Öz
The literal period which named classical Turkish
literature or diwan literature do not only improve in west or Anatolia. This
literature is the product of hundreds of years of collective wisdom and
aesthetic pleasure of Arab, Persian and Turkish people. This partnership
sometimes makes a language wealthy, sometimes makes other language weak.
Contribution of the Eastern Turkish to the diwan literature is very important.
This issue has not been investigated because of the geographical and political
barriers between Western and Eastern Turkish. So that, the first historical
study on the basis of the theory of Eastern poetic art is finger on an
important shortcoming. Fünûnü’l-Belâga which has Shayh Ahmed İbn-i Hudaydad
Tarazî, gives us information about the theory of Turkish poetic art. This work
demonstrates sense of art and fundamentals of Turkish Arab and Persian poetry.
This study about the content of Fünûnü’l- Belâga is important in terms of
summarizing period of the literary and intellectual development. With this
study, the development of the aruz poetic measure discussed again. Also the
work named Fünûnü’l- Belâga which collected the first regular information about
the literary arts and the theory of Turkish poetic art is introduced.
Anahtar Kelimeler
Eastern poetic art Shayh Ahmed İbn-i Hudaydad Tarazî Fünûnü’l- Belâga poetic language classical Turkish poetry
Kaynakça
- Atalay, Besim, Divanü Lügati’t-Türk Dizini, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
- Banarlı, Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, 1977.
- İpekten, Haluk, Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Ötüken, İstanbul, 1994.
- Macit, Muhsin, Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Akçağ, Ankara, 1996.
- Şeyh Ahmed Tarazî, Orijinal Elyazması Metin.
- Jemeney, İslam, Şeyh Ahmed Tarazî- Söz Sanatı/ Fünûnü’l- Belâga, Almatı/ Kazakistan, 2013.
Öz
Klasik Türk edebiyatı veya divan edebiyatı adını
verdiğimiz edebî dönem yalnızca Batı sahasında, Anadolu’da, gelişmiş değildir.
Bu edebiyat; Arap, Fars ve Türk halklarının yüzlerce yıllık ortak aklının ve
estetik zevkinin bir ürünüdür. Bu ortaklık, kimi zaman bir dilin zenginleşmesi
kimi zaman da bir diğer dilin zayıflaması olarak sonuç vermiştir. Doğu
Türklerinin divan edebiyatına katkıları oldukça önemlidir. Bu konu Batı
Türkçesi ile Doğu Türkçesi arasındaki coğrafî ve siyasî engellerden dolayı
yeterince araştırılmamıştır. İşte Doğu nazım sanatının teorisi hakkında ilk
çalışmanın tarihi esasları bu anlamda önemli bir eksikliğe parmak basmaktadır.
Şeyh Ahmed ibn-i Hudaydad Tarazî’nin Fünûnü’l-Belâga adlı eseri, Doğu
Türklerinin nazım sanatı teorileri hakkında bizlere bir fikir vermektedir. Bu
eser, Arap, Fars ve Türk şiirinin temellerini ve sanat anlayışlarını ortaya
koymaktadır. Eserin içeriği hakkındaki bu çalışmamız, devrin edebî ve fikrî
gelişmesini özetlemesi yönünden önem arz etmektedir. Bu çalışma ile, aruz
vezninin gelişimi kısaca ele alınmıştır. Ayrıca edebî sanatlar ve Türk şiir
sanatının teorisi hakkında ilk düzenli bilgileri bir araya getiren Ahmed Tarazî’nin
Fünûnü’l- Belâga adlı eseri tanıtılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Doğu Şiir Sanatı Şeyh Ahmed İbn-i Hudaydad Fünûnü’l- Belâga Şiir Dili Klasik Türk Şiiri
Kaynakça
- Atalay, Besim, Divanü Lügati’t-Türk Dizini, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1999.
- Banarlı, Sami Banarlı, Resimli Türk Edebiyatı Tarihi, İstanbul, 1977.
- İpekten, Haluk, Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz, Ötüken, İstanbul, 1994.
- Macit, Muhsin, Divan Şiirinde Ahenk Unsurları, Akçağ, Ankara, 1996.
- Şeyh Ahmed Tarazî, Orijinal Elyazması Metin.
- Jemeney, İslam, Şeyh Ahmed Tarazî- Söz Sanatı/ Fünûnü’l- Belâga, Almatı/ Kazakistan, 2013.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Kasım 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Sayı: 5 |
- Makale Dosyaları
nnn