönemi Din Eğitimi. Nobel Aka-demik Yayıncılık, 2020.
• Kurt, İbrahim. “Velilerin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kurslarından Memnuni-yet Düzeyleri ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma(Ankara Örne-ği)”. Selçuk, Mualla. Çocuğun Eğitiminde Dini Motifler. Diyanet Vakfı Yayınları, 2016.
• Subaşı, Münevver - Okumuş, Kübra. “Bir Araştırma Yöntemi Olarak Du-rum Çalışması”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 21/2 (20 Haziran 2017), 419-426.
• Şen, Ayşenur. 4-6 Yaş Kur’an Kurslarında Uyum Süreci İçerisinde Karşılaşılan Problemler: İstanbul Örneği. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bi-limler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2021, ts.
• Tavukcuoğlu, Doç Dr Mustafa. “Okulöncesi Çocuğunun Eğitiminde Din Duygusu Ve Din Eğitimi”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fa-kültesi Dergisi 14/14 (01 Mart 2002).
• Tosun, Cemal - Çapcioğlu, Fatma. “4-6 Yaş Kur’an Kursları Öğretim Programının Dini Gelişim Kuramları Çerçevesinde İncelenmesi”. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi 5/5 (14 Temmuz 2016), 705-720.
• Tüfekçi, Kevser. Diyanet İşleri Başkanlığı 4-6 Yaş Kur’an Kursları Eğitiminin Öğretici ve Veli Görüşlerine Göre İncelenmesi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi,Eğitim Bilimleri Enstitüsü,Yüksek Lisans Tezi,2020, ts.
• Yağcı, Samet. “Öğreticilere Göre Diyanet İşleri Başkanlığı ve Müftülükle-rin 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursu Çalışmaları”. Balıkesir İlahiyat Der-gisi 11 (30 Haziran 2020), 195-221.
• Yazıbaşı, Muhammed Ali. “Kur’an Kursu Öğreticilerine Göre 4-6 Yaş Kur’an Kursu Öğreticisi, Öğrencisi ve Öğrenci Velisinin İhtiyaç ve Beklentileri (Kırıkkale Örneği”. Dini Araştırmalar 23/57 (15 Haziran 2020), 95-116. https://doi.org/10.15745/da.749609
• 2022-2023 Eğitim-Öğretim Yılı Kur’an Kursları Uygulama Esasları. “Di-yanet İşleri Başkanlığı (DİB)”. Erişim 27 Mayıs 2023. https://bolu.diyanet.gov.tr/gerede/sayfalar/contentdetail.aspx?ContentId=1955&MenuCategory=Kurumsal
• 4-6 Yaş Grubu Kur’an Kursları Öğretim Programları. “Diyanet İşleri Baş-kanlığı (DİB)”. Erişim 11 Ocak 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/sayfa/489
• Materyaller. “Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB)”. Erişim 08 Mayıs 2023. https://egitimhizmetleri.diyanet.gov.tr/kategoriler/materyaller
• 2016-2017 Eğitim Öğretim Yılı Kur’an Kursları Uygulama Esasları. “Diya-net İşleri Başkanlığı (DİB)”. Erişim 08 Mayıs 2023. https://hukukmusavirligi.diyanet.gov.tr/Detay/76/kur'an-kurslar%C4%B1-uygulama-esaslar%C4%B1
• 2022 Yılı Faaliyet Raporu. “Diyanet İşleri Başkanlığı (DİB) Faaliyet Rapor-ları”. Erişim 28 Mayıs 2023. https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/sayfa/22/Faaliyet-Raporlari
• 17. Milli Eğitim Şûrası. “Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) Talim Ve Terbiye Kurulu Başkanlığı”. Erişim 09 Mayıs 2023. https://ttkb.meb.gov.tr/dosyalar/suralar/dokumanlar/17_sura.pdf